Kontrabandistak

San ziun, zea: "Honek kubiertak kusi nahi ttik. 'Ta zea gizona jatorra 'uk lasai ibilli. Honekin ez (...)"
'Ta: "Eakutsiko izut nik kubiertak nun din".
Hala, nik eakusteko gue Inaxiok 'e san: "Zu zuaz eakuskiyozu"

'Ta gizon bat, gizon plako luxe bat. Biño gixajua jon in zen dexentin, biño honontzin ez zen, ez zen (...) haundiyik.
-Hara kubiertan billa jon al zen?

-Kustea, eosteko. Eosteko kustea.
-A eosteko kustea!
-'Ta eosteko tortzen zenak itten zun ongi kusi, ongi kusi. Buelta mango ziyon, denai, ber zittunai. Kusi.

'Ta iya rekautxatua zen, ez zen. Rekautxatuk igual tortzen baizin. 'Ta rekautxaturi seittun harrapatzen ziyoten. Iatsiya beste zea, zar hua berritzen baizuten. 'Ta hua ez baizen nahi izaten.

'Ta rekautxatua 'te zen 'ta dena kusi 'ta halakoik baldin bazen hua beixi 'ta dena. Hotxek honembeste, honembeste 'ta gizasme bat erdalduna, luxe bat. 'Ta zea zen, transporte martxa... zea 'men zen transportin martxa haundiya zuna.

-Bai, bai, bai kamiona...
-Burua bea, bai. Hala 'ta geo jon giñan Atxaltako beko zoko-zokuan genittun. 'Ta jetsi giñan hara 'ta beak zerbait san zin, bettikun.

"Mmm" hola ahope xamarrin. Iyo in ber geo 'ta goitti 'ta. 'Ta hala in genun hango ittekua 'ta heldu giñan betik goitti ezin harrek ezin. Petxuk ez ziyon launtzen, ezin zun. San zin 'ya ez zen beste xendan bat bueltaka 'ro hola zea.

-Maldik gabe.
-Han, bai. Han Atxaltako beko xabaletik Aixtin goitti Atxalta pike-pike baita. 'Ta handik goitti 'ta san niyon bai bai bazela 'ta.

Hala abitu giñan, honontz torri giñan Aixtigaiñan barrenetik, gotti birexior bat bada oain zikiñak hartua do. Handik goitti gue sardiyan azpira 'ta handik buelta manta Atxalta aldea 'ta.

Nei bizkarretik fuerte aski heldua bai, gizona. 'Ta biyek Atxalta torri 'ta hor pixka 't eondu giñen 'ta polliki-polliki torri giñan 'ta kotxe erra bazakan!

Gue kamiyu hortan 'ta. Agur ba "Muchisimas grazias" 'ta. Hala eongo zela nausiyakin, beakin eongo zela 'ta eamango zittula. Seittun karritu, harrek ber baizittun!

Kamiona 'men zakan. Nahita nahiez jarri 'ta lanin hasi berra. 'Ta hala eaman zittuzten 'ta.

-Geo pakete martxa hoi berriz. Haik be aziendan martxa ya geldittu 're in zen. 'Ta geo berriz 'e pakete martxa hoi.
-'Ta geo kubiertakin Erramun.

-Jesus!
-Kubiertak?
-Kubiertakin.

-Haik, haik polittak. Buf! Haikin hartzen genittun pasada errak! Kamionan kubierta zarrak tortzen zin. Zarrak ez berriyak. Hemen ez baizen zeik, kubierta puldamentoik. 'Ta txarrak 'ta.

Hemen bakizu gerraondori hortan hau dena zea geldittu zen.
-Erria, erria geldittu zen.
-Arruinatuta bezela. 'Ta numbaitte fabrikak eta zeak taillerrak eta numbaitte geldittu zin 'ta geo gabe.

'Ta karo lana in ber zunak ber. Lana in ber zunak ber! 'Ta kartzen genittun kubiertak, polittak, hain izenak oandik gouan dauzkit ze marka: Michelin, Michelin beti politta, mia izaten da, mateil mia izaten zen.

-Ariñuo.
-'Ta ariñuo. Biño manejua sumatu zioten. Bi alkarrekin jarri lotuta 'ta baten lekuan bi 'ta jartze baizizkioten. 'Ta bi karri ber. Manejua. 'Ta banakin jonta bai gu erki aski biño...

Geo bestia: Dunlop. Dunlop marka Dunlop. Hua loriya. Hua pisua beti. Dunlop. 'Ta geo bestia: Goodrich. Hiru marka tortzen zin handik. 'Ta dena kubierta erra. Er askuk bai. 'Ta haundiyak 'e bai. Gen alturakuk bai.

-Bai hoik kamion GMC 'ta hointzat 'zango zin hoik.
-Baita GMC biño haundiyaguntzat. Haundiyagu... Transportekuntzat 'zaten zin.

-Bai, bai seuraski bai.
-Transportekuntzat bai. Bai nik izaun bat, ez dut sekulan aztuko. Honea torri gizon bat 'ta zea Bernardok karri zun.

'Ta geo beste batin berriz, handikan Burnaizira jon 'ta Burnaizitikan ordun 'e biajia in genin guk. Petr... Hilla da Petreneko Luix gizajua, bixi hutsa zen hua 're bixiya zen arront.

Auro itten nahi izaten zun harrek 'e. 'Ta hala, beimpin hua 'ta Martin Albis... anaiya, Martin lengusua. 'Ta Peio 'ta ni. Burnaizira jon giñan 'ta han torri zin animaliyak ba. 'Ta hartu genittun 'ta han 'e gaztiak izaki.

'Ta edadetuk 'e bai batzuk haundi xamarrak bazin. Haik erki joten zin, biño bestik gazti haik ezin seittu. 'Ta Burnaizira alletu 'ta polliki-polliki, polliki-polliki puxka 'atea maldara ate ber izaten da han 'ta. Ate genun, goiko gaiñea ate genittun.

-Ez paraje erra ba!
-Ez. 'Ta ate genittun 'ta. Geo goiko gaintikan polliki-polliki, polliki-polliki Bianditza. 'Ta Bianditzetikan ez ziok ba kamiyotik atetzeik, hemen sartu berko yeu kamiyoa 'ta.

'Ta kamiyoa sartu giñan 'ta Oianlekuiño. Oianlekun sartu birian goitik beitti. Goitik beitti 'ta.
-Ibaiñarriño?
-Bai, Ibaiñarriño. 'Ta goitik beitti polliki-polliki heldu giñan 'ta aurrin Petreneko Luix 'ta Martin pizkorrenak hartu 'ta aurrin tra-tra-tra.

Jon zin goitik beitti. 'Ta haik harkaitza pasa 'ta seittun abitu zin aurrea. 'Ta guk Peio 'ta biyek gen hoikin. Peiok oan 'e sango nuke bai. 'Ta goitik beitti heldu giñan 'ta heldu giñan 'ta eroi in ziun bat. Eroi.

Bai. 'Ta horra oantxe izortu gattuk 'ta berriz polliki-polliki (...) 'ta altxatu genun 'ta nolapaitte 'ta zerbaitte ahal genittun zea batzuk 'ta mate genizkan 'ta gosia ikarriya zakan harrek. Irikiya gosia.

-Zembat dembo zen haik jan gabik?
-Bai. 'Ta hartu 'ta janezi pixkat zerbait 'ta berriz gotik beitti heldu giñan. 'Ta torri giñan zea Oialekutik beitti zeaiño.
-(...)ko lepoiño?

-Ez. Zeaiño Zaldingo lepotik sart giñan birian beitti Biraita aldea. 'Ta hor borda nola da da zea hoi borda txar bat bada ba, Zabaleku 'ro.
-A! Biramuta.

-Biramuta. Biramutako gaiñ horta torri giñan 'ta betik goitti ddau, ddau, ddau gizona. 'Ta aiba dio, ez genakan ezer itteik eta paixano duk beimpin 'ta hala, hola Luix. "Ze ez al da odolik 'o zer?"

-Zea leno zuekin zen kuadrill...?
-Bai.
-Haik beiyak eamanta geo!
-Haik pizkorrenakin jonak baizin 'ta gu bestikin.

Haik: "Odola baziok premi erra hemen, odola..."
'Ta Peiok san ziyon: "Nahiko lanak battik batek hemen 'ta ez dait. Utzitzia pentsatu yeu biño hua 're gehixko 'ta hementxe yeu 'ta"
"Jongo ttuk baiy hok!"

'Ta dda! Ohol batzukin 'ta makillakin 'ta beitti 'ta pixka 't muittu. Goitik beitti 'ta gu Peio 'ta biyek atzea pasa. 'Ta beri haikin zea.
-Bea bakar bakarrik?

-Bakar bakarrik aurrea inta. Gu atzetikan. 'Ta goitik beitti jetsi ga beko, Biasoko zea horta 'ta hor goitik beitti zalaira nola sartu giñan. 'Ta sartu giñan zeara zerra nola zen hor? Zerra.
-Xorrana?

-Bai Xorran zerran inguru hortan numbaitte pasa giñan, goitik beitti. 'Ta dembateko trenabire xarra 'ro zerbaitte harrapatu genun hor. 'Ta hortik beitti Altzibarrea. Trenbirez trenbire.
-Bai, bai.

-'Ta trenbirez torri 'ta sartu genittun zea, Kaxinton zean.
-Han, kuadran?
-Kuadran sartu genittun. Kaxinto han zen 'ta hala Kaxintok. Ez, ezin torri 'ta ezin torri aleiya 'ta.

Hola, ibillerak, holtxeko ibillerak izaten zin.
-'Ta ganaua ordun handik tortzen zen?
-Bai.
-'Ta zer zen behiya beti 'o zaldiyak'ta 're izaten zin?

-Bai, zaldiyak igual, manduak 're, mando koxkorrak 'e. Mando kozkorrak, guriyak tortzen zin. Mando, urteko animaliyak, guri-guriyak! Earrak! Tortzen zin, biño motelak.
-Bai, manduak izaki biño astua biño eruguk haik!

-Bai. Haik kostumbratu gabik eta haikin komeiyak kusten genittun. Komeiyak kusten genittun.
-Bai, seuru.
-Guk hemen txanda batin, hemen Aitxuleiku horta karri zittuzten 'ta.

'Ta guk hartu genittun hor 'ta san ziun: "Ez dait alletuko 'izuen nahiko lanak ibilli ttugu guk 'e, ez dait alletuko 'izuen". 'Ta goitik beitti abitu 'ta bela bat eroi ziun. Goitik beitti abitu zeneko bamba lurrea.

"Horra oantxe earra yeu"
Pixka 't utzi 'ta berriz 'e hartu 'ta isasetik 'ta lepotik eta altxatu nolapaitte. 'Ta berriz 'e segi mordoxka bagenun. Berriz 'e segi 'ta nombaittea karri ber 'ta oan hokin lan erra izaten baita hoikin.

'Ta heldu giñan altxatu genun 'ta beitti 'ta kamiyoa. 'Ta kamiyun beitti ahal zun bezela biño atzealdia balantxaka balantxaka. 'Ta bi launek eskua sartu isatsan azpitik hola. 'Ta bihatzak kruzatu hola elkarrei.

Hola 'ta eskua bazterretik batak bestiai man 'ta bat halaxe karri genun. Kamiyun ezin utzi ba. 'Ta halaxe karri genun. 'Ta sekula (...) biziyik ate 'ta, kamiyoz karri. Kamiyoz kamiyo torri giñan, berko! Alto itten bazuten martxa guk 'ta hantxe geldittuko zin.

Ez zen erremiyua, ez zen biretik atetzia gehiyo. 'Ta Atxabaltako parea torri 'ta ate ber ba hor nahita nahiez. Kamiyun ez zon besteik 'ta honea kartzia 're ez baigenun nahi. Atxabaltaku hortan sartuko genittula.

Atxabaltaku hortan guardan terrenu hartan goitik beitti hartu genun 'ta beiz 'e eroi ziun. Ezin zun gaixuak eta. Harrek ezin zun, ezin zun harrek. Iñola ezin zun. Busti, busti, bustiya zea ddena.

Hartu 'ta nolapaitte berriz 'e pixka 't altxatu bai, berriz 'e lurrea 'ta erdi arrastaka 'ta hola bajatu genun Atxabaltako bordea. 'Ta hantxe sartu genittun.

Geo pixka 't ondoko euneko bota genun belar zakar puxka 't bota geniyon 'ta zeatu zen, animatu zen.
-Pizkortu zen.
-Pixkortu zen, gaztia izaki hua.

-Hortxe ibiltzen giñan. 'Ta geo ganauakin 'e itten genittun sayuk, aziendakin 'e. Beintxikiko bi anaiyak

Bai 'ta biyek difuntuk dozte 'ta. Hiruak Baldiko itxetik goixio gaua 'ta euna pasa genittun.

Bagenittun, izango zin berroei bat azienda. 'Ta ibilli genun lan erra. Gosiak eun guziya 'ta gaiñea hairi ezin kontu.

Lotzen genittun batzuk, sokak bazittuzten batzuk, denak ez. 'Ta lotu 'ta tartin izaten baitia aluitak beti 'ta bestik jon 'ta hairi da adarrakin 'ta.

'Ta dda! Kolpia 'ta eskapo in, soka hautsi.
-Behiyak?
-Behiyak.

Eta hola gazte samarrak eta hola lotu aixa xamarrak harrapatzen zineko lotu 'ta hain arrimoa bestik han eukitzeko biño

gosia haik 'e galanta 'ta arbol hostuak eta jaten 'ta uzten geniyon pixkat biño jon itten baizin, ez baizin denak itxe batekuk haik denak puxka batekuk eta.

-Denak arrotz.
-Arrotz 'ta. Hala 'biltzen giñen 'ta hantxe. Guk ordun 'e iul jongo giñan illunarr illunpatxin 'o jongo giñan, goiz torko zila 'ta jon giñan.

'Ta gau guziya pasa 'ta azaldu ez. 'Ta jende pranko (1):15117] lanea jon ber zuna baizen han. Mina lanea jon ber zutenak pranko (1):15117]. Santiatar haik 'ta geo bai, franko[franko (2):15118].

'Ta gue Inaxiok 'e goizin seitan telefonoa jon ber izaten zun, telefonun liniko kargoa. 'Ta hala 'ta haik tortzen zin utzi in ber izan zuten haik, ez bazin heldu 'ta.

'Ta gu geldittu han. Beintxikiko bi anaiyak 'ta ni. Heldu baldin bazin aleiya 'ta geo torko giñala gu 'ta bueno.

Euna argittu 'ta geo torri! Euna argittu 'ta geo hua azienda pilla, hua pilla! Zean ikazlotuan(?) lepotik eta beko aldian birian maten zuten zea.
-Ardiyak bezela

-Bai, beltz-beltzak 'e bazin 'ta gorri-gorriyak 'e bai 'ta hua kuadril zerriya!
'Ta san nun: "Hoikin ze in ber dugu oan? Hoikin ze in ber dugu hiru laun mixerablek?"

Eta: "Zerbaitt ingo dugu". Joxe korajes(?) ikiarriya zen. 'Ta: "Zerbaitte ingo 'gu". 'Ta hartu 'a betik goitti eaman han beko xabaletik goitti.

Zea aldea. Nola da hua? Bau harrek Burnaiztiko honentxoko lepu harrek beste izen bat: Azeilepo. Axeilepo. Axeilepoko azpiy hortan jarri genittun leku (...) xamarrin jarri genittun.

Hantxe 'ta eun guziya pasa 'ta arratsin jon zin handik laun mordoska 't.
-Haik billa?
-Zea aurrea titzea.

'Ta jon zin Joxe Epele difuntua 'ta Joakin Ardozkua, haserretu.

Bazuten zerbaitte kinbera. 'Ta miatxua zen erra zen, hauxe bezelako bizkarra zun. 'Ta erra. Bai denak 'e errak zin. Mataderoko heldu zen azienda.

'Ta erra 'ta gizajua hura nombaitte torriya Frantziko mugatikan presaka 'ta izerditan tortzen zin. Geo irriyun sartu 'ia 'ta busti 'ta plemoniya, plemoniya harraptua.

Asnasiyik 'e ezin zun hartu gaixuak. 'Ta han 'ta: "Hau ez duk jongo 'ta hau ez duk jungo 'ta". Joakiñek saten ziyon: "Hau utzi zaun hemen".
"Bai, utzi 'ta ze in ber yeu?"

"Galdu in ber yeu". Joxe 'ta hoinak baizin, Joxe Epele 'ta Bernardonak. 'Ta "Nolapaitte tira in ber yeu, tira in ber yeu nolapaitte"

Bueno, bueno 'ta hola hasi giñan 'ta hua gaixua polliki, polliki, polliki 'ta ha, ha, ha! Nahiko lanakin 'ta betik goitti 'ta goiko alambrea atea beimpin.

Kostata e! Ate zuten. 'Ta guk aurrea tira genun beste aziendakin tira genun. Ba al dakizu noa jun giñan? Bentatxuira.

Jon giñan. Leno eun guziya 'ta aurreko gaba han pasik, esperun 'ta eun guziya guardiyan pasik, arratsin Bentatxuira.

'Ta Bentatxui biño honontxoxio zea Miforro aitzia izango zu?
-Bai.

-Hilla izango da honezkio, nik ez dait. Miforron anaiya 'ta Miforro bea 'ta tortzen zin mutil mordoxka 't billá.

Aberik billa. Miforrok hartzen zittun geo hoik. 'Ta hara torri 'ta haik hartzeko 'ta hasi ga pixka 't zabaldu in zin aziendak. Pixka 't hola zabaldu jatea, jakiña, jatea. 'Ta birian hiru galdu 're in genittun. Iruita txaolatikan Ezpalarrira bittarte.

-Sandios! Alde askiyan.
-Bai. 'Ta geo zea, zerbaitte kontatu 'ta palta. Maldazartako(?) gaiñin kontatu 'ta hiru palta 'ta horra!'Ta leno Aizekogaiñin hortxe ttun denak. 'Ta bai hementxe ttuk nombaitte.

Martxel difuntua 'ta (...) Jexux. Haik harratuko zittuztela 'ta haik torri 'ta zean harrapatu Ezpalarrietaku hortan. Biria Ezpalarriku hartan buelta derrepente itten du hola?
-Bai, rebuelta.

-Rebuelta 'ta geo goiyin bestia biño beku hartan haik aurrin hartu 'ta jakiña bire txar hartan kusi 're ez ongi itten 'ta! Haik jira zin (...) bestik zuzenin jon aurrea, hiru haik 'ta han geldittu.

Geo haik torri zin billa 'ta gu jon. Han gailtzala zea soiñua aittu genun zerbaitte hola fuum! Soiñua 'ta zer 'te zen hor 'ta ya bakarran bat eroi den 'ta hala pixkat beira 'ta han Forro bea uste 'ut jon zela. 'Ta hasi zin 'ta hor karobiya da. Ya karoira eroi den 'ta.

Karoira eroiya, miaa gazte bat, erra, erra. Behiya aiñakua, miaa gaztia. "'Ta oain ze in ber dugu?" 'Ta ze in ber dugu. 'Ta bai ate in berko nola hala. Ate in ber. 'Ta haik mutil mordoxka 't torriyak handik Hernani aldetik eta gu 're mordoxka 't jonak hemendik.

"Denan arte ez dugu ateko ba?"
"'Ta ateko yeu"
-Euna argittua izango zen Erramun?
-E, bai ongi! 'Ta zea soka lepuan zittuztenak kendu, batzuri.

Ahal zen bezela harrapatuta fuertexkonak 'o. 'Ta sokak man, bi soka 'ro. Geo isastik beste batzuk 'ta heldu 'ta. Jende gutxi kaitzen ba ixkiñ hortan 'e, karoiyan ixkiñin 'ta. Bestik hairi bai heldu, personai beai 'ta han.

Tiika, zea jarriyak kolan helduta. 'Ta denak: "Jau!" 'ta
-Sokatiran.
-Bai. "Jau!" 'Ta nozpaitte iatsi ba zeai, bazterrai azienda hoi. 'Ta goitti eutsi (...) 'ta eutsi. 'Ta jau! 'Ta jau!

'Ta sartu zin zoluan beitti 're bi laun, Miforro 'ta hoik. Azpitik Miforro kriston indarra baizun. Pultsolaiya zen hua. Pultsolaiya bai. 'Ta hartu 'ta hantxe atea hankaz goitti kampoa.

'Ta bueno berriz 'e abitu in ber yeu hemen 'ta. Goitik beitti han abitu zin 'ta gu 're bai itxea jon atzea.
-(...) A ze buelta!
-Bai honontz heldu giñala, zeatik Malbuzarretik honotxoxio Ezpalarrietako aldexioko zea hartan topo hirukin zijuztela!

'Ta san geniyon nola zin 'ta jongo zila espetzeko 'ta bai. Beimpin geldittuko gattuk. 'Ta bi laun han 'men zeuden. Haik jon zinin hairi entretu 'ta haik martxa besti haikin 'ta haik itxea.

-Guk hartu ber genittun paketik. "Guk paketik hartu ber ttiu e!".
Hoikin lasaiyo jungo gaittuk eta nahi dugun tokitik jungo gaittuk eta hala.

Bueno 'ta benga hartu 'ta betik goitti zoko 'at bada 'ta zoku hartan goitti ate giñan Buxkanborda(?) 'ro baserriya 'ta han, hango motilla 're han guekin ibilliya zen 'ta.

Harek "Benga motillak! Lembailen e! Oan beitti heldu dela, topia diu beltzak eta!" Eltzetzuk saten yote haik.

-Eltzetzuk.
-Eltzetzuk tope gisa 'ta. Benga motillak 'ta hala 'ta arba bire bate jon giñen 'ta malda, kixton malda.

Hantxe goitti. Hantxe goitti. Hotzak kendu genittun erki. Benga 'ta benga 'ta geo hanguk bi 'ro bagenittun zea aldi honta heldu zinak zin 'ta.

Han betik goitti beimpin hain zean torri giñan animun 'ta. Torri giñan Gardepotoa ate giñan. Bakizu Gardepoto hor nola iña, Gardesoa jonta?

Hara 'ta handikan ziharka Gartzienen borda biño goittixio 'ta han goiko gaiña biño beixio ziar palda hortikan. Torri giñan honontz.

-Aiñeko atzea ate?
-Aiñeko palda horta.
-Bai, bai, bai. 'Ta eskuira utzi zea.
-Tenika leputik(?) eskuira utzi.

'Ta hoik beti, hortik palda hortik. Oandik neonek harraptu duten lekuik txarrena hortxe harrapatu nun.

Euna argittu zun 'ta eskerrak eunak argittu zun. Malda 'ta harkaitza 'ta zerriy hoi, zea hoi. Tenika lepotik (?) heldu zala ezkerreko palda hoi.

-Bai. San Antoneaka ezkerrin.
-Bueno, bueno, bueno. Zer da hoi?
-Toki elutsa da gaiñea hoi!
-Elutsa 'ta harkaitz batzuk! Beldurgarriyak baia han!

-'Zango 'ia.
-Handik ziharka birea sartu nahi ez euna argittua 'ta topo norbaitte itteko 'ro beldurra 'ta.

Handik ziharka, ziharka, ziharka hononzko Endara parea 'ro torri giñan 'ta hor egiya harrapatu genun 'ta kamiyoa jetsi giñan 'ta kamiyua pastu 'ta goitik beitti erreka 'ta handik Endaraborda.

Ez nahi orduko. Hara jon 'ta euna dena zabaldua biño oandikan lo zauden Texa bakarrik jeikiya, Texa bakarra.

Hala zerbaitte, Penaitxikik arreba zun 'ta san ziyon: "Zerbaitte jar zan neska! Gosia erekiyakin torri gattun 'ta"

Ahal zittunak jarri zittun harrek. Jateko jarri zizkiun ahal zuna. 'Ta geo haik jan katilloka kafesne ondotik jarri ziun 'ta earki jarri giñan, berrittu giñan erki. Bai, premiya bagenekan.

'Ta "Bueno abitu berko yeu" 'Ta bai 'ta berriz 'e ez dait ze ordu izango zin ya gue dembo pixka 't pasa 're in genun 'ta euna argittuta handik ordubetea 'ro.

Hala berriz abitu goitti 'ta goiko kanalea. Kanalin barrena torri honontz tunel aldea 'ta erreka harrapatu genun demboan kanalia utzi 'ta betik goitti, honea zea Aitxuleiko hondarzulota.

Aitxuleiko lepoa 're joteik ez soldauk baizin Aitxulein ordun. Eiyin goitti 'ta ate giñen, 'ta geo goiko gaiñea ate giñenin handik goitik beitti Otsandola

Egiya goitti berriz, 'ta Otsandolatik goitik beitti gue iatzelekuan beitti Intzentsoerreka.

'Ta Intzentsoerrekan bueno nombaitte utzi berko ttugu 'ta Intzentsoko Inaxio difuntuk: "Gue ataiyin masastu pilla erra bat ziok, hantxe gordeko ttiu"

Puntxino berriz: "Ez alajainkua, denak ez beimpin, nik eaman in ber dit!"
"Nola jongo yaz zea oan eunez?"
"Bueno, bueno, bueno!"

"Bai, bai, nik eaman ingo 'it!"
"Ez aputu, hau ez duk galduko"
Guk masastotan sartu genittun 'ta.
"Guk illunarrin eamango ttiu"

'Ta beno, 'ta hua hartu beri hora 'ta. Geo zea in men zula Portero zelai azpira jetsi, zea hemendik jon, (?)ko azpiyan barrena jonta.

Makinetxeko hor pasia nombaitte 'ta. Geo handik kanalea, kanala xar horta. 'Ta kanalin beitti deposittoa. 'Ta hor leku prankotan zea itten zun.

Txamarra bat zun 'ta txamarrakin tapatu be zea hoi.
-Paketia.
-Ttakta, ttaka, ttaka, ttaka. 'Ta hauzko prestikan

Paura eaman ber zun. Pautik goixio han lezoi batzuk bazin askatzekuk eta. Bai, izan litteke. 'Ta hara entretu berrekua. Guk illunarrin eaman genittun, illunarrin.

-Bai, aproxtu harrek berriz ez jotetik.
-Bai. Ordun jornala halakun politta atetzen genun dembu haitakoz. Bi biaje baitia han.

Bat eaman 'ta bestia karri. Bi biaje. 'Ta hamaika 'ta hamaika, hoeita bi duro. 'Ta hoeita bi duro ez baizin nonahi iraazten, ordun.

-Ordun Arditturrin 'e ezta hoegi duro iraaziko 're!
-Bai zea! Nik alletu nitzen hoegi durota ni atetzeko demboko biño hiru urte pasata.

-Arditturrin?
-Bai. Gehinez 'e hemezortzi durokin dembo askuan aittu giñan. 'Ta hantxe mina zar hartan hantxe!

'Ta geo itten genun. Hua 're bazun xixtema, txarra itten genun biño han bi putzo, bi paso zin 'ta. Bat ya belaunetaiño 'ro hola, bestia puska 't goittiyokua hura. 'Ta ura ttikiya zen demboan hua goxogua zen ura, goxogua haundiy hura. Goxogua, ez zen indar haundiyakin joten hua.

Hua hola sango dugu uda partin 'o hola egualdi lasai xamarrak zin dembun 'o itten genittun arropak eantzi. Galtzontzilluk utzi 'ta gaiñekuk eantzi. Hankatakuk 'e bai. Ez zen xixtema erra e.

Han botilla puskan bat 'o iul putzun. Biño bueltan tortzeko bustiya nahi ez ba! Plititi-plata ibilli gabe. 'Ta hala eantzi arropak eta hartako bai ber izaten genun batek han geldittu. Arropa haik kontzen. Arropa... Lau... Sei zazpi laun, zortzi iul izaten giñan 'ta.

Arropak bakotxak be zean utziko zittun eantzita 'ta bueno "Benga mutillak" 'ta ri-rau putzoa! Amorriyak bezela 'ta. Pasa 'ta puxka 't aurreo jon 'ta beratarrak 'e haik 'e, haik 'e jakiña haik beana arrazoi zuten. Haik Fraintzi aldea goitti jon ber baizuten.

Biño ez sartzen urin haik. Haik hauzko aillekan beti haik. Beti han esperun haik. 'Ta hala, bueno entretu hairi 'ta haik "Bueno mutillak alde auro, auro alde!" 'Ta jon ahala, gu ailletu ahala hartu 'ta haik 'e segi 'ta denak raka-raka joten zin.

Geo handik atzea torri 'ta arropak jantzi 'ta geo kontentu hortxe tortzen giñan.
-Ez al ziñazten ailletzen kamiyoiño zuek?
-Ez, ez. Gu ez.

-Xabal hartan?
-Xabal hartan bai. 'Ta zalai arrak baia han zea ur ondu hortan. Geo guk prankotan,

hortik ez gunun asko karri 'zandu biño goitikan, han bada Nastro zentrala 'ro han goiyan Bera pasata goixio. 'Ta hara 're biaje asko in genun.

'Ta handikan, paketikin hara jon 'ta berriz bueltan kartzeko 'zaten genun. Bai, biño pasada errak hartzen genittun. Urr... Hua urruti tortzen da.

-Urrutiyo. Gaiñea toki txarra izango da burkaitza 'ta
-Urrutiyo... Txarra. Txarra. Izena bau harrek, Inpernuko erreka.
-Inpernuko erreka? Bai ba!

-Inpernuko erreka du izena jarriya. Harkaitz batin beitti jeixten giñan 'ta personan gerriñoko kroskak bai.

'Ta polliki-polliki utzi paketia bazterrin. 'Ta jetsi zea honea, 'ta geo handik hartu berriz 'ta berriz 'e seittun kroska 'ta hantxe polliki-polliki. 'Ta han ez baizin jartzen guardiziilak!

Ez pensatzen handik iñor jetsiko zenik!
-Toki txarra zelako! Ahuntzak 'e!
-Bai, haintzat e!
-Haintzat 'e txarra.

-Bai, hala goitik beitti 'ta geo bueltan fetxan batin, hara jon giñan 'ta entretu genittun 'ta berriz bueltan torri batzuk ez dait lau 'ro ze torri zin, lau pakete 'ro 'ta geo bestik aziendak.

Azienda erruz tortzen baizen.
-Bai, behi gorriy hoi.
-Iri 'ta behi 'ta.
-Iri 'ta behi 'ta.

-'Ta sailla 'ta. Haik azienda haik pasatzen limbiziko urin 'ta rirarirarira 'ta soiño errak atetzen zittuzten haik putzun bribra! Haik ez zuten sartu nahi izaten 'ta.

Hantxe 'ta eatsi alkarrei saastik 'ta komei 'ta pasa beimpin 'ta. Geo nahi zunak paketia hartu 'ta nahi zunak aziendakin torri.

'Ta guk leheno probatuk baigiñan aziendakin torri ezko geo hain guardiyan batek geldittu ber baitu , bik 'o.

Mendiyan. 'Ta itten genun ahal baldin bazen paketia hartu 'ta hala. Guk paketia hartu genun, hartu ginttun 'ta san ziun han batek, kargua 'ro itten zunak san ziun:

"Benga motillak euna yeu 'ta euna yeu gaiñin 'ta bena motillak 'ta benga motillak! Benga motillak!"

Benga motillak, biño jon in ber! Leno 're haraiño jonak haik bizkarrin 'ta.

-Hala beimpin hara jon giñan 'ta karabinero hua han ibiltzen zena, hua 're kontrabandun, guardiyan 'ta han eoten zena. Hemengo jendia jotin. 'Ta bakizu, horrek jartzen zun direkziyua pronto, zea gutxi gora bera ze ordutako jongo giñan.

'Ta holako puntota 'ta harrek guardiya itten zun. 'Ta harrek bazun txakur bat polizi zakur ear bat zun.
-Zea harrek guardiziilkumik?
-Bai. 'Ta bea amurratu bea den hantxe halantxe ibiltzen zena hua 're mutikozkortan hasita.

'Ta zakurra eakutsiya guardiziilak hua 're 'zautzen 'ta nola zen 'e jakin 'ta launzar. 'Ta guardiziilak zakurra toritu beti, toritu. 'Ta harrek hairi gorrotua hartu. 'Ta geo, handik aurrea, guardiziilak kustin hairi ñiu! Hairi beti kozka itteko zoiyan.

'Ta gaiñeko personai berriz ksoik itten ez. Kaso itten ez.
-Beak gaixtotu zutelako!
-Bai apropos in zuten. 'Ta gu jon giñan hara 'ta, hara joten giñan 'ta txakurrai saten geniyon: Ttutti.

Uste 'ut zula izena, Ttutti 'ro. Ttiki ez zen. Ttutti uste 'ut. 'Ta: "Ttutti, aber segi!" 'Ta denai kaso ya e! Putzua beira jarri 'ta illargiya baldin bazon han illargiya kusten zen putzun. 'Ta ikaa maten zun. Putzo zar hura ikarriya.

Oan batzutan udaako leortetan 'ta ttikixio eoten zen, miño gaiñekun... Putzo haundiya da hua e!
-Erreka haundiya da hoi!
-Haundiya da. 'Ta paso jakiñak gaiñea, bat bada han Lapitzeta 'ro saten yona.

Lapitza da barra bat. 'Ta harren gaintik jon ber zu e! Handik hutseitten bazu, adios! Honaaiño. 'Ta han geintikan. 'Ta karga bizkarrin baldin bazen bastante ongi, urak hankai utzi itten karga, ez kentzen biño. Hutsikan bueltakun 'ta hanka zuk jarri 'ta eaman itten zun, eaman.

-Indarra, korrientia.
- Erne ibilli ber 'zaten zen. Erne makilla haundi batekin kontuz 'ta hantxe ahal zen bezela. Hala 'ta gio itten zun harrek gizon harrek: "Ttutti segi" 'ta joten zen ttaka-ttaka "Segi, segi aurreo, segi"

'Ta jongo zen rararata. Burua bakarra zula ttittitti putzun pasten zen gaixua. Pena maten zun txakurrak, arratsin ttittitti pasa 'ta zalaiyin kusten genun nola zeillen. Yayaya jongo zen korrika 'ta han buelta man 'ta handik barrena korrika beltz-beltza zen 'ta

-Dena bijilatu harrek.
-Dena hantxe biltzen zen 'ta "Hara han zaillek!" 'Ta "Bai". "Ez duk deuse seuraski, zertik ez duk heldu 'ta. Torko yun"

'Ta ara! Inxtanteko beak zea dena kustin torri 'ta berriz putzun ra sartu 'ta ttittitti. Hua ez zun urak eamaten, hua erdi ziarka jarriya biño hua beti ixkiñea atea guena. Atetzen zen 'ta jabin ondoa jon 'ta hua konforme.

Bestela berriz auro torri 'ta gaiñea jabiai "ih, ih, ih, ih, ih". 'Ta mintziyu hura in 'ta: "Hor ttuk, hor ttuk, hor ttuk". 'Ta kontrabandukin, 'o paketikin zeillena hairi berriz kasoik itten ez.

'Ta batin baguzen. Goitik beitti Eskolamendiko lepua (?)dik beitti jonta. Eskolamenditik beitti baguzen arratsin 'ta banaka xamar guzen 'ta aurrin hua. Hara iyotzen baizen Eskolamendira Pepe hura txakurrakin.

'Ta hala, hua torriya 'ta han zon: "Ez da deuse, guazen".
'Ta hala banaka-banaka jarri 'ta goitik beitti baguzen, Eskolamendiko han txaol batzuk 'e bazin leno, oaiñe 'zango 'ia 'ta txaol hoin onduan pasa 'ta "Ez da deuse, lasai".

Puska beitti jon 'ta hala zen biria hola han karro biria 'ro holakon 'dena seka-seka iña, malda haundiya baita.
-Mandobiria bezela?
-Bai biño, biria e biria. Bire ona. Biño hola goitik beitti zijuna xuxenin zianda txar bat.

Malda erra bai, 'ta halaxen hor beitti baguzen 'ta Pepe hoi han aurrin zijuna, hua hutsik 'zaten zen 'ta harrek itten zun txi-txi-txi-txi seiñak 'ta "A bayu, zerbaitte bayu 'ta!". Jitzen hasi 'ta hua: "Horrea! Horrea, horrea, horrea, horrea, horrea, horrea!" Norbaitte heldu ttuk 'ta.

Hara baztertu 'ta. Txakurrak abisua karriya harrei. 'Ta malda goitti heldu zena. Han denak baztertu giñan bazterrea 'ta. Han geunden 'ta birian goitti haik, deskanso errin birian goitti bi, zea, guardiaziil.

'Ta taka, taka, taka zeak kapotik hola bizkarrin botik biyek hantxe pasa zin ya gue alde-aldin. Gu geldi-geldik. Txakurra, txakurrak ez zun mintziyoik itten 'e. Jabin bazterrin kixkur-kixkur iña, geldi-geldi-geldik hantxe hua 're.

'Ta gu 're bai geldi-geldi denak. Pasa 'ta haik goitti 'ta guk martxa beitti. 'Ta hala, holaxe, holaxe ibiltzen giñan.
-Joe nola, nola eakutsiya zakurra e!
-Zakurra, zakurra bai. Zakurrak baliyo zun, hua zenbaittek auskalo zembat patuko zun! Zenbaittek...

-Hizketan jakin ez...
-'Ta hoa bai ez zun salduko. Harrek, harrekin 'ta harrek jornala erra atetzen zun han e! Han bijilatzia harek jornala, guk hemendik hara jonta biño gehiyo, doble igual!
-Seuraski.

-Doble igual bai 'ta. Geo izaten genun batzutan hara jon 'ta geo itten genun...