Muga

Nor Irazu Apezetxea, Erramun
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-024
Pasartea 0:21:25 - 0:24:50 (3' 25'')
Laburpena Beratarrak mugaren beste aldean egoten ziren paketeak gora eramateko. Hemendik joandakoek Bidasoa ibaia pasatu behar izaten zuten. Toki bat baino gehiagotatik pasatzen zuten muga. Batzuetan hain ziren toki zailak, guardia zibilak ere ez ziren arrimatzen. Paketeak eraman eta askotan ekartzeko ere izaten zen. Hauek nahiago zuten paketea, azienda baino.

Transkribapena

'Ta geo itten genun. Hua 're bazun xixtema, txarra itten genun biño han bi putzo, bi paso zin 'ta. Bat ya belaunetaiño 'ro hola, bestia puska 't goittiyokua hura. 'Ta ura ttikiya zen demboan hua goxogua zen ura, goxogua haundiy hura. Goxogua, ez zen indar haundiyakin joten hua.
Hua hola sango dugu uda partin 'o hola egualdi lasai xamarrak zin dembun 'o itten genittun arropak eantzi. Galtzontzilluk utzi 'ta gaiñekuk eantzi. Hankatakuk 'e bai. Ez zen xixtema erra e.
Han botilla puskan bat 'o iul putzun. Biño bueltan tortzeko bustiya nahi ez ba! Plititi-plata ibilli gabe. 'Ta hala eantzi arropak eta hartako bai ber izaten genun batek han geldittu. Arropa haik kontzen. Arropa... Lau... Sei zazpi laun, zortzi iul izaten giñan 'ta.
Arropak bakotxak be zean utziko zittun eantzita 'ta bueno "Benga mutillak" 'ta ri-rau putzoa! Amorriyak bezela 'ta. Pasa 'ta puxka 't aurreo jon 'ta beratarrak 'e haik 'e, haik 'e jakiña haik beana arrazoi zuten. Haik Fraintzi aldea goitti jon ber baizuten.
Biño ez sartzen urin haik. Haik hauzko aillekan beti haik. Beti han esperun haik. 'Ta hala, bueno entretu hairi 'ta haik "Bueno mutillak alde auro, auro alde!" 'Ta jon ahala, gu ailletu ahala hartu 'ta haik 'e segi 'ta denak raka-raka joten zin.
Geo handik atzea torri 'ta arropak jantzi 'ta geo kontentu hortxe tortzen giñan.
-Ez al ziñazten ailletzen kamiyoiño zuek?
-Ez, ez. Gu ez.
-Xabal hartan?
-Xabal hartan bai. 'Ta zalai arrak baia han zea ur ondu hortan. Geo guk prankotan,
hortik ez gunun asko karri 'zandu biño goitikan, han bada Nastro zentrala 'ro han goiyan Bera pasata goixio. 'Ta hara 're biaje asko in genun.
'Ta handikan, paketikin hara jon 'ta berriz bueltan kartzeko 'zaten genun. Bai, biño pasada errak hartzen genittun. Urr... Hua urruti tortzen da.
-Urrutiyo. Gaiñea toki txarra izango da burkaitza 'ta
-Urrutiyo... Txarra. Txarra. Izena bau harrek, Inpernuko erreka.
-Inpernuko erreka? Bai ba!
-Inpernuko erreka du izena jarriya. Harkaitz batin beitti jeixten giñan 'ta personan gerriñoko kroskak bai.
'Ta polliki-polliki utzi paketia bazterrin. 'Ta jetsi zea honea, 'ta geo handik hartu berriz 'ta berriz 'e seittun kroska 'ta hantxe polliki-polliki. 'Ta han ez baizin jartzen guardiziilak!
Ez pensatzen handik iñor jetsiko zenik!
-Toki txarra zelako! Ahuntzak 'e!
-Bai, haintzat e!
-Haintzat 'e txarra.
-Bai, hala goitik beitti 'ta geo bueltan fetxan batin, hara jon giñan 'ta entretu genittun 'ta berriz bueltan torri batzuk ez dait lau 'ro ze torri zin, lau pakete 'ro 'ta geo bestik aziendak.
Azienda erruz tortzen baizen.
-Bai, behi gorriy hoi.
-Iri 'ta behi 'ta.
-Iri 'ta behi 'ta.
-'Ta sailla 'ta. Haik azienda haik pasatzen limbiziko urin 'ta rirarirarira 'ta soiño errak atetzen zittuzten haik putzun bribra! Haik ez zuten sartu nahi izaten 'ta.
Hantxe 'ta eatsi alkarrei saastik 'ta komei 'ta pasa beimpin 'ta. Geo nahi zunak paketia hartu 'ta nahi zunak aziendakin torri.
'Ta guk leheno probatuk baigiñan aziendakin torri ezko geo hain guardiyan batek geldittu ber baitu , bik 'o.
Mendiyan. 'Ta itten genun ahal baldin bazen paketia hartu 'ta hala. Guk paketia hartu genun, hartu ginttun 'ta san ziun han batek, kargua 'ro itten zunak san ziun:
"Benga motillak euna yeu 'ta euna yeu gaiñin 'ta bena motillak 'ta benga motillak! Benga motillak!"
Benga motillak, biño jon in ber! Leno 're haraiño jonak haik bizkarrin 'ta.