Berrondo Iartzabal, Luixa (1916 - 2014)

ID: 
8

Retegi Elizegi, Inaxi


Helbidea Arane ()
Jaiolekua Aranbide (Iturriotz)
Biografia Inaxi, Aranbiden jaio eta Aranen hazi zen. Lau senideak oraindik gazteak zirela hil zitzaizkien gurasoak eta izeba batekin gelditu ziren Aranen. Baserriko lanetan ez ezik, josten ere asko aritzen zen Inaxi. Lehendabizi, Iturriotzen ikasi zuen josten, eta, gero, Errenteriara joan zen 'kortea' ikastera. Baserriko lanak egin behar izaten bazituen ere, ahal zuen guztietan kalera joaten zen. Beti gustatu izan zitzaion kaleko giroa eta lagun asko ere bertan egin zituen: Mari Karmen Zalakainekin ikasi zuten kantari eta koroan ere urte askoan aritu izan zen.
Elkarrizketak OIA-073, OIA-074

Pasarteak

IzenburuaHasiBukatuIraup.Lh.
0:00:000:02:202' 20''3
Arane baserria0:02:200:04:001' 40''1
-0:06:000:07:501' 50''2
Baserriko lanabesak, bazka eta iratzea0:07:500:10:402' 50''1
0:10:400:16:456' 05''2
Jostunak0:16:450:18:151' 30''1
0:18:150:20:101' 55''3
Arropak0:20:100:22:001' 50''1
Orduko modak0:22:000:24:302' 30''1
Elizako koruan0:24:300:28:003' 30''1
Eliza, euskaraz; eskola, erdaraz.0:28:000:31:003' 00''1
0:31:000:36:005' 00''3
Erdara, hika...0:35:590:38:472' 48''1
Berorika0:38:470:40:001' 13''1
0:40:000:42:302' 30''2
Ttunttuna0:42:300:44:171' 47''1
Eskualdeko bilerak0:44:170:47:173' 00''1
Ilundu aurretik etxean0:47:170:49:192' 02''1
0:51:300:52:100' 40''3
Oiartzuera0:52:100:53:301' 20''1
Jostatzen eta lanean0:53:300:55:332' 03''1
Baserria0:55:330:58:202' 47''1
Mendibil ingurua0:58:201:00:021' 42''1
Pikabeatarren palazioa1:00:021:02:282' 26''1
-0:00:000:02:252' 25''3
Txaparre aieka0:02:250:04:352' 10''1

Aduriz Lopetegi, Mañoli


Helbidea Lezantziñene (Txukune) ()
Jaiolekua Lezantziñene (Txukune) (Ugaldetxo)
Biografia Mañoli Aduriz esanda baino Ugaldetxoko pelukera esanda jende gehiagok ezagutzen du. Ez zen alferrik aritu 40 urtean ofizio honetan. Ugaldetxotik bezalaxe, Oiartzun guzitik ere etortzen zitzaizkion bezeroak, eta baita Errenteria eta Donostiatik ere. Txikitatik gustatzen zitzaion ilea apaintzen aritzea eta huraxe hasi zen ikasten 14 urterekin. 18rekin jarri zuen ileapaindegia, Txukuneko behiak ondoan marruez zituela. Ile-apaintzaile ona izan zelako baino gehiago pozten zen inorekin haserretu gabe utzi zuelako ofizioa. Ugaldetxoar petoa genuen Mañoli, asko maite zuen auzoa, eta horregatik ematen zion min azkeneko urteetan auzoa zaindu gabe egoteak.
Elkarrizketak OIA-054, OIA-055, OIA-056

Pasarteak

IzenburuaHasiBukatuIraup.Lh.
Auzoko haurrak zaintzen0:19:500:21:201' 30''1
Gaztetako ibilerak0:21:200:23:402' 20''1
Gaztetasuna0:23:400:26:102' 30''1
Ugaldetxoko pelukera0:26:100:28:001' 50''1
Bartzelonan0:28:000:30:302' 30''1
Ile-apaindegia eta behiak0:30:300:33:303' 00''1
Lana eginez ikasi0:33:300:38:204' 50''3
Profesionala0:38:200:39:551' 35''1
Diskrezioa0:39:550:49:5610' 01''3
Ile-apaindegi gutxi0:49:560:51:501' 54''1
Ofizioaz0:51:500:54:503' 00''3
Emakumearen independentzia ekonomikoa0:54:500:57:002' 10''1
Emakumeei bakarrik0:57:001:00:003' 00''2
Orrazkerak1:00:001:02:282' 28''1
Datu biografikoak0:14:000:17:073' 07''3
Apainak0:00:000:02:402' 40''3
Fabriketako emakume gehiago ile-apaindegian0:02:400:04:101' 30''1
Diskrezioa0:04:100:06:302' 20''3
Ile luzetik motzera0:06:300:08:452' 15''1
Aldaketak orrazkeran0:08:450:12:103' 25''1
Ikasten0:12:100:19:407' 30''3
Jendearekin lan egitea0:19:400:21:301' 50''1
Erretiroa0:21:300:22:401' 10''3
Gazte arduradunak0:22:400:25:102' 30''1
Erretiroa0:25:100:28:002' 50''3
Ileari garrantzia0:28:000:31:003' 00''1
Bezeroarekin harremana0:31:000:36:305' 30''3
Ugaldetxo: errepideak moztutako auzoa0:36:300:39:202' 50''1
0:39:200:48:058' 45''3
Ugaldetxo: zahartutako auzoa0:48:050:50:302' 25''1
0:50:300:52:151' 45''3
Lehengo Ugaldetxo0:52:150:54:202' 05''1
Zaldi-gurdiak, bizikletak eta ferratokia0:54:200:56:181' 58''1
0:00:000:09:559' 55''3
0:09:550:12:002' 05''3
Ugaldetxoko aldaketak0:12:000:14:002' 00''1
0:14:000:17:003' 00''3
0:17:000:18:301' 30''3

Oiartzabal Etxeberria, Inaxi


Helbidea Intxaurmendieta ()
Jaiolekua Zamora (Ugaldetxo)
Biografia Inaxi, Zamora baserrian jaioa da. Nortasun handiko emakumea dugu Inaxi, baserrian gogor hazia eta hezia. Bizimodu gogorra eduki badu ere, edo horrexegatik beragatik, gaur egungo aldaketa gehienak ongi hartzen ditu: eliza kontuak direla, emakumearen egoera dela... hitza bere tresna dela erakutsi digu; neurriko esaera eta hitzak jartzen dizkio azalpen bakoitzari.
Elkarrizketak OIA-063, OIA-064, OIA-065

Pasarteak

IzenburuaHasiBukatuIraup.Lh.
0:00:000:03:003' 00''3
0:03:000:09:306' 30''2
0:09:300:11:251' 55''3
Egun osoan lanean0:11:250:15:203' 55''1
Taloa eta ogia0:18:550:21:102' 15''1
Nafarroara irin bila0:21:100:24:203' 10''1
0:24:200:26:352' 15''3
Galtzerdi txuriak jantzi nahi0:26:350:28:452' 10''1
Blusa josten, gordeka0:28:450:31:202' 35''1
Goiz erretiratu behar0:31:200:33:402' 20''1
Nobio kontuak0:34:000:36:302' 30''1
Nobio zuhurra0:37:100:38:401' 30''1
Atxarraztalua sufiziente ibiliko duen emakumea behar0:39:100:39:400' 30''1
Nobio gezurtia0:42:000:45:253' 25''1
Elkarrekin hasi zirenekoa0:45:250:47:151' 50''1
'Adoración Nocturna'0:47:150:50:002' 45''1
Zamalbidetik Errenteriarako bidea0:50:000:52:552' 55''1
Gerra garaiak0:52:550:55:553' 00''1
Bilerak nonahi0:56:200:58:101' 50''1
Baserrian beti lana1:00:201:02:312' 11''1
Azienda pallakatu0:00:000:01:451' 45''1
Iratzetan0:01:450:03:301' 45''1
Etxean eta kanpoan lanean0:03:450:04:300' 45''1
0:04:300:05:000' 30''3
Esneari ura0:05:000:08:553' 55''1
0:08:550:10:401' 45''2
Zer jan, huraxe eman0:10:400:14:003' 20''1
Aziendaren gobernua0:14:000:15:001' 00''1
0:15:000:15:400' 40''3
Baserritik lantegira0:15:400:18:252' 45''1

Iza Artola, Joakin


Helbidea Seberoenea ()
Jaiolekua Ugarterrota (Altzibar)
Biografia Joakin Ugarterrotan jaio zen, beste bederatzi seniderekin batera. Altzibarko errekaren beste aiekan nahikoa haur elkartzen ziren jostatzeko, denak ere Ugarte ingurukoak: Ugartek berak, Ugarterrotak eta Ugartetolareak osatzen duten etxe-multzokoak. Gazte-gazterik hasi behar izan zuten lanean, bera eta beste bi anaia Errenteriako paper-fabrikan aritu ziren lanean. Han harrapatu zituen gerrak. Behartuta eraman zuten, eta, euskaraz hitz egiten uzten ez bazioten ere, gogoan du tenientea euskalduna zutela. Gerra eta lana gogoan bazituen ere, gustukoen gogoratzen zituenak dantza garaiak ziren: "ai ai, gue denbuk!".
Elkarrizketak OIA-062

Pasarteak

IzenburuaHasiBukatuIraup.Lh.
-0:00:000:04:504' 50''2
Ugarte Errota, martxan0:04:500:05:551' 05''1
Ugarte, Ugarte Errota eta Ugarte Tolarea0:05:550:08:102' 15''1
Errenteriako paper fabrikan0:08:100:10:202' 10''1
0:10:200:12:302' 10''3
Paper fabrikara oinez, taka-taka0:12:300:13:501' 20''1
Paper fabrika: pinua, kanpotik0:13:500:16:302' 40''1
Paper fabrikako makinak0:16:300:18:101' 40''1
Ordezko langilerik gabe0:18:100:20:502' 40''1
Destajoan lanean0:21:150:24:002' 45''1
Igandeetan ere lanean0:24:000:26:302' 30''1
Etorkinak eta euskaldunak0:26:300:28:001' 30''1
Gerrara eramanarazia0:28:000:31:003' 00''1
Desertoreak0:31:100:33:502' 40''1
0:33:500:34:300' 40''3
0:34:300:36:302' 00''2
Soinu-jotzaileak0:36:300:40:153' 45''1
Inguruko bilerak0:40:150:43:002' 45''1
0:43:000:43:500' 50''2
Bilerak non-nahi: "ai, gue denbuk!"0:43:500:47:103' 20''1
0:47:100:49:302' 20''2
0:49:300:51:302' 00''3
0:51:300:53:382' 08''3

Berrondo Iartzabal, Luixa


Helbidea Doneztebe plaza ()
Jaiolekua Zamora (Ugaldetxo)
Biografia Luixa Berrondo esanda baino, jende gehiagok ezagutuko zuen emakume hau "Luixa maixtra" esanda; izan ere, oiartzuar asko izan ziren Luixaren ikasle. Maistra garaietan gogorra izanaren pena zuela esan zigun Luixak. Gogorra ez dakigu, baina ausarta eta nortasun handikoa zela ez dugu zalantzarik. Baserrian jaio zen eta gazterik gelditu zen guraso gabe. Osaba apaizak senide guztiei eman nahi izan zizkien ikasketak, eta aukera ongi aprobetxatu zuen Luisak: irakasle-ikasketak egin zituen. Gerrak onen-onenean harrapatu zuen, gazteek ohikoa duten aisialdia ahaztu eta lana egin behar izan zuen beste askok bezala, baina bere garaiko emakume batentzat pentsaezina izan zitekeena egitera ausartu zen bera: gerrak lanerako aukera kendu zionez, berak, bere kabuz, eskola ireki zuen. Ugaldetxoko eskolan 80 ikasletik gora eduki izan zituen, eta denak erne edukitzeko makina bat trikimailuz baliatuz irakatsi zien denei: hezkuntzaz gain, heziketa ere bai. Poza gaitza ematen zion, ikasle haiek, bizitzan aurrera egin zutela ikusteak.
Elkarrizketak OIA-043, OIA-044, OIA-045

Pasarteak

IzenburuaHasiBukatuIraup.Lh.
0:00:000:06:156' 15''3
Bataioa0:06:150:07:301' 15''1
Zamora0:07:300:11:253' 55''1
Euskara galarazita eta gaztelaniaz jakin ez0:11:400:13:402' 00''1
Karrera profesionala gerrak etena0:13:400:16:453' 05''1
Etxera ezin itzuli0:17:300:18:000' 30''1
Gerraren mende0:18:200:19:201' 00''1
Ugaldetxoko eskola0:19:200:22:152' 55''1
0:22:150:29:507' 35''2
Baserritarrak ikasten0:29:500:30:300' 40''1
Maistra ere ikasten0:31:000:31:500' 50''1
Ugaldetxon maistra0:33:300:34:401' 10''1
Heziketa0:34:550:36:101' 15''1
Gaztelaniaz0:37:200:38:551' 35''1
Oinarrizkoena0:40:000:41:251' 25''1
Lana, ikasketen aurretik0:43:000:43:300' 30''1
Menditik eskolara0:47:100:50:002' 50''1
0:50:000:52:002' 00''3
Neskak eta mutilak, bananduta0:52:000:53:151' 15''1
Maistraren trikimailuak0:53:500:57:153' 25''1
Emakume langilea0:57:201:00:403' 20''1
0:00:000:06:256' 25''3
Ugaldetxora0:06:250:07:301' 05''1
Heziketa0:08:150:09:301' 15''1
Heziketa etxean hasten da0:09:300:11:001' 30''1
0:11:000:16:155' 15''3
Hil kanpaiak0:16:150:17:000' 45''1
0:17:000:18:301' 30''3
"Partera"k0:18:300:19:441' 14''1
0:19:440:19:470' 03''3
Jaiotza0:19:470:21:201' 33''1
Bularra0:21:200:24:403' 20''1
Haurra zaintzen0:24:400:27:002' 20''1
Gerra aurretik eta ondoren0:34:100:36:001' 50''1
Goñiri buruz. 'Joxe Mari Goñi kapitan...' abestia. 0:36:000:37:201' 20''2
Arangurengo aita-semeak0:37:200:38:301' 10''1
Anduitzeneko alaba0:38:300:39:301' 00''1
0:39:300:42:303' 00''2
Bonbak eta pasahitzak0:42:300:45:202' 50''1
Uzta, besterentzat0:46:200:49:102' 50''1
Erreketeen desfileak0:55:200:55:450' 25''1
Irakasleentzako aholkuak0:05:500:06:200' 30''1
0:06:200:12:206' 00''3
Gerra, erdiz erdi0:12:200:15:303' 10''1
Senargaia0:15:300:16:451' 15''1
Idazteko tresnak eta etxeko lanak0:21:300:25:153' 45''1
0:25:150:25:300' 15''3
Ikasgaiak0:25:300:27:201' 50''1
0:27:200:28:000' 40''3
Klase diferentzia0:28:000:30:302' 30''1