1. Hasiera
  2. Baserria
  3. Ekonomia eta Politika

Gerra garaian

Tropen sartzea

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:33-n

Transkribapena

-'Ta holaxe Jesus!
-Gaiñekun, han Tornola aldin zu gotzen al za tropak eta 'o soldadun muimentoik eta bai al zen?
-Bai, bai, bai.
-Bazen?
-Aitxulein pasa zin hoik denak. Hoiri in ziyoten behetik etorko 'men zin 'ta guk ez 'men genittun sumatu 're ingo gauzak zuzen torri balia. Biño Endarlatsako zubiya bota.
Endarlatsan pasako ziñan oan biño len zu?
-Bai, bai, bai.
-Zubiy hua bota 'ta hara torri 'ia tropak eta han pasoik ez. 'Ta mendira iyo San Antona 'ta San Antondik goitik torri.
'Ta Tornola erdiz erdi harrapatu goitik beitti. Txaundoko ataira etorri. Pauko Joxe Mai bihorretan zeillena Olaunditton.
Hua hartu giddaitako. Ordun harrapatzen zutena giddai! Harrek Txaundoko ataira karri tropak. Hortik makinetxea jon.
'Ta makinetxetik Bordaberrin barrena Pullira, honea. 'Ta Pullitik, Biraita.
Hortik ikusteko beldurra 'men zuten. Gorriyak hor eoki. Amezitako gaiñ hortan. 'Ta hortik hain ihesi, haik kusteko beldurrak 'o handik dixpatzeko beldurrak. Biraita. Biraita aldea jon ezkeo ez baita hortik kusten.
Hortik Portukoerreka sartu. Bordako ataiyan deskansatzen geldittu, zoku hortan. 'Ta Pauko Joxe Mai, hor utzi 'men zuten giddai zeatik libre. Harrek san ziyotela (...) beitti.
Geo Goikoitxeku 'ta.
Arritxuita 'ta gaiñ hoita deneta, zabaldu. Goitik geo, giro zen ordun hemen. Harrapatzen zun guztiya jateko! Buf!
Emitan 'e zerriyak eta hillak eta zeatan gazikutxan zittuztenak eta. Jo 'ta bota gazikutxak zilipurdika 'ta denak kendu 'ta. Izuarrizko eskandalua! Bukaroik gabe utzi familiyak eta.
-Jo erra marka in zutena!
-Gaiñea Arritxurietan zauden hairi eunero uste 'ut zerbaitt 'e ekarri ber ziyotela, tortillak 'o in 'ta.
-Bai, e?
-Eunatan, eunatan Emitatik eta hoitik.
Holako komeiyak. Zortzi urte, biño orduko...
-Zu gotu ingo za.
-Akortzen naz gauza hoik denaz ni.
-Bai.
-Gauza txar asko pasa zen. Asko asko.
-Jo!
Nor Pagadizabal Artola, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-049
Pasartea 0:26:10 - 0:29:10 (3' 00'')
Laburpena Tropak Oiartzunen nola sartu ziren. Tornola erdiz erdi harrapatu zuten. Arritxurietan egun batzuk egin zituzten tropek eta inguruko baserritarrek janaria eraman behar izan zieten.

Zaldun zuria

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Geo Ergoingo karretera 're in zuten ordun 'ta... Hara joten zin ben zaldi zuiyak hartu 'ta... Zein jeneral zen hora? Jenerala... Zaldi zuiyakin ibiltzen zen beti.
- Ortiz de Zarate, igual?
- E?
- Ortiz de Zarate 'o... Beorlegi 'ro holokon bat?
- Beorlegi izango zen, 'ta... Nik izautzen nun gaiña.
Zertikan ne ahizpan itxian eondua baitzen hura eun batzutan, Beorlegi uste 'ut zela. San niyon: "¡Muy buenas tardes señor Beorlegi, ¿Qué tal, qué tal andamos?" "¿Tu dónde vives?" "Yo aquí, debajo de vuestros pies" san niyon holaxe, "debajo de tus pies, debajo de los pies de usted.
Porque vivo ahí abajo en el barrio de Alzibar y yo le veo de casa como va con el caballo blanco" "¿me ves?" "Sí, ya le veo ya, y le conozco además, como solía estar en la casa de Ibarra" "¡Sí! ¿Y hasta eso me conoces?" "¡Por qué no? ¡Y además que tenga usted buena suerte,
pero que no nos maten a nosotros, e!" " ¿Y dónde vivis pues?" "Yo, mire ahí, Alzibar" Ergoingo karretera goitik baizijun han Muxuruko aurretik barrena "Ahí en esa, en esa casita pequeña como no podemos hacer grande... En la pequeña".
Leno 're broman aitzen giñan 'ta geo ne artin 'e "aittuko ttuk ba!" Asko sateik 'e ez zon. "En esa casita pequeña... Ahí vivimos y le he visto pasar dos veces aquí y le he... Y he dicho en casa y no les he dicho nada a saludarle a usted" "muy bien, gracias chica, gracias".
Bai, bai gracias, gracias-ekin patu zun behintzat, harrek. Ez ziyon iñoi ezer 'e pasa, e! Biñon...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-011
Pasartea 0:23:50 - 0:26:30 (2' 40'')
Laburpena Gerra bukatu eta gero, Lesakako errepidea egiten hasi ziren. Beorlegi zaldi zuri baten gainean ibiltzen zen lanak begiratzen. Kornelik ezagutzen zuen, bere ahizpa neskame zegoen etxean egoten baitzen generala. Zuri-zuri aritu zitzaion zalduna, eta baita Kornelik esan beharrekoak esan ere.

-

Aintzane Toledo...-k bidalia Ar, 02/20/2018 - 09:23-n

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-109
Pasartea 0:16:43 - 0:17:50 (1' 07'')
Laburpena Aita kartzelan zela perratokian morroiek segitu zuten lanean. Jatekorik ez zuten sekula falta izan. Amak kolkak apartatu egiten zituen, bestela ez baitzuten arrautzarik ematen.

Gerrako kontakizuna

Aintzane Toledo...-k bidalia Ar, 01/23/2018 - 11:06-n

Transkribapena

- Gerra garaian ere izan omen zan harekin zerbatte pasia ?
- Bai, bazen e gerra ai zula afusillatzea honea Karrikako bazter hor Artikutzko karreteran bazter horta kanposantoa saten yogu guk. Zoko bat 'ta.
- 'Ta kamiona kargatu 'ta horrea eaman jendia afusillatzea 'ta heriyo osun alde in gizon batek, hortik eskapo. Kamionetik saltatuta o' nolapatte alde in 'ta
Gue itxin, atta zenak esaten zun: "-Norbatte aittu yun ate joka." Miño zeñek etten zun garai hartan? Oañ ezte ereki nahi 'ta! garai hartan tiroka bazter guziyak erriak erretzen ai zin 'ta! Ai 'men zin.
Nik ez dakit nik e' nittun kusi.
- Miño beldurra
- Bai 'ta " - Ate joka norbatte aittu yun han!"
- 'Ta geo hurrengo eunin o' aittu tipo bat jon 'men zen gizon bat Trabalekura noski aber nomatte leku pixka 'at eo eun batzutako, hill in nahi zutela 'ta gorde in nahi zula harrek.
"- Bai bai jarri yi seittun mango 'it"
- Meta meta iatzia belarrra o' meta iña, montoiya o' saten 'ute 'ta harren azpiyan hola hueko bat omen zen, " - Jarri yai hortxe! mangio 'it jaten!"
'Ta meta harren azpiyan jarri ´men zen gizon hoi, jan 'ta ean maten 'men ziyon 'ta, ez dakit zenbat eun pasako zittun han... eun bat o' bi o' hiru o', lau pasa bazittun e' ez dakit 'ta geo
(...) beak parte eman. Beak zitta pasa du, amon horrek, 'ta tipu hoi harrapatzea ziaztela jota buelta guziya zerkatu yote 'ta eskapo korrika 'ta
Berrondo saten you, Txikierdira iya alletun baserri bat. Bai 'men zijun goitik bera ta be semiak usteut san, amon horren semik. "-Zuek ez zute jotzen hoi katzute honea!"
Beak armak hartuta o' ez dakit beak arma izaki, beak tira 'ta bota. Beak zitta eman 'ta semik bota o'
Nor Elizegi Zapirain, Juantxo. "Prailetarra"
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-091
Pasartea 0:51:22 - 0:54:35 (3' 13'')
Laburpena Gerra garaian Iragorriko kanposantura eramaten zituzten fusilatzera. Behin batek ihes egin omen zuen. Ihes egin eta Juantxoren auzoko emakume "gaiztoaren" etxera joan zen, Trabalekura, laguntza eske. Emakumeak gordetzeko lekua eman meta baten azpian eta ondoren salatu egin zuen. Gainera, soldaduek ezin akabatu eta emakumearen semeak hil omen zuen tiroz.

Gerra garaiak

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:34-n

Transkribapena

- 'Ta iñork ez zun kasoik itten. Lohiya, lohiya 'ta lohiya.
- 'Ta gerra gotzen zazte torri zenin?
- Gerra? Ni juxtu-juxtu biziik ateria naz Zamon. Juxtu juxtu juxtu biziik. 'Ta egiya sango zattut gaiña, Munaundi bakizu non dagon? Beno, 'ta ni Zamoan bakoiyin arropa zabaltzen ai nitzan, biño nik ez nun pentsatu 're gauz hoitako, ezta gutxiyoik 'e! Pensatu! 'Ta nik izango nittun hamabost, hamasei bat urte...
- Ez, ez, ez, ez, ez. Ez, ez, ez, ez. Zea! Nik hamairu urte nittun 'ta! Zuk aber ze izango zenittun!
- Bai, bai, beintinuebekua baza...
- Beno pes, hara ba, hara!
- Treintaiseisen torri zen.
- Balkoiya holaxen zon, balkoiya holaxen, sala hemen genun, balkoiya holaxen 'ta Munaundi horren pare-parin goiyan, urruti, e! Urruti! Ni inoxentemente, ordun edadi hoik baldin banittun beitu, arropa zabaltzen balkoiyin arropa zabaltzen.
- Bai, bai. Ui, pentsa 'zazu ba treintaiseisen zen gerra!
- Numbatt haik ze in zuten? Katalejukin handik ikusi nei arropa zabaltzen 'ta baita titzen naute tirua! Ordun genittun arropa zabalak zea, kamixeta zabal batzuk eta ezer ez, etxian ibiltzeko como unos gitanos ibiltzen giñan gu.
'Ta nomatte handikan ikusi 'ta titu ziaten 'ta kamisatua zulatu, pareta zulatu 'ta attona difuntun kuartoa bala! 'Ta ni juxtu hemengo tokiyan, hemen harrapatu izan bazin 'o hemen, akatu 'ta (kristo).
- Bai, bai.
- Geo ze paretatan (...)
- Bai, bai, pareta zulatuta attonan kuartoa sartu zen.
- (...)
- Bai, pareta miak izaten zin haik, ez holako zeak ez, miak 'ta zulatu 'ta attonan kuartoa pasa zen. Nomatte in ziaten katalejukin ikusi arropa zabaltzen ai nitzala, 'ta titu 'ta harrapatu juxtu,
besua harrapatu, arropa, besua ez, arropa. Bai. 'Ta ni milagroz salbatua naz Zamoan. Milagroz gaiña.
- Bai. Hoixe milagrua.
- Bai, bai, bai. Milagroz.
- Gaiña haiñ urrutitikan nahikua zunun pixka 't muitzia.
- 'Ta geo itten zien... Ze saten ziyoten, gerrilleruk 'o ze kristo zien? Zamoan, beste bizitzan maistra bizi zen tokiyan, hor zean mutil zar bat, maistran osaba mutil zar bat,'ta iukitzen zittun konejuak 'ta oilluka eta hola 'ta tortzen zin horrea 'ta itten zittuzten oilluak eta histori guziyak
denak harrapatzen zittuztenak eaman. 'Ta zu hasten baziñan uzteko uzteko esanez, paretan onduan bi eskuak zabalduta jarri 'ta dena eamaten utzi ber zeniyon, bestela ahí tenías la muerte. Hantxe. Hantxe.
- Gue amai eman zizkaten hamasei oillasko. Ya jaten hasteko moukuk. (...) Kilo pare bat 'o.
- Bai, bai.
- Biño ez zen deuse sateik.
- Karo. Ez, ez, bestela...
- Artua 'ta baarruna 're itten zen 'ta gue amak itxian umiak gosiak 'ta ez dakit zembat kilo... Ordun bakotxetik zembat kilo eaman ber zen ayuntamentura. 'Ta gu gosiak itxian!
- Hoi erra zen, e?
- Bai. 'Ta oaiñ jendia kejatu itten gea. Guk kusi 'ttugu, guk petrillak! Guk kusi 'ttugu petrillak, guk! Guk kusi 'ttugu! Biño, pasatu zin denak eta tira! Biño... Bizimodu tristia! Tristia.
'Ta geo ordun nola ez za ba dibertittuko! Mekallolamar! Aste guziya pasatu lanin 'ta ez dakit ze iñ 'ta bakit ze iñ 'ta zea, zortziyan behiñ billera 'ta... Billera joten utzi ber ez! Ostras! Penak aztutzea.
- Ordun...
Nor Oiartzabal Etxeberria, Inaxi; Iñarra Lizaratzu, Manuel
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-063
Pasartea 0:52:55 - 0:55:55 (3' 00'')
Laburpena Inaxi justuan atera zen bizirik gerran. Arropak zabaltzen ari zela, Munuanditik tiro egin zioten. Zentimetro batzuengatik libratu zen. Soldaduek baserritik dena eramaten zuten. Ezin zen ezer esan. Udaletxean entregatu ere egin behar izaten zen, eta, etxean, goseak. Manuelen etxetik 16 oilasko eraman zituzten. Hainbeste lan eta penarekin, beharko igandeetan dibertitu.

Gerrara behartuak

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:33-n

Transkribapena

-Gu gauz batetik salbatu giñan balan azpira ez giñala jon. Umik giñan 'ta. Atta berriz pasia, eraritan pixka 't pasia aurrea, berroei urte. Txoiyak ez zittun izango biño, aldian.
-Haik ez zittuzten eamaten? Erari...
-Ez. Guria zen diezinuebekua. Kuarenta i unoiño 'ro eamaten zuten. Kuarenta i unotik beittikuk, zaharraguk zinak ez zittuten eaman.
-Ez zittuzten eaman.
-Irripako Bittoino 'ta hoik zin kuarenta i unokuk.
-A...
-Bordaberriko Patxiku 're bai.
Patxiku hilla da oan, Errentiyan bizitzen zen. Andria naparra zun Telleikua.
-Bordaberrikua?
-Bordaberriko Patxiku.
-'Ta haik eaman zittuzten? 'O haik libratu in zin?
-Ez, ez. Kuarentaiunokuk eaman zuten.
-Haik eaman ya 'ta handik beheraku, eta handik ...
-Handik zaharraguk zinak utzi zittuzten.
-Utzi zittuzten. Han Tornolatikan zein eaman zittuzten?
-Jesus Maria! Itxero, Bazterkaltekua[10268] Paxkual.
Sailpurukua Gregorio, Bordaberrikua Erramun, Emitakua Joxe, Epelekua Inaxio. Hoik egiyak saten ai naz e!
Han geldittuk hoik. Sailpuruko Gregorio. Portuberriko Xauxtimo. Itxero, kasik itxero! Intzentsokuk bi anaiak torri zin biziik. Biyek eamanta! 'Ta ez naz denak batin akortuko 're biño...
-Bai. Ez, ez, biño bintzat ...
-Holaxe! Itxero Tornolatik! Tornolatik harrapatu zuten.
-Gazte pilla!
-Gazte pilla gaitza! Harrapatu zuten bai. Hola!
-'Ta hoi da, zuenetik, zuek gaztegiyak 'ta atta ya ze iña.
-Gu gaztegiyak 'ta atta pasia. Gu libre. Hemen 'e bai Larrekua 're Xeundo hilla. 'Ta, buf! Auskalo zembat! Auskalo zembat!
-Bai 'ta hoik, hoik Ergoinen 'ta bakarrik! Oiyartzun guziyan... Pilla erra izango zen!
-Bai! Pilla erra bai! Geo beste batzuk nazionalixtan aillekakuk zila 'ro demonio eaman 'ta bueltik ez! Afusilatuk.
'Ta holakua 're asko 'ta. Tristia.
-Bai.
-Gerra gaixtua.
-Beldurra 'ta ...
-Bengantza bat bestiai 'ta.
-Beldurra 're erra pasako zenuten?
-Portuburukua 're Anjel, hua 're biziik torri zen itxea biño erittuta. 'Ta hartatik hil zen.
Bestia Larrekua Juan Joxe 're bai. Urte askon burura biño hua 're eskumuturrin bazun behiñ 'e sendatzen ez ziyon zea bat 'ta. Gaur sendatuko zuten berbada hura.
-Bai, ingo zuten biño...
-Biño hua 're harrek galdu 'men zun. Burura jo ziyola 'ro. Zerbaitt 'e pozoiya, zea benenua. Pozoiya euskaaz da?
-Bai.
-'Ta muniziyun zean bat.
-Bai, auskalo.
-Bai 'men zutela ordun. Menentua (?) uzten zuna herritu harrei.
-'Ta geo dembutan ...
-Hua 're hil zen bintzat 'ta!
Nor Pagadizabal Artola, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-049
Pasartea 0:22:30 - 0:26:10 (3' 40'')
Laburpena Txarondon inor ez zen joan gerrara. Senideak gazteegiak ziren eta aita zaharra zelako libratu zen. Gainontzean, Tornolan, etxe bakoitzetik bat eraman zuten.

Tropek, dena libre

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:33-n

Transkribapena

Eun batin berriz jon zin beste soldado batekin ordun. Trajinos hoi 'ta "Bihar sei zikiro eaman mateira!" Bueno zikirua saten ziyoten dena, ardiya izanta 're, zikirua 'ta.
Sei, ardiy hoik 'e eaman genittun nolapatte. Ordun akortzen naz ni nola jon giñan atta 'ta biyek, ordun 'e. Mendittik berriz beak nahi zutena iñez.
Hoik itxura itteko itten zittuzten, haintzat 'e balia eman tziuten. Geo, Pepita, oandik bizi 'men da Donostiyan. Mielmoko horren alaba. Hoa zon karniziyan hor, oan santanderinun kaja nola da hor?
-Bai, bai.
-Horren, tokiya hortan bertan. Hortxe karnizi ttiki bat zen. "Alabak mango 'izute gibel puxka 't. Jon hara! Karnizira"
'Ta attak nei biali, mutiltxarra. "Zer zabiltza mutikua?" 'Ta argi askiya gaiñea emakumia 'ta nik biño lepaondo garbiyagua zakan. Nik biño urte batzuk gehiyo battu emakumi horrek, bizi bada.
Rast. "Hor gizon batek esan diu, gibel puxka 't emango 'men zula zuk eta". "Bai" . Kutxillua hartu 'ta zintzilik bazeuden han gibel batzuk eta puska kendu ziyon batei 'ta puska dezentia e!
Kilo 'at igual, 'o gehiyo 'ro. Paperin rara bildu zun "Tori". Hoaxe izandu zen hango jornal guziya.
-Gibel puska 't.
-Gibel puxka huaxe! 'Ta (...) gibela 'ro!
-'Ta balia eman itten zuten?
-Balia bai, bai. Zuk atzo nola utzi zenun holako kartoi ttiki bat, kuadro ttiki bat. Pisua 'ta izena 'ta bat 'ta beste han zerbatt eskribitzen zittun soldau harrek 'ta tori.
-'Ta geo zu harrekin jongo baziñan...
-Hua mango zuten kobratzeko. Biño ez deittu! Beiñ'e ez deittu. Ez gui 'ta ez bestei 're!
-A! Beak ze saten zuten, beak deittuko zutela?
-Beak deittuko zutela kobratzea joteko!
-Gaur arte?
-Gaur arte!
-Joe...
-Hola, holako bizi trixtia kusiya dakagu
-'Ta zea txekor hua hilta hurrungo eunin jon al zin zikirun bila?
-Ez, eun batzuta, handik eun batzuta.
-Biño iual du, eun batzuta behintzat!
-Bai, bai. 'Ta menditik berriz, beak nahi zuten guziya. Pusillakin tapa bota 'ta.
- Jo. Karo 'ta harrekin ez zen baleikan.
-Harrekin ez da baleik berrik. Iual zen bestela hilta 're! Holaxe ibilli giñan!
Nor Pagadizabal Artola, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-049
Pasartea 0:19:30 - 0:22:30 (3' 00'')
Laburpena Egun gutxitan txekorra eta sei zikiru eraman behar izan zituzten tropentzat. Soldaduek menditik ere nahi zutenean hartzen zuten azienda, fusilarekin hilda.

Etxeko janaria, tropentzat

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:33-n

Transkribapena

-(...) "Hemen hauxe ziok jateko mokua!" Mihatxu bat, bi behi 'ta mihatxu bat. 'Ta: "Hau bihar goizin zortzitako mataderoa eaman!" 'Ta martxa ateta! Soldadun ayuntii(ayudante) horrek, armakin, gortzen bazen...
Hiltzeko kapaz zen hua!
-Bai e! Itten zun e?
-Goizin lotu mehatxua 'ta behiñ 'e sokatu gabia leheno, librin ibiltzen zena behiyakin 'ta
Zembat aldiz be burua bota zun Oiyartzunea bittartin... Gue attak haik izerdiyak! 'Ta eroitzen zenin nik atzetik zotzan batekin 'o zarbazta batekin 'o zartakua 'man 'ta berriz altxazi 'ta.
Oango biria izan ezkio, ez zen deus hua eamatia!
-Biño.
-Biri haitan! Bueno, bueno. Arrueneko (...) hua ber zuna, Mielmoko saten ziyotena.
Karnizerua. Elizegi, oango hoin atta zarra. Gizon motx bat zen. Arrueneko ondoa torriya, kejatuta. Zortzitako eamateko 'ta hamarrak izango zin gu ailletu giñaneko. 'Ta: "Beandu heldu zazte!"
"Ahal dugunin heldu ga, ahal dugunin!" Gue attak ez zun ordun arropin iñun 'e lehor tanta bat. Izerditan iña dena. Ni biño sasoi hobia zakan 'ta! (...) zen.
Alletu genun mataeira 'ta harrek hill berra izaki. Gizon harrek hill berra. Hil zun 'ta balia. Pisatu zuten, hil 'ta larrutu arte han eondu giñan, pisatu zuten 'ta berrpeita hiru arralde.
Doscientas quinze. Balia. Han bazon soldao bat balia itten. 'Ta aiba balia 'ta deitzen zattuztenin torko zazte kobratzea. Oandik ez ga azaldu, kobratzen. Ezta kasoik e! Ezta kasoik e! Geo hurrengo eun batin...
Nor Pagadizabal Artola, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-049
Pasartea 0:17:00 - 0:19:30 (2' 30'')
Laburpena Gerra garaian, soldaduak etxez etxe ibiltzen ziren tropentzako janaria biltzen. Txarondokoei txekorra eramanarazi zieten hiltegira. Baleak egiten zituzten, baina gero ez zuten ordaintzen.

Bonbak eta pasahitzak

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:33-n

Transkribapena

- Gerran, gerran, gerran. Gerran.
- 'Ta zu ordun ziñan, san 'zu Betenaiyutan, beno, bi hartan, nola zen?
- Soltxaga, general Soltxaga... 'ta geo haik zeatzikin, ni jon nitzan Linonea.
Al bar ese, y estuve en el bar. Biño ordun, ordun aitzen genun tiroteua zela San Markotik eta, que inuzentes eramos! Beko bodegara! Mira que resistencia!
- Bai, biño hoi normala da, bera jon ber 'zu! Ez za jarriko ba...
- Bai, biño zeak itten duna.
- Karo.
- Iruitzen betti jon 'ta iña zola!
- 'Ta geo 're bazenuten monja bat...
- ¡Oi, calla calla! Ez genuke bukatuko, e! ¡Yo no sé lo que va salir ahí, e! Orduko beste mundun eongo naz, 'ta... Parra ingo 'ut handik! Este...
Pues ordun kombentuk eta denak hustu in zin, zertik bildurra zen eta gue, guk genun izeba monja Agustinetan bat eta bestia Santo Domingo en el Alto Miracruz. Biño Santo Domingokuk eta ez dakit, uste 'ut Bizkai ayeka jon zila.
Atea, Klausurakuk zin eta ahal zuten bezela, gue amak 'e be arropak eamango zittun, ahal zunak, 'ta ez dakit ongi izango zittun, nola izango zittun haimbeste urtian kombentun zonak, eta bea eta beste napar bat. (...)
Karlista "onak dia, onak dia, naparrak onak dia" saten 'men zun. 'Ta hala, itxian zen kuartoik obena. Munaundi parez pare hola jotzen zuna 'ta, gue amak eta 're pes itxian zuten kuartoik obena jarko ziyoten hairi. Eta jaten eman 'ta 're dena bai,
harek ahal zittun bezela bestentzat ailletuko ez bazen 'e! Eta nombatte kombentun, arratsin jaikitzen zin a ciertas horas, ben errezuk ittea! Eta kuarto hortan 'e ordu jakiñetan argiya pixten haik! Eta Munaunditik ekusi itten parez pare. 'Ta que era una contraseña.
Eta milizianu hoitakuk eon ber zuten Zelatxon. 'Ta Zelatxon, bizilaunak, oso ongi tortzen giñanak, eta gaiñea parientik zin gutxi 'o gehiyo. Eta haik: "pues hay que liquidar..." A, ordun nik anaiya seminarista, eta san 'men zuten: "pues hay..."
Norbattek esana zuten que ahí había un seminarista y que ahí había contraseña, y que había que liquidarle. Pues nexka xar hua belauneko jarri 'ta karraxika (...) ez holokoik itteko, ez zela holoko zeik eta...
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-044
Pasartea 0:42:30 - 0:45:20 (2' 50'')
Laburpena Gerra hasi zenean, Solchaga jeneralaren etxean aritu zen lanean, eta, gero, Linonera joan zen, bere ahizpa han ari baitzen lanean. San Markosko bonbak entzutean, beheko bodegara jaisten ziren, babestuta zeudelakoan. Izeba moja Zamorara etorri zen gerran: gauean errezuak egiteko argia pizten zuten eta tropek pasahitza zela uste zuten.