- Barrio Tornola! Hoi...
- Hoi Ergoindikan aparte e!
- Oaiñ ez dakit, ze... Ez dute hoi hautatzen noski oaiñ len bezela!

- Ya ez da. Ya Tornola, dena Ergoin.
- (...)
- Tornola biñon... Len herriyan 'ta denin hala itten zen, e!

- 'Ta badia gaztiak ez dakitenak, e!
- Izango... Bai e!
- Igual, igual! Oaiñ ez da aitzen, e! Leno Tornola, Tornola...

- Bai. Biñon...
- In... Zea, Kontsejura 'ro jon ber zen zea guzirako, herrira 'ro, barrio Tornola, denak korritzen zun. Bestia (Haizeiya) Haizeegiya, Ergoindik gotti. Hoin ayeka berriz Iuzkialdia da, Sau aldia.

- 'Ta Haizeiya zein da? Lete ayeka 'ta hoi?
- Bai. Aldi hoi da, egiya hoi, gottiño izango da.

- Ya han goittiño.
- Haizeegiya bai, Ergoindik gotti. Hara, zea aldea. Lete aldia...
- Bai, Lete 'ta aldi hoi Eiziarkua 'ta ... Ya, ya.

- Olatzene 'ta hoi denak?
- Bai.
- A! Hoi ez nekin!
- Ez, nik 'e hoi...

- Hoi 're hor sartzen da. 'Ta Lete 'ta baia hor.
- Bai. Ordun mordoska 't.
- Bai.

- 'Ta geo, hokena Euzkialde, zer dia, Ardotze 'ta Saua 'ta hoi denak?
- Bai, aldi hoi guk hala aittu izandu dugu. Euzkialde, aldia dela.

- Bai, hala.
- Zelaiburu aldea 'ta Buenabista.
- Zeok jakingo 'zute, zeok jakingo 'zute.

- Biño hola, sateko...
- Euzki aldia beti. Berua gaiña izaten dela san izaten saten 'ute. Euzki aldia. Ikaarri berua.
- Lete aldea 'ta itzala bai gehiyo! Biño hola...

- Bai. Hoi Haizeeiya 'ta bestin.
- Bai, guenin 'de erreka zokuan itzala denin, aldi hortan, zuenin 'ta, Ardotzen 'ta uaindik euzkiya.
- Euzkiya bai.

- Attak jakingo du hoi, Josetxo!
- Bai. Bai, bai. Biño, oaiñ ez da...
- Ez, oaiñ ez yogu holako gauzai zeik itten.

- Bai, amai beira ikasi genun!
- Erki. 'Ta geo zea 're kontatu zenin, goara 'ta nola itten zenuten!
- A! Kuela!
- Bai.

- Zu hartzen ai al za hoi denak?
- Bai, bai, hartzen ai da.
- Hartzen ai da.
- Bai, bai.

- Kuela saten geniyon lau hanka... Hiru... Hiru hanka izaten, izaten zittun, hoa. Itten genun arropa... Zeatu.... Kolozkua zeakin garbitzen zen, ai, saten zitzaiyon... Lixiba.

Zeak botzen zuna, zuriyak. Jarri arropa ahalik eta txukunena gaiñin 'ta geo... Ze jarritzen zen? Lembiziko arropan gaiñin jarri ber zen xapa, xapi garbi bat, geo xakuk... Zakukizkua 'ro holokua.

Eta geo gaztaiñan zeak ez du baliyo izaten, len 'e san... San nun hoi lengun 'e!
- Su hautsak?
- Hautsak ez du gaztaiñanak baliyo! Tinta baitu!

- Bai, san zenin bai!
- Ikaarrizko tinta du gaztaiñak. 'Ta bestela itten genun. Beste eozeiñ eur. Urkiya 're bagenun arbola galanta guk ataiyan 'ta.

Urki arbola, gue atta zenak, biño denantzat potuk, harrek berriz erain, zea Garaten izaten zen hor Txantxagorriya 'ro 'ta, harrek itten zittun potuk. Geo gue anaiyak, Anjelek, dena ikasi zun, biño...

Ai...! Denantzako 'ta nik netzako aski politta hartu nun hura, e!
- 'Ta potuk zertako? Eateko 'ro?
- Ez. Talua 'ta esnia jateko 'ta, nehi bazenun ura eateko 'ta, eurrezkuk.

'Ta talo 'ta esnia jateko arront ona, zea, potua zurezkua, be kierrakin. Gue anaiyak itten zittun geo abatxak eta. Abatxa, ez 'zu behiñ 'e ikusi? Hua 're urkiyakin iñ ez bazun 'e harrek!

Gue... Iña kupela 're bazen, behimpin bazutela bakit guri haik. Barrika ttiki bat lembiziko in zun guriak, anaiyak, Olatzeneku horrek. Geo betzi kargako kupela uste 'ut béak in zula.

Geo itxeko... Itxeko zeakin, mateialakin gaiña. Zalaiyan beko onduan bazen gaztain bat ikaragarriya, 'ta harrekin iñ zuten, in zen betzi kargako zea, kupela. 'Ta bestia, zazpikua, hoa berriz, anaiya 'ta guk iña zen.

Joxek iña izango zen. Denak holaxe, denak, denak esku antzakuk izaki!
- Bai, bai hala...
- Esku antzakuk eta ba al dakizu!

- Bai, bai.
- Iñ itten!
- Jo! Denak esku onekuk! 'Ta, zea, eurra botzekun beituko zuten illargiyai 'ta Frantxixka?

- Bai, uste 'ut... Itten izango zuten, ez dakit nik, gaztaiña 'ta, ze... Hoixe ez dakit sango 'izuten. Haik dena beák bazekiten biño.
- Hilbera...

- Hilberin, hilberriyan mugatan 'ta, arbolak bota ber izaten baitia. Uste 'ut haltza 're, hoa 're jakitten zuten haik eta, haltza 're be zea bau haltzak 'e. Ez zizu ihartuko hora be garaiyin botzen baldin baa. Hua 're eurra nahiko gorra.

- Haltza?
- Haltza eurra.

- Hoi da, 'ta txabilla horrek ze itten zun? Hoi da, kardatuta zona hua hartu 'ta hariya itteko?
- Zeorrek man ber zeniyon.
- Hoi da.

- Hartan 'e artia hoa 're bada. Geo eman ber izaten geniyon... Gue amak zun kostumbria hemen billu, dena, zea hari harrotu hora. Guk bate billu gabe pilla hartu 'ta aitzen giñan, ongi harrotua, e! Hoi bai.

Segi, hariya itten. Ra ra, hondoaiño istanteko itten baita. In ber ziyon goiyan kontu, eskapo in gabe, hartan 'e ber da kontua, txabillakin.
- Itten ai zen heiñin biltzen 'de jun ber.

- Ez, ez.
- Ez?
- Beko hondoiño iñ arte euki 'ta ordun ez utzi gehiyo.
- A...!

- Gehiyo zabaltzen 'ta txabilla billu. 'Ta berriz hasi. Berriz benga, txabillatik, segi, illiakin. Hariya, illia noaiño 'ta bo! Itten ez genunik ez zen. Letrak itten ikasi nun nik eta ba!

- 'Ta denak kolore berakin ingo ze... Geo koloratu itten al zenuten?
- Koltxak 'e iñ genittun gen ohiyetako, esposatzeko. Haik 'e ardi illikin.
- Bai, e?

- Biño, lurrin jarri zea, xapiya, apropos eosi. Sobrekama bat 're in nun nik behintzat, dotoria. Oaiñik hantxe eongo da itxian. Jakin nahi nuke zembat traste dakaten oaiñik.

- Biño hoik 'e itxeko artillikin iñ al zenittun?
- Bai, bai, bai.
- Bai, e?
- Bai, bai.

- Biño...
- Izaten baigenun nahikua!
- A! Biño koloria... Kolore difentik 'ta maten al zenizk... Maten al zenizkaten beri harrei?

- Ez, illiai ez.
- Illiai ez.
- Garbittu ongi jaboiya 'ta urakin, 'ta lehortzen zenin soruan, halako egualdiyakin udara partin itten baizittun dembo batin behintzat!

'Ta halaxe iñ, geo, zea, apropos ekarri tela. Oratua 'ro. Nik behintzat, eskutan iña nun.
- Aski politta izango zen hua!
- Bai. Oaiñik bizi da hua! Sobrekama 're bai gaiña! Be iuala gaiña, hola bueltan parpaillakin.

- 'Ta ze, galtzerdiyak zuek...
- Nik banekin, neonek.
- Itten zenun?
- Bai, bai, bai.
- 'Ta zuenak itten zenuten...

- Gizonantzat aski errak in nittun! Hariya geok in 'ta, neonek in 'ta, oaiñ 'e ingo nuke hariya, hariya.
- A! Ardi illetik?
- Bai. Ardi illia, garbittu illia lembizin.

Moztutzin illeik lakarrenak 'o beeixi, gen itxian izaten genittun. Harrotu eskuz itten genun. Harrotu, orrittu saten geniyon illia... Harrotu hitza. 'Ta geo txabilla. Itxian oaiñikan 'e han dakat itxian. Altziberren baitut itxia nik.

'Ta han txabilla hantxe do goiko gambaran 'ta gue gizonak, difuntuk, karri zin bat, haundi xamarra 'ta, san niyon: "Hau haundiya da, hau ez da...Nik... Netzako haundiyegiya hau, zeorrek ibilli berko 'zu!" Nik hola broman bezela.

Geo... Deus san ez ordun, biñon, jon 'ta... Berriz jon zenin, tornun iña ekarri zin txabilla bat, dotoriaua arkaztezkua. Brillo gaitza botzen dun bezin dotoria. 'Ta geo bakizu, erditik jarri ber izaten da ziriya, kakuakin. Ez zenun kusko igual...

- Erretratutan 'ta iual...
- Zuek ez 'zute jakingo biño. Geo erdiyan xolua iñ, kakua handik sartu, 'ta jesus! Oaiñik hantxe do!

'Ta geo handik atetzekun, zeai gotu ziyon ordun, 'e guriai! Bea 're pranko antza zuna zen Manolo bea 're. Pentsa 'zu! Jakiña, kaku hora hausteko beldurra nombatte, hala zola! Hola izaten baizen. Hautsitzeko beldurra!

In zun, etzanta jarri, handik ateta, xolotik, 'ta sokakiñ 'o denak billu-billu iñ 'ta txabilla billua hantxe do. Oaiñ 'e halaxe eongo da gambaran. Hoi txabilla iñ zin! Hariya dotoriao atetzen zen, berdiña askiya bai harekin!

- Joe!
- Ba, holaxe, gu holaxe giñan ohittuk!

- Hoa zen baliyo zuna. Ezerkin ez zen izutzen zena izango. Harriya... Indarra ez zen oaiñ aiñekua ordun, biño! Halee hua galtzeko aiña izaki! Hua tornerua zen!

Bea izatez zona. Lanteiya zakan tornerua. 'Ta ona gaiña tornerua. Itxia iya sateko Txaondo Berri harrek iña da. Halaxekua zen hora. Halaxeko esku-antzakua.

'Ta osaba Anjel 'e hala zen 'ta ama guria 're hala zen. Hola berezkua karriya dia, zin haik.
- 'Ta beste senide...
- Gu geok 'e gauza pranko itten genun 'ta!
- Karo, denak izango ziñazten zuek.

- Batin hariyin 'ta galtzerdiyin 'ta... Iatze lanetako denak itten genittun. Denantzako galtzerdi bana, abarkakiñ 'o jantzi 'ta bero bero mendira, erki! 'Ta gue ama josten, ze iñ ez zekina berriz.

- Kontraiyoik ez.
- Ez, ez. Kontraiyok ez zun izango horrek! Guk esaten bageniyon: "Ama, hoixe ze arropa politta! Ordun in ber diazu!" 'Ta tak! Ingo zun seittun.

- Iual, iuala!
- Iual, iuala! Iual, iuala harrek. Tela karri 'ta, kampana in ber bazen kampana... Holaxe hartuko zun, tela hola kampanan kompaziyo batea 'ta hemendik hartu 'ta kampana gelditzen baida!

- A!
- Geo bi ayeka hoitan puska bana eatsi, motxxio baldin bazen 'ta jesus! Atetzen zittun arropa batzuk! Polittaguk!

- Aski dotore ibilliyak zazte ordun!
- Bai. Gu jantziyakin... Ongi jazten giñan bai. Kapotik eta, ze ez zittun itten! Kapa, kapotia be zorro 'ta guzi, aurrin botoiyakin, patrikak barrendik 'e bai...

Jesus! Neua 're aski ongi pasatzen genin guk, dembo hoitan 'e! Bi esku patrikan sartzen battuzu barrengo ayekatik ez 'zu hotzik. Buruko zorro 'ta guzi!

Aurrin botoiyak 'o, beko hondoiño lotua, 'ta bueno! Nahi genittun bezelakuk itten zittun arropak!

- Ta Txaondon jaiyoko ziñan!
- Txaondon jaiyua bai.
- Denak han jaiyoko ziñazten?
- Hamar hoik 'e han jaiyuk dia. 'O kampun jaiyuk 'e baia.

- Bai, gaztinak hala izango dia, ez?
- Zarrena eaman zen betti larri arraiyo! Gu marruez geldittu giñan jakiña. Umia erra baizen arront hoi, gaiñea Josetxo hoi. Ikaraarrizko bultukin zeillen gue emakumii ba.

'Ta hor zea... Ez balia iñorre jon meikun billa, hoa jaiyo ingo zen. 'Ta zein dia 'ta, karri 'ute praktikante txar, mierda bat zen! Hoaxe sango yot nik holokuri! 'Ta ze ingo 'ta indiziyua jarri 'yo 'ta, geldittu umia!

- Ai ama!
- Ongi heldu zena! Jibatu ziyon ikaarri, jibatu iñon! Bu! Gu asko behintzat, marruez geldittu giñan hoa eamanta.

- Geo eaman in ber!
- Heriyuna eaman ber! Zuk ba al dakizu, kupetatikan burniyakin kendu 'men ziyoten tirata! Handikan heldu 'ta ibilliya!

- Earra pasa zun!
- Arront mutiko erra zen gizajua 'ta! Beti arront mattia dut! Oaiñ 'e hala dut!
- Karo, zarrena beti...

- Zarrena... Biño denak matte nik, nik denak! 'Ta haik 'e bai izeba! Ikaarri maitte izaten naute!
- Erra da hoi, e! Frantxixka!
- Bai, bai. Denak matte.

- Izeba ikusteko zaletuk eoten dia haik denak!
- Ama normala izaten da, biño izeba ez da hain errexa izaten. Hoi da zaindu 'ttuzulako zuk!
- Hoixe, nik, ongi, ongi iñ gaiña! Ez sekula, ipurdiko bat man gabia dia haik, izeban partetik! Sekula nik haik jo.

Itxura txar bat eakutsi ez 'ta, ahaleiñ, ahaleiñ guziya ongi iñ 'ta, horrek asko san nahi izaten du!
- Oaiñ bueltin.

- Ni Frantxixka bakarra jarri 'men zin. Bai.
- Miño nahikua.
- Zea, nei... Zea, amona izango nun. Attan ama, amautxiya. 'Ta harek, bea... Nola zen ba hora? Joxepa Anttoni...

Ez, Frantxixka Anttoni izango zen, 'ta nei Frantxixka jarri. Bakarra jarri 'men zin.
- 'Ta zuk illoba bazu Frantxixka!
- Bai, bai.
-Txaundokua! Hua zer 'zu, besutakua zuk 'e?

- Nik jasua, guk jasua. Manolo 'ta biyek. Bai. Bittartekun denak mutillak torri zin, 'ta haik mutill, nexkan desiua 'ro... Jakiña!