sanmarkopila

<a name="b_8289"></a><span><span class="burua"><span class="sarrera"><a href="/node/8289">sanmarkopila</a></span> <span class="aldaera">(samarkokiya)</span> [<span class="batuan">San Marko opila</span>].</span></span> <span class="esanahi">San Markotan (Apirilak 25) senideei oparitzen zaien opila, gainean arrautza egosi osoak dituena.</span>

kuskulu

<a name="b_8279"></a><span><span class="burua"><span class="sarrera"><a href="/node/8279">kuskulu</a></span> [<span class="batuan">Garatxo</span>].</span></span> <span class="esanahi">Haritzari adaska muturretan ateratzen zaion zur-antzeko garatxoa (karetxa) esferikoa, parasitoren batek eragindakoa.</span>

Militarrak

Transkribapena

- Ardizai 'ta zean 'ta ardiyain e' batin han zea Xegun Xeundo zen (...) ona.
- Ni neska txarra ordun e' miño hiru urten difentzia igual 'ta zean zubiya san ber nola da itturriya errotakua?
- Bai
- Haren onduan jarri nun Xabin anaiy hoi gotti handik ez joteko ardiyak.
Errotan bai genittun ordun militar zar hoitakuk 'ta guria han jarri zen gizajua mutil kozkorra miño
zea ardiyak betik gotti alde haingatik
- Eskapo
- Bai eskapo in ziyoten ar alde in! ikatzen baizin guardi zar hoikin!
- Izaten zin sargentuk tenintik 'ta beti mutil kozkorra o' aisa ikatzen zela jakinta aisa ibiltzen baizin!
- Karo
- Ordun 'ta laineza haundiyua
- 'ta ni karobi aldea zerrika 'ta urdeka. Oañ ettut saten holakoik miño. Ai jaungoikua! errak satenzkiguten bai. Hairi ez ziyoten ezer ingo miño bempin.
- Enteinttu 're etzuten ingo noski
- Eztakit enteinttuko zuten, hobe
- Hobe ez ittia
- Hantxe bahintzat zeatu ni karo ardiyai seika jon ber nik berriz jira nittun 'ta
Bestia Xeundo iyo gotti zean gotti errotako malda bado gora harrei billa izan baizin (...) harriya botzen ziyoten jotzeko moun guriak... gor itten zun gue Xeundok muti kozkorrak!
- Ni bazakiyen ze zeakin nabillen 'ta harrei pilla bat amildu goitik, ordun sartzen zin nomatte gordetzen zin atzea
- 'Ta nei kaso in berrik ez, ni neska txarra, nahi nittunak esanez hantxe ni!
- Bei erki ikasi genun bizitzen guk! aztu 're ez sekula miño
- Bai, difentzi erreko bizimoduk! zuenak eta guenak.
- Bai guk ardiya 'ta behiya denak aurrin genittula hantxe ibiltzen giñan
- Bueno baserriyan 'ta ho e' , zuen antzea geiyo, baserrikuk beti gorruo, baserriya ez duna miño , miño garai hartan gañea gosia 'ta okerrko oandik.
- Ogiyik eta etzen izaten (...)
- Ai
- Ogiyik gabe gañea kusi zin komeiyak eta Aranatzen barna arto billa 'ta
- Hua 're ogiya jateko 're ibilli berra e'.
Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-086
Pasartea 0:28:45 - 0:31:37 (2' 52'')
Laburpena Ardiak zaintzen aritzen ziren anaia eta biak. Txarondo errotan militarrak zeuden.

Falangeak

Transkribapena

- Zenbat palanje zar 'ta zenbat ezta tortzen. Palanjik zapela zarrak... kaki koloreko potto ttiki batzuk botzen 'zkiguten kamiotik betti gui, zea zerbatte jateko 'ro
- Botzen zittuzten konboiketaiyak saten geniyon hairi konboiyak biltzen 'men zittuzten.
'Ta guk botzen zittuztenak hartu. Olluai ipurditik laña sartuta jon zenai seittu niyon nik erki azetik!
Aziyuk itten zittuzten , zerry haik eta... gu berriz umik hango umik arron ttikitatik estondu giñan ez pentsa! (...) itten da umia e!
- Hombre haik kusita!
- Haik kusita
- Eske nahi zutena eamaten 'men zuten
- (...) aranak izaten genittun han 'ta, " han ai duk " zerbatte ai dela hor harrapatu nun nik. Joten na behintzat txispa osun ikatu ez giñan itten gu!
Ollua utzi in ber bempin! ni neska txarra jon miño... olloik gabe jon! utzita jon zen!
- Hara! Justiziya in zenun!
- Laña sartuta jon zen miño... ollo ttiki nola esaten geniyon, biatta 'ro saten geniyon (...) arrautza itten zun gaixua
Hua geo aproxtu genun seuraski geo, Agiñan kaskoa ate, erki handik beitzen genun. Kantai 'ta zerrikiyan han jon zen, be baitan hor utzi ber zangugatik hoi.
Etzun eaman (...) haik garbi ibilli berrik bate ez bai zuten, konboiketaiyak eta haik. Hoik beste aldea posible zuten bizi.
- Bai miño nahi zutena in posible zuten 'ta!
- Hoi ba nahi zutena in posible zaten hoik
- Gutxi izango zin aurre itten ziyotenak e!zu bezela.
- Ni nexka koxkorra, aurrea!
- Joe
- Gañeko gauzetan hala in zandu dutela
Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-086
Pasartea 0:25:10 - 0:27:20 (2' 10'')
Laburpena Gerra, Tornolan: Falangeek jatekoa botatzen zioten. Konboiketariak zirela esaten zioten. Aberea lapurtzen zuten baserrietatik. Neska txarra.

Transkribapena

Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-086
Pasartea 0:17:00 - 0:19:55 (2' 55'')
Laburpena Koplari nor ibiltzen zen. Mairu-baratzeak ezagutzen zituzten, baina ez dauka gogoan etxean ezer berezirik aipatu izan zutenik haien gainean.

Koplariak

Transkribapena

- 'Ta gañekun hortaz aparte eskian gabonetan eskian o' zerbattetan ai ibiltzen al ziñazten? Ba al zenuten urtian hola eun señalatuik? Eskian o' jai itteko 'ro
Han Tornola alleka hartan o' ? nik san ttutenetik aparte etza gotzen hola
- Ibiltzen zin Larraukua 'ta, hillak dia oan denak miño kantai 'ta
Oso poliki kantatzen zuten.
-'Ta noiz itten zuten hoi?
- Hoi zeatan gabonetan 'ta hola
- A eguarritan 'ta?
- Eguarritan
- Alarria hil zen miño kantai erra zen hura ikiarri, koplaiyak esaten ziyoten. Batzuk kopla
Bestik kantatu o'
Bi zea itten zittuzten kanta klase, batek kantatu bestik
- 'Ta bestik koplak
- Koplariyak e' izaten zin behintzat ni hoi akortzen naz koplaiyak nola saten zuten gue itxian
- Urte e' zartan ibiltzen zin gabin
Nor Pagadizabal Artola, Frantxiska
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-086
Pasartea 0:15:50 - 0:17:00 (1' 10'')
Laburpena Eguberrietan eta urte zaharretan eskean ibiltzen ziren koplariak.