Mando lana Arditurrin

Transkribapena

-'Ta ze lan 'ta tokatzen zizuten? Bestik bezelaxe 'o? Zuek (...)?
-Ez, gu zean aitzen giñan. Hor 'e mandua akatu in 'men zen 'ta gu manduan tokiyan lanian.
-Mekayuen dio!
-Biño kampuan gu planoburun(?), zulotikan, planua ez dakit zuk kusi zun hor behiñ 'e 'o?
-Bai.
-Planua, betik gorako planua, goiko minazulun ondoa.
-Bai.
-Hor igotzen zin bagoiyak handik zeara eaman, labaderoa. Rejillata.
-Bai.
-'Ta han deskargatu 'ta bagoi hutsa berriz bera bota guk eta betiak hara.
-Kampuan, soldauxka erra pasa genun guk e!
-Ongi?
-Ongi! Lana in ber genula guk gehiyo, zulukuk biño gehiyo, zuloa joten zianak
Erdiyak lo 'ta zuloa sartu orduko. Hala eoten zin 'ta!
-Toki erra ba lo itteko huaxe!
-Ba Sestako zabalian 'ta!
-Ohittu ezkio bai!
-Makil tiran 'ta juerga errak botzen zittuzten han 'e batzuk! Beste batzuk lo biño. Sestako zabla hola zabaldi haundi bat.
-Bai. Ni ena alletu, biño hua haundinetakua 'men da ez?
-Bai Sestako zabala bai. 'Ta geo handikan Setimoa 'ta. Gu noixin behin sartzen giñan 'o baten baten faltian 'o. 'O ... osa gutxi iña bazeon, harri gutxi prepatua 'ro
Tarteka joten giñan. 'Ta gu geo hain tartin, kampuan ibiltzen giñan 'ta hain tartin ezin genun aguantatu. Gu jon 'ta zerbaitte lana 'ro 'ta bestiak zuloa sartu orduko lo.
Bai... zoloa sartu orduko, lampara pixka 't bajatzen hasten ziyoteneako bruum! Lo hartzen zuten denak. 'Ta guk loik ezin hartu.
Kampuan nola, kampuan ibiltzen giñan. Biño tarteka 'o zerbaita beti Motzak bialtzen ziun guri. Zea 'o martillon baten kolumna 'o ate ber zenin 'ta.
Altziko Luzia 'ta holako batzuk. Haik zoluan 'ta: "Etxeberri!" Saten zin nei, Motzak.
"Zeara jon ber dugu, kolumna holako ate ber ziot eta Altzi bakarrik, hoi 're! 'Ta hoi 're, jun hai! Harrei launkiyok!"
Holaxe 'o kolumna bat atetzea 'o martillun kolumnan bat 'o. 'Ta noizik eta behin sartzen giñan 'ta ordun gu barrenin pues jode ibiltzen giñan...
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:44:00 - 0:46:30 (2' 30'')
Laburpena Mandoa hil zitzaien Arditurrin eta haren lana egiten pasatu zuten soldaduska denbora. Hala ere, kontent, soldaduska ona pasatu zutela eta, barruan baino hobea zela kanpoan lan egitea eta. Barruan aritzen zirenek lo egiten zuten zuloan.

Soldaduska Arditurrin

Transkribapena

-'Ta geo zea minatan, soldauxka minatan in zenun. 'Ta zembat dembun eon ber izan zenun?
-Nik hogeita beatzi hillabete. Bai sartu 're soldauxka jon biño leno in ber zenun 'ta.
Deittu biño lenoztik. Eta lendikan apuntia manta 'ta. Gu hale bastante gutxi in genittun e! Zertik gu tallatu, talla pasa ayuntamientoko zea hoi, talla in 'ta handik urte betea soldao jon ber izaten zenun.
'Ta guk talla in genunian ordun goatu ziun gui Biasoko Joxe Luix 'ta biyei: "Kauen dio hi! Soldao jon ber dugu 'o Arditurrira hasi ber yeu?"
'Ta: "Nik zenei sango ziot? Nik ez ziot (...)"
"Nik bai. Benjamin izauna dit". Luxia saten geniyon. "'Ta izauna dit nik hoi. Jongo gattuk"
Jon giñan. Harriyan defentsako meza batea jonta uste 'ut. "Guazemak!". 'Ta iyo giñan beheko plaza hartan bizitzen zen ordun. Zean eskolan aurreko zea hortan.
'Ta jon giñan 'ta san niyon Benjamiñei: "Benjamin, ya pensamos ir a la mili y " 'Ta ez dakit zer 'ta hasi giñen. Kastillanoz aitzen zen 'ta.
"¿Vais a ir a la mili?"
"Sí"
"Bueno ya os apuntaré"
Apuntatu ziun 'ta hua zen horko zea ibiltzen zena 'ta. Nei handikan ez dakit zembat demboara. Bai zertik behin talla hartu ezkeo geo urtebetea soldao jon ber izaten zenun.
'Ta deittu ziten nei, juteko. 'Ta jon nitzan 'ta horrei deittu ez, Joxe Luixei. 'Ta geo beti nei esaten hau: "Joe akabo nik ya soldao jon ber 'it 'ta ez dait ze"
Gu biño sei hillabete gerora deittu ziyoten. Bai, juxtun zergatikan han, handikan biali in baizittuzten. Bat zea boxeolaiya zela 'ta ez dait ze, beti sesiyun ibiltzen zena.
-Minatatik?
-Bai. Bestia Potito. Izautuko zenun zuk Potito?
-Aitzia bai.
-Bakizu Potito zea, gue kintua Potito hoi. Oandikan ez da urte asko hillikan hemen. Kalin bizi zena. 'Ta hoik Potito gaiñea Afrika biali zuten hortikan.
'Ta bi hiru 'ro biali zittuzten 'ta geo ordun sartu zen hau, Joxe Luix. Ni biño sei bat hillabete gerora.
-Ño! Larri ibilliko zen ya.
-Bai 'ta bea bildurraz. "Dios! Ni soldado, nik soldado jon berko yat! Nei ez zitek gehiyo deittuko!"
Beti hoi saten zin, launak giñan, beti alkarrekin ibiltzen giñan jaitan 'ta 're. Biño sartu zen hoi 're. 'Ta nik hogeita beatzi hillabete pasa nittun
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:41:08 - 0:44:00 (2' 52'')
Laburpena Garai hartan, Arditurriko meategietan lan eginez gero, soldaduskako zerbitzua betetzen zen, eta, hartara, ez zen herritik kanpora joan behar. Joxek halaxe egin zuen. 29 hilabete pasatu zituen meategietan.

Paper fabrika zergatik erori zen

Transkribapena

-'Ta harek zer zun, ura 'ro eukitzen zun gaiñin 'ta haren kargakin 'o zea in zela 'ro, ez?
-Bai. Harek zun buelta guziyan holako altura bat, zea buelta guziyan.
-Gaiñin?
-Zea, gaiñin, hutsa hola zea.
-Terraza antza hola?
-Terraza antzea.
-Bai.
-Bai. Hau balitz bezela harren rasua 'ta holako altura zea buelta guziyan.
-Pistinan moura hola?
-'Ta geo han ura. 'Ta ura hua han zeak ingo zun bai.
Este, han zea ibiltzen zin ordun lanin Olaizolako Inazio izautu al zenun zuk?
-Ez, biño aitzia, Andrex 'ta hoiken.
-Andrex 'ta hoiken anaiya.
-Anaiya bai. Ez nun izautu. A bai! Inazio bai! Inazio izautu nun!
-Inazio bat behintzat han aitzen zena.
-Bai.
-Zeatan, bomba zea. Han itten zuten kampotik tortzen zen trapo 'ta zea holakuk zea bat zen, kaldera zar haundi bat holako zeakin.
'Ta gaintik tapa haundi bat zun, lori-loriya zen. 'Ta han itten zittuzten hoik denak sartu 'ta txikitzeko bumba 'ta bumba 'ta bumba. 'Ta harrena saten zuten, harrek izorratu zula zea hoi.
-Harren zea.
-Harren dardaizak.
-Dardaiza.
-Demborakin hua, harrek.
-Karo.
-Bai.
-'Ta ze itten zen harrekin 'e papera?
-Papera.
-Trapo zeakin?
-Bai.
-Txikittuta?
-Trapukin 'ta. Trapua gaiñea lembiziko prueba.
Prueba itteko 'ta hasi zinian. Ote jotzeko[otejotze:8296] makinak ikusi al ttuzu zuk behiñ 'e? Hontaka?
-Bai.
-Halakuakin trapua pasatzen genun.
-A bai e?
-Ote jotzeko makinakin trapua pasa 'ta papera itteko. 'Ta emakume pilla bat jarri 'ta papera zea, trapua txikitzen hola. Tiratan, tiratan, tiratan.
-A! Hua itten aitzen zin emakumik?
-Emakumik pillan. Biño geo, geora ez. Biño hoi pruebak itteko 'ta hasiyerako zeak zittuzten. 'Ta geo ya ez, geo ya martxa haundiya hartu zen.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:37:23 - 0:39:20 (1' 57'')
Laburpena Altzibarko paper fabrika zergatik erori zen. Gainean ura zegoen. Makina baten dardarizoak eragin omen zuen istripua. Trapua txikitzen aritzen ziren emakumeak, papera egiteko.

Altzibarko paper fabrika erori zenekoa

Transkribapena

-Biño eskapada errak iñak bazien mutillak e! Eskapada errak iñak bai! Geo papelera zar hoi eroita 'ta hor ibilli zen. 'Ta desastre!
-Bai. Zui errelebun ez zizun tokatu ordun, ez?
-Ez. Ni ordubitako jon berra. 'Ta ez dakit abisua zeiñek pasa zian "Papelera, papelera eroi in 'men dela". 'Ta san nun "Eroi?"
Bai, bai 'ta zein krixtok san zin nei hoi? Honea abisua 'ta anda dios seittun jon nitzan ni 're Biasokukin 'o zea hoi nola da (...)an andria zela 'ta hoi?
-Bai, bai.
-Hoi hor birian kruzatu nun. Hola heldu zela burua beitti-beitti zintzilik itxea. 'Ta: "Ze pasatzen duk?"
"Han dena, han barren hartan dena uretan".
-A karo 'ta hua handikan heldu zena!
-Handikan heldu zena.
-Handik ateta!
-Bai. Jon nitzan ni 're korrika denak eta. Martinmotzene aldetik, hor Martinmotzene bakizu baserri zar hoi?
Handikan eskaillerak jarri zittuzten 'ta bordilloiño zerbaittekin laundu ziyoten. Haimbesteko neska pilla zea batin salbatu zin, goiya eroi 'ta zea angulua hola itten zula.
Kompaziyo batea neska pilla bat hor 'ta zea hontatikan eroi 'ta hontaka geldittu.
-Huekua geldittu zen tokiyan?
-Hueko geldittu, hor huekua geldittuko balitz bezela. Hontaka eroi 'ta hontaka zea hau eroi 'ta tarti hartan neska pilla bat. Eta iñoa atetzeik ez.
Lehiyua bai biño Martinmotzenea kriston saltua. 'Ta geo hara eskaillera in ziyoten hoik, harrek zea bat baitzakan limbiziko plantan holako zea bat azera tipo zea bat.
'Ta lehiyotik in zian neska hoiyek denak zea harta atea ixkiñ harta.
-A! 'Ta geo eziñ.
-'Ta denak eskiñ hartan, filan neska guziyak karraxika 'ta marruez 'ta han. 'Ta ni jon nitzanian oandikan denak hoik ikusi nittun nik han. Denak han zian goiyan.
'Ta eskaillera goiyan jarrita. Ez zakaten ipurdiya eakusteko beldur haundiyikan ordun! Denak hantxe atzeaka jarri 'ta txanda ezin hartuikan. Eskailleran goitik behera 'ta behera jaitsi ahalian.
Martinmotzeneko sagar baten azpiyan etzanda gelditzen zin.
-Jo!
-Pasatuak!
-Ombre!
-Bueno! Nik ez dakit gehiyo nola ez zin garbittu han e!
-Han bi hil zin, ez?
-Bai, Iragorri 'ta zea Otsuaneko(?) Martin. Bi bintzat. Bestia gaizki han harrapatuta ibilliya zea zen zuk ez zu izautuko hoi. Biasoko gue laun hoiyen 'ta hoin illoba bat.
Maja bat! Oain 'e 'zautzen dut nik hua! Biño ez da hemen bizi. Hoik, bestia hoi zea batin harrapatu zun numbaitte, ez dait barilla tarten batian 'o 'ta zalbatuak zin hoik.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:34:12 - 0:37:23 (3' 11'')
Laburpena Altzibarko paper fabrika erori egin zen, langileak bertan zirela. Joxe ez zuen harrapatu. Arratsaldean joan beharra zen lanera, baina abisua eman zioten. Langileak ezin atera ikusi zituen. Emakume pila batek egiten zuen lan bertan. Bi langile hil ziren eta beste bat oso gaizki ibili zen.

Altzibarko paper fabrikan, lan arriskutsu franko

Transkribapena

-Bobina jo 'ta masailla urratzen ai zaiyola. Hoik, gazti hoiyek denak hor ibiltzen zien, asko.
-Peligrosua zen. Oain ya...
-Hoi sekadoran, hoi, diferente zen. Hoi ez zen zea sekadoran 'ta gu aitzen giñen makina haundiy hortan ez. Hoi, zea Jexux hoi, aitzen zen kortaderan.
Guk atetzen genun makina nahi den klasitan, zea kutxilla batekin klak moztu itten zen neurritan, 'o ze kuadrutakua berdin. 'Ta moztu, moztutzen 'ta han zeon hoi.
Bueno zea hartan, mutill hoi.
-Bai, bai, bai. Hua itten zen tokiya hartan.
-Hua itten zen tokiya hartan. 'Ta gaiñea ez dakit jefia harrei zein zun han ordun Agapito 'ro zein kristo zun 'ta.
Buf, hua numbaittea jona izango zen 'ta. Hor harrapatu du mutill hoi korreatikan zeak, printzan batek 'o 'ta polean kontraiño za! Eamana zakan.
'Ta ni sekadoran, makina haundiya haunzko aldetik nitzen. 'Ta handik ikusi, ikusi nun mutilla. "Ui! Anda dios! Mutill hoi ze?" Polea hola arraskatzen e!
Ai zitzaiyon masailla 'ta jon 'ta kutxilla ate niyon da! Kutxilla ate 'ta geldittu makina. Masailla 'ta hako ukalondu hok dana larrutu, larrutzen ai zila.
Eskapada errak bazin ordun mutikozkorrak!
-Ordun bai, eskerrak zuk kusi zenittula!
-'Ta...
-'Ta haik zer zin arrontin gaztiak mutikozkorrak?
-Gaztiak baizian. Hoik ya denak eraretxokuk.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:31:54 - 0:33:30 (1' 36'')
Laburpena Mutil kozkor bat kortaderan aritzen zen eta makinak harrapatu zuen. Joxek ikusi eta atera egin zuen. Eskapada ederrak egiten zituzten gazte haiek.

Altzibarko paper fabrikan mutil kozkorrak lanean

Transkribapena

-Hoik zea ibiltzen zin, mutikozkorrak paperan bobina, bobina diskuiduan zean rodilluan zijunian hautsitzen bazen hari bat hola zsrii 'ta hola atzea osua bialtzeko 'ta.
Biño eskapada errak iñak bazian papelera alu hortan mutil hoiyek. Gaintikan askotan hemendikan hara bezela pasa in ber bobina baten onduan.
'Ta bobina hua zon holako tornillo bat zula bueltan 'ta galtzetik helduta harrei bueltaka dola. Eiziarku hoi salbatu izandu nun.
'Ta harrek nei esaten: "Ez ezerre nik makina" hoik ne mutill ibiltzen zian han 'ta. Geo 'ta beruo mutilla, geo 'ta bero. 'Ta nik sekadorai 'ta korrejitzen 'ta han 'ta. Ze graduta zen zea 'ta papera 'ta.
'Ta beitu 'ta gero 'ta bero 'ta jun naz 'ta mutillak saten ez. 'Ta nik da! Bazpare ate dut 'ta mutill hoi hantxe galtza ezin askatuikan tornillu hartatik. Biño ez esaten!
-Ui ama!
-Ixil-xillik jarri han 'ta geo 'ta bero, geo 'ta bero, geo 'ta bero. 'Ta eskerrak kontutu nitzan.
-Eskerrak kontutu ziñala!
-Bai, bestela hanka txikittu ingo zun, dena txikittuko ziyon.
-Harrek ez bullik eta ez ezerre.
-Ixil-xil-xillik mutilla!
San niyon: "Zertik ez duk eju in ordia!?" Ni zean ibiltzen bainitzan, zea kusten, sekadora, zean pasatzen baitzin paperak, sekadoran batetik bestea mantetan.
'Da haik 'ta bobina artian, nolakua zijuan, ze gradutan kusi ber izaten zen. 'Ta hoi, mutill hoi, hor ikusten dut geo 'ta beruo, geo 'ta beruo. Noa ostra diju hoi?
Papera hautsi itten zen biño klak! Kendu 'ta kitto.
-Karo.
-Geo 're papera...
-Harrei apurua maten hua ittia
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:29:50 - 0:31:40 (1' 50'')
Laburpena Altzibarko paper fabrikan mutil kozkorrak ere aritzen ziren lanean. Arrisku handiko lanetan, gainera. Asko gelditzen ziren makinetan harrapatuta. Behin, gazte bat harrapatu zuen eta ez zen ausartu abisatzera. Eskerrak Joxek bere tokitik ikusi zuen.

Lan istripua

Transkribapena

-Hirurogei urtekin, zea hirurogei urte nittunian Hondarbiku hortan ai giñala kotxe batek jo 'ta kapoan gaiñin eaman zin.
-Bai e?
-'Ta orduko makina hoik hasiyak zien 'ta nik berrogeita hamabost bat nittun inguru hortan hasiko zin. Nik burniya dakat hemen e!
-Sartua.
-Hemendik honea.
-Mekayuen dio! Ordun, zea, kotxik jo zizun hartan?
-Bai, kotxik jo 'ta kapotan gaiñin eaman zin, eskerrak.
-Ze in zizun dena txikittu hezurra?
-Hanka, dena hanka beste aldea beira geldittu 'men zin.
-Ai ama!
-'Ta hortzak 'e, hiru hortza 'ro txikittu 'izkiten denak hortza guziyak, kamiyuan. Hemen hiru kostilla hautsi. Eskerrak kapotan gaiñin eaman zin e!
Kristalak atetzen nittun zeatatik, masailletatik.
-Ai ama! Bai, azpiyan 'o sartu baziñan, akabo!
-Bai, zeangatik salbatu nitzan gehina, bai. Kuarenta bat bainaman nik kambitzea.
Arlepo 'ta hoiyek desbrozadorakin heldu zin Hondarbitik honontz, zea hortan, golfeko rekta hortan. Atzetikan desbrozadorakin, makinakin heldu zian.
'Ta hor nik in nun kuarenta bat hartu, haik nola heldu zin aurrea, aurrea eamaten hasi. 'Ta nik aurrea naman bittartin, kotxe batek jo 'ta kapotan gaiñin eaman zin.
Eskerrak, zea zutik 'o zea harrapatu zian.
-Bai, bai. Jooe! Karo, lan peligrosua gaiñea.
-Bai.
-Ez? Nekagarriya 'ta, gaintik...
-Gaurko eunian bai 'ta lembizitikan gu 're kostrumbratuk gaude. Leno ez baizen izaten zeikan, zea kotxe 're gutxi 'ta seiñalia jarri 'ta ba!
Seiñalia jarriya ziok behintzat eta trankil.
-Biño!
-Biño geo hor, azkeneko urti habetan kriston seiñale pilla jarri ber da kamiyun e!
-Bai.
-'Ta hale, hale ...
-Halare kasoik itten ez!
-Kasoik itten ez!
-Halare kasoik itten ez!
-Bueno lehen katxarrua 're pollikiyo 'ta ibilko zen?
-E?
-Gutxiyo 'ta pollikiyo 're bai.
-'Ta pollikiyo. Hoi ba, pollikiyo. Katxarrua pollikiyo. Pues hortxe erregalua man ziten bai.
-Bai, erra. 'Ta hoi hirurogeikin?
-Bai...
-Ya azkenea.
-Bai...
-Bittartin ez zenun euki holokoik.
-E?
-Bittartin ez zenun euki holako?
-Sekulan zea bajikan 'e hartu izandu noski. Enaz akortzen behintzat behiñ e.
-Joe! Horrekin eon berko zenun?
-Honekin bai! Joe, makulukin 'ta hor ibilli nitzan. Gaiñea launak uste zuten ni ya akatua nitzala, hilla nitzala.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:23:30 - 0:26:10 (2' 40'')
Laburpena Diputazioan lanean ari zela, istripua izan zuen. Auto batek harrapatu zuen lanean ari zela. Lankideek uste zuten hil egin zela. Lan txarra eta arriskutsua da, izan ere, errepideetakoa.

Gaztetatik lanean

Transkribapena

-'Ta zuek gustoa joten al ziñazten eskola?
-Gu ez.
-Zuek nahiyo hortik ibilli.
-Gu amakiñat bier joten giñan hemen harrobiyan gora iyo Malbun barrena gora 'ta hor udarik lapurtu 'ta kolkua betiakin zea eskola, udarik lapurtuta.
-Aurretik lanak inta ordun eskola?
-Bai.
-Jo. Geo hamalau urtetan san zu zean e...
-Herri lanin?
-Bai. 'Ta geo hasi ziñan harrobiyan? 'O nola izan zen?
-Ez. Geo hamasei urtekin ni zean hasi nitzan papeleran.
-A! Papeleran lenoztik... A hoi hoi!
-Altziarko papelera hortan. 'Ta geo hortikan soldaduxka kumplitzea Arditturrira jon nitzan.
'Ta geo Arditturrin soldaduxka bukatu 'ta berriz papeleran hasi nitzan. 'Ta geo horrek kiebra jo 'ro zeatu zenian, dena txikitu zen 'ta ordun geo harrobiyan hasi nitzan.
'Ta hortikan sartu nitzan zean diputaziyun.
-Diputaziyun.
-Bai. Diputaziyun sartu 'ta geo examinatu 'ta in nitzan 'ta enkargatu ibiltzen nitzan ni kamiyun, kuadrillakin. Hor ibiltzen giñan.
-Bai. Urte pilla erra.
-Bai hogeita hamabost urte. Hogeita hamar urtekin sasoi errian sartu nitzan, dios a ze sasoiya nakana nik ordun!
Hogeita hamar urtekin. 'Ta hirurogeita bostekin fuera! Ba, biño ordun garaiy hartan 'e diputaziyun ez zeon adelantoik e!
Zea hor galipota hartu kamioiyan 'ta kamioiyan gaiñian geo gen galipotan gaiñian, toldo bat hartuta 'ta hortikan Aiyara 'ta Aiyaiño 'ta igual joten giñen.
Galipota tartin 'ta. Ez zon, ez zon martxikan ordun, martxa txarra. 'Ta geo galipota 're kamiyuan regatzen 'o hasi ber baldin bagenun, kaldera haundi batzuta bota likidua.
'Ta denak zeakin maten, eskuakin dimpi-dampa, bombakin, bimbi-bamba, bimbi-bamba. 'Ta hola. Ez zeon ordun adelantoikan.
-Zikin-zikin iñak.
-Denak zerri iñak ibiltzen giñen bai. 'Ta arbol botzea 'ta hemendik Aiyara 'ta holaxen ibiltzen giñan.
Geo ez, geo kambitu zen arront. Kamioi errak karri 'ta geo desbrozadora hoiyek laneako 'ta. Bueno!
Bestela Jaizkibelei buelta maten, zertik San Juan aldetik hasi 'ta hamabi kilometro bueltan pasa ber izaten zin hor e, segan 'ta matxetikin.
-Guadalupe arte.
-Oan zea, raa... desbrozadorakin bi laun jartzen baldi baia adios.
-Erki.
-Tarte batian dena pasia dakate.
-Ze makiniyak eta ze oan dela zembat urte? Zuk zembat urte in zenun bate makiniya 'ta hoi gabe?
-Nik urte mordoska gabe, urte mordoska. Habek oandikan, makina habek honea karriyikan, zembat urte dia ba? Urte asko asko 're ez dia.
Nik ordun zembat urte eukiko nittun ba? Ba, nik hirurogei urtekin.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:20:14 - 0:23:32 (3' 18'')
Laburpena Joxe ez zen oso gustura joaten eskolara. 14 urterekin herri lanean hasi zen eta 16 urterekin Altzibarko paper fabrikan. Soldaduska Arditurriko meategietan egin zuen. Paper fabrika desegin zenean, harrobian hasi zen, eta handik Diputaziora pasatu zen. Errepideak egin eta konpontzen aritzen zen. Garai batean, aurrerapenik ez zegoen eta dena eskuz egin behar zen. Lan zikina zen.

Karrika eta Altzibarko eskolak

Transkribapena

-'Ta haik noa joten zin eskola ba, Karrika?
-Hemen Karrikan maestra erua 'ro saten zuen. Karrikan hor zon Petrineko ondu hontan, hor ezkerreta.
Maestra erua saten zuten, ez dakit, ze, ze tipo zen. Bai, maestra erua, izena jarriya eukiko zuten 'o nik ez dakit zer zen. Joten zinak zien.
-Hara joten zin?
-Bai.
-'Ta zuek geo honea torri 'ta seittu zenuten eskolan?
-Bai. Gu Altzibarra joten giñan.
-Altzibarrea?
-Bai. Altzibarren Aingeruko haunzko zea kurba nola itten du eskuitako itxia nola da?
-Bastero 'ro?
-Itxi horrek ez dait nola dun izena, zea hoi.
-Zea...
-Karnizerua 'ta bizi dia 'ta.
-Karnizerua?
-Zizario zarra 'ta nola bizi zin?
-Bai.
-Etxe, hor bian, eskola zen.
-A, bai, bai, bai. Bai zea 're Larraxabal 're hor bizi da?
-Hoi da, Larraxabal bizi dena.
-Hor azpiyan zin leheno eskolak.
-Azpiyan eskola bai.
-Hara joten ziñazten e?
-Horrea 're bai 'ta Karrika 're bai.
-A! 'Ta Karrika 're bai.
-Karrika 're joten giñan. Miñon Karrikan nik ez dait batzutan maistrak ibiltzen zin 'ta geon ik ez dait hor ze pasten zen, behiñ edade bat ezkeo Altzibarrea jenelin joten giñan gu.
Gau txandan 'e jarri zuten maistra batek zea eskola jarri zun hemen. Aleiya, soldado juteako 'ta edadeko jendiai zea firma botzen benikan 'o karta itten eakusten 'ta hola.
Maestra 'ta partikular jarri zun. Ni ez nitzan behiñ 'e jon izandu. Gue anai difuntua jun zen. 'Ta gue anai difuntuk maestrak beak biño gehiyo jakin.
Klaro. Hor hasiya izan ber zun zea ez dait ze nola jarri 'ta hoi ikastea ez zela torri hua. Hua, harrek nahi zula leheno zakina pixkat repetitzea 'ro torri zela.
'Ta "Si este sabe más que yo" san 'men ziyon. 'Ta gehiyo ez zen jon 'zandu. Zertik hua Herreran zon lehembiziko maillan eoten zen beti. Eskola, ikiarriya zun harrek eskola e! Kriston eskola zun!
-Bea pizkorra?
-E?
-Bea pizkorra?
-Bai, eskolan bai.
Eskolan beti hua aurreneko filan, zeanetan frailitan. Bai, eskola ona zun harrek. 'Ta pintatzeko, dibujutan 'ta.
-Bai e?
-Dibujotan 'ta ikarri ona zen hua. Hoa, arotzeiyan 'e hasi zen 'ta arotzeiyan ya ondo atetzen zuten, dibujotan 'ta asko zakiyan 'ta arotzeiyan 'e oso aurrea sartua zon. Biño hogei urtekin adios!
-A, hua zen...
-Bai.
-'Ta hua zen attakin Donostira joten zena lanea?
-Bai. Hoa bai.
-Joe, pena erra.
-Bai. Hua dedios jun zen.
-Bai, jo harrek seittuko zun zea.
-Bo! Harrek (...) izatiakin hor 'e Donostiyan ...
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:17:06 - 0:20:14 (3' 08'')
Laburpena Joxeren aurrekoek Karrikan zuten eskola, eta, beraiek, berriz, Altzibarrera joaten ziren. Karrikan norbaitek jarri zuen gaueko eskola, edadeko jendeari zer edo zer erakusteko. Joxeren anaiak maistrak baino gehiago zekien. Anaia bizkorra zen, baina oso gazterik hil zen. Maistra eroa.