Etxeko giroa

Familia, jatorria, etxeko giroa, erretratoak, lagunak, biografia, ohiturak, belaunaldi desberdinen arteko harremana

Heziketa etxean hasten da

Transkribapena

- Zeiñek ingo likek? Andre bat zen Gariñokua. Bea, zea pasa, polio 'ta elbarra geldittua da, Arruabarrenakin espostutaku hoitakua da bea horren lengusua 'ta. Hoik joten zin Ugaldetxoa eta elbarrittu horren ama karro batin marmitakin topoa.
'Ta karru hartan eamaten zun karga dena topoiño. 'Ta geo bueltakun, eskola umikin tokatzen, 'ta eskola umik Jexuxin 'ta hoik, "guk hartu 'ta eamaten genioken ba harrei itxeaño! Oaiñ belaxe eamango liotekek!" E! Ya fijo jarriya!
Nik ez dakit andri harrek zerbatte mango ziyoten, ez ziyoten, biño nola san zun harrek, nola eunero hartu karrua eta nola itxeaiño, Gariñoiño, e! Txaparretik gora nola kartzen ziyoten. Nik hortan diferentzi haundiya... Ez do!
- (...)
- 'Ta hoi gurasun falta da, e! Hoi gurasuk in ber du!
- Bai.
- Lendaiziko eskola gurasua da!
- Bai, ez? Eskolak ezin du
- Dena ezin du.
- Kultibatu.
- Ordu asko dia...
- Pulir, como pulir. Eskolak segi, biño hasiera itxetik, hasieran ez badu,
itxiin ez dun hua zuk ez 'yozu han sartuko, e!
- Ez, porke gaiñea ez badu ikusten hoi itxian...
- No.
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-044
Pasartea 0:09:30 - 0:11:00 (1' 30'')
Laburpena Bere ikasle batzuek egunero laguntzen zioten emakume bati. Lehendabiziko eskola gurasoa da.

Heziketa

Transkribapena

- (Oaiñ) ondokui kasoik in gabe, 'ta len zea gehiyo zen, ez?
- Edukaziyua 're bai. Oain nik harrapatzen dut jendia edukaziyoik gabia. ¿Ahora quién te da las gracias? ¿Quién te cede... Nik oaiñ edukaziyoik gabia harrapatzen dut.
Nik hortan asko zeatzen dut, diferentzi haundiya aurkitzen dut, dembo ¡atetik honea. Dembo 'atin cualquiera te hacía un enkargo, ahora, oaiñ ez dut motiboik iñorrei esateko, ez dut ze iñ berrik, biño oaiñ zailla. Ordun con diez centimos que le dieras, feliz del todo, o
itxeko konsejua izaten genun, ez hartu! "Iñ, biño ez hartu!" Gui hoi saten ziguten. "Hoi iñ in ber da, biño ez hartu." Hoi egiya da, e!
- 'Ta eskolan hoi 're iakusten zen, edukaziyua 'ta hoi 're bai, ez?
- Zaharrai errespetua, lagundu.... Oi! Jexuxin, ez dakit izautuko 'un honek. Jexuxin...
- San Jose.
- San Jose, mutilla elbarrittu baiziyon...
- Bai.
- Horren atta.
- Hoiken atta.
- Pues horrekin omenaje bat in ziten ba! Eta horrek san zun: "gu bezela...
Nor Berrondo Iartzabal, Luixa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-044
Pasartea 0:08:15 - 0:09:30 (1' 15'')
Laburpena Heziketa asko aldatu da. Lehen, ondokoari mesede egiteko prest egoten ziren. Zaharrak errespetatzen ikasten zuten.

Transkribapena

Nor Sagardia Olano, Maitxo
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-031
Pasartea 0:00:00 - 0:03:10 (3' 10'')
Laburpena Klaketa. Noiz eta non jaioa den. Astigarragako Olaberrietan jaioa da. Otzozulota inguruan. 2 minutu eta 15 segundotara akatsa dago. Zintarena da, ez kapturarena.

Kanpoan errieta, etxean errieta

Transkribapena

- Eta san bazenun kastigatu in zizutela? Errita igual? 'O...
- Bai, ordun... Ordun... Arrazoiya baldin bagenun ta ez bagenun, eta zea gehiyokin, arrazoi gehiyokin beántzako eskolan kastitu zitela esatia netzako 're hala izango zen itxian.
Gutxinin bintzat errita. Eta berdin pasatzen zen baita 're adiñeko personakin. Nahiz arrazoiyikan gabe zerbatte itten baziguten 'o saten baziguten, hura ahal baldin bazen hobe itxian 'o gurasuri ez esatia!
Zertikan oso gutxitan arrazoiyari kaso ingo ziyoten, gehiyo ingo ziyoten zeiñek esan zun 'ta zeiñ zen persona hori. Bai.
- 'Ta aittu aittu´re gutxiyo, uan bezela ez.
- Ez, ez. Ez zen aitzen eta... Ez zen uan bezela hizketan aitzen gurasukin eta... Bueno, e... Esateko iñorrekin ez. Eta geo gaiña beste ohittura bat bazen, guen itxian behintzat, e... Beák ben artin ai baldin bazin e...
Hizketan zerbattegatikan ni biali itten ziten beák zozten lekutikan!. Bai. Ez zen uan bezela hau gertatu da, 'o itxeko bateri hori gertatu zaiyo 'ro... Ez!. E... Ixilka pasatzen zen dena. Eta... Karo hoi netzako oso gorra zen!
Zertikan igual izango zen gauz bat nik kompreinttu nittekena, 'o... Hura entetuta lasaiyuo eongo nitzana, miñon geo bialtzen zizuten eta ez zenekiyen zertik!. Ez zenekiyen. Eta geo enteatzen baldin baziñan, entetzen ziñan handikan demborata,
'o familiko batek esan zizulako zer gertatu zen, 'o bestela zu bittarti hartan e... Tortzen zizun hura 'o iziñ asmatuikan, "biño zer 'te zen ba nik iziñ aittu nun gauz hori" 'o... . Bai.
- 'Ta karo, 'ta horregatik galdetzen 'ta atrebittu ez.
- Ez, ez. Konfintzikan, konfintzikan ez, ez. Batez konfintzikan, 'ta... Hori e... Zembaitan pozikan esango, eta esanta lasaiyuo geldittuko nitzan ni neone 're 'ta... San ber niyon persona hura 're bai, miño... Bai, nik uste 'ut hortatikan gauz...
Esan nahi nuke asko importik, importik ez zuten gauza askori e... Errezelo batekin gelditzen ziñan beti. Bai.
Nor Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-028
Pasartea 0:10:10 - 0:13:30 (3' 20'')
Laburpena Arrazoia eduki edo ez eduki, haurrei errieta asko egiten zitzaien. Bai eskolan zigortuz gero eta baita adineko norbaitek errieta eginda ere. Gurasoekin ez zen orain bezala hitz egiten. Helduak hitz egiten ari baziren, haurrak bidali egiten zituzten ez entzuteko.

Saastiarrene

Transkribapena

Nor Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-028
Pasartea 0:00:00 - 0:04:10 (4' 10'')
Laburpena Klaketa. Saastiarrene baserrian jaioa. Lehendabiziko oroitzapenak. Amona eta osaba-izebak. Auzoan bere adinekorik ez zegoen, eta hasieran bakarrik egin behar izaten zuen eskolarako bidea.