1. Hasiera

Arozena txistulariak III

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Besteik ez dut esatekoik nik.
- Bai, gauza pilla erra bai, eukiko zenittuzke sateko! Zenbat denbo falta da? Zortzi minutu.
- Nik zea jakin nahi dut, txistu, txistulaiyan martxa hoik.
Hoik zea, geo semik 'ta nola hasi zin ikasten? Attak eakutsi ziyoten? 'O beák zuten zaletasuna?
- Ez, atta, atta hasi zen. Attak txistu jotzen zun, Lizartzan 'e txistua jotzen zun,
honea torrita 're bai, 'ta hemen hasi zin txistua jotzen denak. 'Ta geo in zin, kalea jon txistulaiyan itxea, ze, ez dakit zein zen? Zein zen hura? Mendizabal eo... Ez dakit zein zen, txistulaiya... Batzuk 'ta bestik berriz, Errentira 'ta partittu in zin.
"Uo...! Oiyartzunguk gue gisa zakik!" Txistu jotzen han itxian aitzen baizin attakin batzutan, biño ba, attai obeittu txistua jotzen! Juerga jon ber zenin!
- Semik ez ziyoten kasoik itten attai? 'O ze?
- Kaso bai, hola tokata bat 'o beste 'ro itten zuten, biño "gaurko nahikua dugu, e atta! " "bai, bai. Zuzte, zuzte nahi zuten tokira!" saten ziyoten. 'Ta geo batzuk Errentira jon zin 'ta geo bestik Donostira jon zin 'ta...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:52:20 - 0:53:40 (1' 20'')
Laburpena Kornelik gizona ez ezik, semeak ere txistulariak ditu, baita bilobak ere. Semeak aitarekin hasi ziren ikasten, gero kaleko txistulariekin aritu ziren eta Errenterian segitu zuten.
admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-010
Pasartea 0:51:00 - 0:52:20 (1' 20'')
Laburpena Altzibarko uholdeak ederki ezagutzen ditu Kornelik. Karrikatik heldu ziren urek zubi gainetik barrena plazara jotzen zuten. Beren baratze gainetik pasatu eta berriro errekara joaten zen ura. Lohi asko gelditzen zen inguruan.

Arozena txistulariak II

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Ezkonduta geo 're Santosek txistua jotzen al zun?
- O! Amakin bat bier jona da Arlepoa 'ta, zeara... Beste mendiyak zer dia hor? xixtua kuadrilla juntatu 'ta, txistua hartu 'ta martxa txistua juaz.
- Mendira?
- Mendira.
- Zertikan? Gaazita zolako 'ro?
- Mendira zertik joten zin?
- Oi! Jaitan mendira jon 'ta, jatea!
- Ordun erromeiya prepatzen zuten!
- Hoik joten zin mendira, kompaziyo batea, Artikutza jon ber bazuten permisua eskatu ber izaten zen, 'ta Artikuzko sarrerako taberna hartan ordun jaten maten baizuten. 'Ta han jaten zuten. Hemen enkargatu bazkaiya 'ta han jan. 'Ta txistua plazan jo 'ta denin.
'Ta geo Ergoindik gotti ez dakit ze mendi zuten hor, bado hor 'e zerbatte. Hor ibiltzen... Noiz-nahi ibil... Noiz-nahi joten zin. 'Ta saardoteiyak hasten zinin...
- Geldittu gabe!
- Ez kontatu itxian!
- Itxian 'e lana in berko zuten ba! 'O beti kampun ibiltzen zin? Beti txistua jotzen?
- Ez itxian...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:45:10 - 0:46:25 (1' 15'')
Laburpena Ezkondu eta gero ere Santosek txistua jotzen zuen. Mendira joaten ziren txistua jotzera. Arlepora, Artikutzara, Ergoiendik gora... joaten ziren. Sagardotegiak hasten zirenean ez zen etxean gelditzen.
admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-010
Pasartea 0:43:30 - 0:45:10 (1' 40'')
Laburpena Hamalau urte arte edo ibili zen eskolan. Aitzakia: harekin joan eta beranduxeago etxeratzen zela, baina amari dena prestatua uzten ziola. Ama asko aipatzen du; izan ere, amarenera ezkondu ziren, eta elkarrekin egon ziren beti.
admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-010
Pasartea 0:41:00 - 0:43:30 (2' 30'')
Laburpena Monjen eskolan ibilia da. Bukatu eta gero ere partikular joaten zen, eskulanak ikasteko. Ez zuen arreoa prestatu behar izan, etxera ezkondu baitzen. Kornelik anaia zuen, Ugartera ezkondua.

Altzibar

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Geo soiñujotzaillik 'e bukatu zin. Donostikuk geldittu zin joten ai zila, 'ta geo kioskua eondu zen dembo asko, biño txikittu zuten hora 're e!. Hondatu 'ro in zen 'o usteldu 'ro... 'Ta geo dena bukatu zen 'ta akabo. Hango, hango fiesta dena bukatu zen. Altziberkua.
- Altzibarren muimento haundiya izandu da beti!
- Bai!
- Auzua bakarra izateko, ez?
- E?
- Auzua, auzua bakarra izateko, kalin aiña ez, biño muimento, bestetan biño moimento gehiyo eondu da beti!
- Beti izandu da Altziber haundiyaua! Denatan haundina Altziber zela saten zen, saten zuten. Geo goiko kalin barrena 'ta, Karrika 're iya dena bat bezala jotzen zuten 'ta, geo Ergoin 'e bertan gelditzen zen 'ta.
- Denak hara.
- Denak hara.
- 'Ta Xoterone 'ta Albixturrenetik aparte taberna gehiyo 'ro, saardoteiyak 'o bai al zin?
- Ez. Xoteronin bakarra zen saardoteiya 'ta taberna. 'Ta Albixturrenin saartayik ez lendabizitik ez zen, geo jarri zuten saardoteiya, bai. Kupel bat 'o bi jarri zittuzten. Biño haik 'e itten zuten saardo hua bakarra itten zuten embotillatzeko moukua. Gaiñeko jendintzat ez.
Zertikan saten zutena, beák taberna bat izaki 'ta saarteiya jarri 'ta bat mozkortzen bada eskandalua 'ta zikiña! Ez, bat ingo dugu ona, saardu ona ben parrukianuntzat Donostitik joten zinak 'ta bai baizin. Zea merindatzea 'ta apai ittea 'ta denata:
" 'ta zertik ez 'zute ba saardotei bat itten?"'Ta "bai, hola 'ta hola pentsatzen 'ut" 'Ta "bueno iñ, torko ga gu gau batin, zuek saardua pronto jartzen denin, kupel bat iñ, saardua pronta jartzen zutenin, guk ekarko dugu apaiya, kazula, 'ta proatuko dugu"
'ta geo hala in zuten, 'ta geo in zuten ben kazula eamaten zuten, bi bier 'o hiru bier joten zin, ona zenin, 'ta geo bi kupel bakarra zittuzten 'ta bi kupel bai, haik betetzen zittuzten. 'Ta denak embotillatu 'ta geo itxeko ber zena 're maiyan norbattek eskatzen bazun
'e ematen, eman itten genun. Biño, halaxe. Halaxe. Ne bizimodua hala izan da. Saarteya, saarteya, 'taberna 'ta saartaiya. Besteik ez zen.
- Jende pilla erra izautua izango za ordun?
- Bai. Ne edadetsokuk bai, biño aber non din uaiñ! Erdiyak palta dia 'ta!
- Gehinak falta!
- Bai. Gehinak falta 'ta geo...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:23:15 - 0:26:00 (2' 45'')
Laburpena Altzibar: igandetako bilera bukatu zen, baina auzoa beti izan da mugimendu handikoa. Denda, taberna, sagardotegia... auzokoek ez ezik, ingurukoek ere erreferentzia zuten Altzibar.

Arozena txistulariak I

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- E... Gizona nola da? Xantos...
- Santos. Santos Arocena. Lizartzakua zen hora.
- 'Ta hua, hare ya txistua jotzen zula torri zen honea?
- Bai, bai. Honea, txistulaiyak zin haik Lizartzan. 'Ta geo in zuten honea torri 'ta txistua jotzen zuten hemen, 'ta txistokin juerga galantak eta, txistukin hara 'ta txistukin saartai batea 'ta txistukin beste saartaira 'ta...
Denak batzuk saltoka, 'ta bestik dantzan 'ta hortxe denak. Bakizu, gazteiya ze izaten den!
- Biño haik txistua, billeratan 'ta ez zuten txistua joko?
- E?
- Beste jaitan joko zuten. Noiz joten zuten txistua haik?
- Haik hola norbattek saten baziyon: " Saarteira jon ber yeu Santos" "A bai? Noa?" 'Ta "Ualdetxoa 'ro... Iturriotzen saardua zen tokira" "'Ta eaman ber al dut trastia?"
"Bai, bai, eman zak 'ta baltsik eta denak jo gaiña!" "Bai, horrek ez dik baltsik jotzeko abildadeik!" Txis, txis txistua, txistuagatik saten zun. " Ez, hik nahi ez dukelako!" Hola 'ta behintzat, han 'e ibiltzen zinak izango zin denak.
Akabo, hartan bukatu zen hora dena. Bukatu zen geo 'ta...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:22:00 - 0:23:15 (1' 15'')
Laburpena

Korneliren gizona Santos Arozena zen. Lizartzako txistulari sagakoa. Oiartzunera ere txistuarekin etorri zen, eta leku pila ederretara iritsi zen bere hura joaz. Mendian, sagardotegietan... toki askotan jotzen zuten txistulariek garai haietan.

Baltsa eta eliza II

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Ekusi 'ta zeiñ biltzen zin 'ta zeiñ ez! 'Ta zeai san, musikerui san "bai, hola 'ta hola 'ta in ziutek 'ta Manuelek soiñua jo digulako, kongreaziyotik fuera!" "Guk joko yeu pieza bat 'o bi 'ta zuek fuego dantzan baltsin billi!"
"Bai, bai, nahi zutenin jo, biyek ibilko gattuk balsin!" Hala, hasten dia! Jende dena baltsin!
- Hara!
- Ez guriak bakarrak! 'Ta Iruñarrenekuk bakarrak! Gehiyo 're izaki!
Biñon hemen ibiltzen zinak ez, Errentiyan. Errentiko musika jon 'ta Errenteiyan bai baltsin, biño Errenteiyan ez kusten hemendik! 'Ta geo hemen 'e berriz beste karta. Biarren txanda bazela 'ta ez bazuten, nahi bazuten eliza sartzeko, biñon fede gabeko jendia zela!
Aleiya, baltsian lengo galazi 'ta geo berriz 'e baltsin billi zila! 'Ta kontestaziyua, ez dakit neskak 'o guriak, 'o biyek 'o zenek mana zen, biño zerbatte kontestatu ziyon baten bat izango zen. Jangoikua 're baltsin billi zela! 'Ta ez dakit ze... O...!
Izugarrizko karta zelebria 'ta par itteko moukua izan ber zun. Aber haik bakarrak zin aintzen zutenak mundu hontan! Jesukristo 're balsin ibilli zela, Amabirjiñakin ezkondu zela 'ta familiya 're izandu zula! Jo! Ze erreplika 'ta ze zeak ibilli zin ordun! Josus!
Hoik eskandaluk! Guk saten genun: "lotsaarri zuegatik ibilli ber dugu guk!" "Zuek ez 'zute lotsaarri ber, gu ibilli ga! Hor kompon 'ttezela! Zuek ez kasoik in... " "Erra iñ zattuzte!" "Erra? Ba! Ez da guria bakarra! Baia amakin bat!
Donostiyan 'ta Errenteiyan ibiltzen dinak!" 'Ta hartara pasatzen zen. 'Ta halaxe. Halaxe gazte demboa. Geo ni saarteita hasi nitzanin, nik san nun: "nik ezin dut posible denakin!" Geo itxian 'e lana nun 'ta...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:19:47 - 0:22:00 (2' 13'')
Laburpena

Korneliren semea eta Altzibarko neska bat kongregaziotik bidali zituzten baltsean ibiltzeagatik eta xanistebanetan arratsalde guztia baltsean ibiltzea erabaki zuten. Beraiek hasi eta han zeuden denak baltsean hasi ziren. Berriro karta bidali zieten elizatik: elizan sartzeko baimena bazeukatela, baina fede gabekoak zirela. Gazteak ez ziren beldurtu eta erantzun egin zuten.

Baltsa eta eliza I

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:31-n

Transkribapena

- Denak saltsan!
- 'Ta zea, ze dantzan itten zin? Agarrauak eta itten al zin?
- Ez. Agarraua ez zela libre 'ta... 'Ta sueltua denak! 'Ta zeak, batin agarraua...
Hoi zen Manuelek, Manuel Iruñarrenekuk jo zun agarraua, oso oso oso soiñujotzaille ona zen. Arragu.. Arrag... Agarraua jo 'u, 'ta baita, zeiñ ibiliko 'ta be arreba! Xaturi difunta, oso dantzaiya zen hora. 'Ta gue mutilla... Zeiñ zen mutil kozkorra ordun?
Juanito izango zen! Hori da zarrena 'ta! 'Ta baltsin ibilli! Biyek baltsin! 'Ta baten batek bikaiyui san! 'Ta karta itxea! Aleiya, kongreaziyotik fuera zoztela 'ta zea, e... Baltsin billi zilako.
- Karta 'ta dena?
- Karta bat. "A bai!" 'Ta geo biyek jarri 'ta algarez hasten dia biyek! "Oain ba al dakizu ze in ber dugun? Xaturi, Xanistebanetan kalin hasten denin soiñua, han jon 'ta arrasalde guziyan balsin billi! Arrasalde guziyan balsin bilko ga!" Errentiko musikua izaten zen ba...
Nor Egimendia Aranburu, Korneli
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-010
Pasartea 0:17:15 - 0:18:45 (1' 30'')
Laburpena

Agarraua ez zen libre. Behin, Korneliren seme bat eta soinu-jolearen arreba baltsean ibili ziren. Norbaitek bikarioari esan eta karta iritsi zitzaien etxera, kongregaziotik kanpo zeudela esanez. Bi gazteak ez ziren beldurtu, xanistebanetan arratsalde guztia baltsean ibiliko zirela erabaki zuten.