Transkribapena

Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-021
Pasartea 0:29:30 - 0:34:40 (5' 10'')
Laburpena Altzibarko tabernen berri: Soterone, Albisturrene eta Iruiñabarrene. MIKRO SOINUA. Elizkizunak. Eten bat dago irudian.

Sagardoaz gain, ura

Transkribapena

- Saardotegiyan gizon... geyena gizasmia ibilliko zin? Ordun emakumik ez zin joten.
- Ez gizasmia zen geyena, gizasmia bai.
- 'Ta toritu 'ta ingo zizuten?
- Bo! Batzuk bai 'ta bestik berriz e'zekiten toritu 're nola itten zen. Ze san 'de ba al zekiten batzuk?
- Batzuk zea ber gañea: launtza.
- Launtza. Denetik izaten zin. Jesus! Denetikan izaten zin. Latoso zikin batzuri... lata 'ta zikiña nazkatzen ziten 'ta, bai? Hartu zea sardua zetzeko potuk, litroko potuk eta izaten zin, ura 're bai, han izaten nun bertan basuk 'ta garbitzeko, handikan hartu litroko potukin
'ta muturrea titzen "segi hemendikan!".
- Atrebitzen ziñan e?
- Hombre! In berko! Bestela beák lata geyo jartzen zuten 'ta "segi hemendikan! Fuera!".
- 'Ta nausiyak ez zizuten ezer saten?
- Ezta deuse.
- Jakinki haik?
- Haik bazekiten. Neonek igual saten niyon beaiy ze in nun. 'Ta ongi in nula saten ziten. Erki in nula, mezi zunai iñ in ber zitzaiola in ber zena.
- Hairi 're tokatuko ziyoten?
- Hola bizittu izandu ga. Oain berriz, xintxo-xintxo hementxen.
- Lehen 'de txintxo ibilko ziñan?
- Bai, bai. Saiatzen nitzan. Xoxak nahi bainittun 'ta haik sortzetikan nonbaitikan. Ai Jesus! Ez dugu saardoteiko xoxa...
Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-021
Pasartea 0:27:50 - 0:29:30 (1' 40'')
Laburpena Aduriz sagardotegia gizonez josia egoten zen. Batzuk lataka aritzen ziren eta Rosariok ura bota izan die batzuei.

Txikierdin dantzan

Transkribapena

- Kamiyoz.
- Kamiyoz? A bai?
- Bai. Kamiyoz jon 'ta kamiyoz torri.
- Kamiyoz ze? Ugaldetxoño jon da?
- Bai.
- 'Ta geo Txipitotik gotti?
- Handikan gotti.
- 'Ta ez al da hor zeatikan, Zolotiarretikan 'o biria motzaguik ez al da hor?
- Ni behintzat e'nitzan hara sartzen, kamiyoz joten nitzan ni, joten giñan:
nekin zinak 'e bai kamiyoz joten zin.
- Zer zenittun launak?
- Launak.
- Zein zenittun launak?
- Oi jesus! Aztu 'izkit oaiñ zein nittun. Batzuk gonadunak eta bestik galtzadunak eta.
- Bitatik?
- Ui, txandaka!
- Ongi! Joe, aukera ordun.
- Jesus, Maria 'ta Jose!
- Oain bezela kuadrillak eta izaten al zin len 'de? Laun taldik 'ta izaten ziñazten?
- Bueno, denetik izaten giñan.
- 'Ta mutillak 'ta neskak batea?
- Bai. Batzuk, 'ta beste batzuk berriz aparte 'ta... Oaingo estiloa ordun 'e. Zuek nola ibiltzen zazte?
- Ba gu... Ahal dugun bezela. Hoi ez da asko kanbitu ordun.
- E?
- Hoi ez dela asko kanbitu. 'Ta dantza? Zea, agarraua uzte al tzizuten?
- Ez, nik ez. Utzi? Ui, agarrau 're ibiltzen zin, ni e'naz beñe ibilli miño... ni al suelto.
- A bai? Bakarrik?
- Bakarrik ni.
- Miño eskatuko zizuten ba dantzan?
- Ui, eskatuko ez zigun ba.
- 'Ta ze, kalabazak maten zenittun o?
- Ui, (...) "ez dut posible gañekun behintzat" "Ezin dut, miñ hartzen dut hankin 'o zean"
- Aitzakiya beti. Lotsatiya izango ziñan igual 'ta.
- Hoixen ba. Lotsatiya nitzan 'ta.
- Nahiz ta sardotegiyan lanin 'ta aittu...
- Bai. Lotsatiya baldin bada bat, hua lotsatiya izango da. Ni hala nitzan behintzat. Oaiñ, gañekun gustatzen zin nei 're mutil gaztiakin 'ta zea, saardoteiyan, 'ta broma 'ta ixtoiyak 'ta hoi denak, 'ta hoi denakin pues ni kontentu eoten nitzan, broma pasata 're.
- Nobiyua 're bazenun.
- E?
- Nobiyua 're bazenun.
- Bai.
- A bazenun nobiyua?
- Noizpatte bazen, ez dakit noiz 'de hasi giñan miño... Noiz hasi giñan Anttoni? Ni e'naz gotzen noiz hasi giñan.
- Denbo asko ibili ziñazten.
Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-021
Pasartea 0:24:40 - 0:27:10 (2' 30'')
Laburpena Txikierdiko bilerara bidez joaten ziren, lagunekin. Dantza agarratuan ibiltzen ziren, baina Rosariok nahiago zuen sueltoan. Dantza eskatzen bazioten beti izaten zuen aitzakiaren bat ez egiteko, lotsatia izaki.

Bilerak

Transkribapena

- Ni ez, ni ena gotzen.
- Txikierdira 're joten giñan. E Anttoni? Zu ez al za (...) Txikierdin?
- Ibili?
- Bai. A! Jo! Egualdi txarra baldin bazen jibatzen giñan, urrutira jon ber genun 'ta.
- Ez ziñazten joten egualdi txarrakin?
- Bai. Oso zea ez baldin bazon joten giñan miñon, nahiko zea izaten genun itxetikan
Txikierdira eta geo han pasatzen genun denbora eta berriz handikan itxea 'ta, nahiko komeiyak izaten genittun!
- 'Ta ordun eunez.
- Ordua jartzen zen etxian e!
- Bai?
- Hombre!
- 'Ta ze orduk zin?
- Ui, aztua dakat oaiñ miñon, ui bestela ez ziguten utziko hurrena, ez bagiñan etortzen han itxian santakun... hurrengun jai in berko genun.
- 'Ta amezkillak 'o ez al zin izaten ba?
- Amezkilla? Ez genun aitzen amezkillak noiz jotzen zun! Bai, hala saten zuten miño, ez giñan beti amezkillan beira eoten noiz jotzen zen.
- Ze in ber zenuten? Amezkilla miño lenoztik erretiratu 'o geo?
- Nola itten zen Anttoni?
- Ze ordutan izaten zin amezkillak?
- Ez dakit ze ordutan izaten zin?
- Hoixen ba, aztu 're in zigu 'ta.
- 'Ta dantzazalia al ziñan?
- Bueno, posible genuna itten genun. Hantxen ibiltzen giñan, 'ta kontentu! Dantzan ibili eta aste guziko kontentu. Que cosa ¿e? Ez genun ilusiyo haundiyikan. Lehendabizi Altzibarren ibiltzen... izaten genun, eta geo berriz Txikierdira hasi giñan, horkua gelditu zen denboran.
Txikierdira joten giñan. Bakizu non den Txikierdi? Hara joten giñan.
- 'Ta nondik barrena joten ziñazten?
- Kamiyoz.
Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-021
Pasartea 0:22:45 - 0:24:40 (1' 55'')
Laburpena Lan asko egiten zuen Rosariok, baina igandeetako bilerara ez zuen nolanahi huts egiten. Lehendabizi Altzibarrera eta gero Txikierdira hasi ziren. Ordua jartzen zen etxean eta erne ibili behar zen.

Transkribapena

Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-021
Pasartea 0:20:00 - 0:20:20 (0' 20'')
Laburpena Aduriz. Sagarra ekarri egiten zuten baserrietatik eta bertan egiten zen sagardoa. Tolarea zeukaten.

Transkribapena

Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 3
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-021
Pasartea 0:17:50 - 0:19:10 (1' 20'')
Laburpena Aduriz. Sagardotegia izan da beti. Lehendabizian ez zuten jaten ematen. Jende asko joaten zen bertara. Bertsotan berez hasten ziren; hauek ez zuten ezer antolatzen.

Denak etxetik kanpo lanera

Transkribapena

- Bai badijua.
- 'Ta Adurizenin ze hasi ziñan? Zer zenittuzten familikuk 'o bestela?
- Ez, oso izaunak. Gue... esto, Iturriotzen gu ga gu Iturriozkuk eta haik 'e lenguk denak zin
Iturriotzen gue itxian onduan, bat hemen... oseake, itxe kontran bizi giñan. Bi familiyak. Eta geo haik in zuten itxia, zea, sagardoteiya Aduriz, zenin han. 'Ta geo in zin haik hara jon, 'ta haik han 'ta guk Iturriotzen seitzen genun, 'ta hola.
Miñon eunero joten nitzan lanea, hara joten nitzan, saardotegira.
- 'Ta saardotegiya zon oain don toki berin?
- Bai. Toki berin bai.
- Tokin berin zon, Aduriz.
- Bai, bai, han. Hantxe, 'ta hara joten nitzan ni lanea.
- 'Ta ze lan itten zenun?
- Bo! Denetikan! Jesus, Maria Santisima!
- Tokatzen zen guziya?
- Tokatzen zen guziya. Ez zen "hau in zazu 'ta hoiy utzi zazu" ez.
- Dena in ber?
- Dena. Posible zun guziya in 'ta ezin dena "beno, bihar ingo dut ezin baldin badut gaur". Miño ez, gañekun egunero joten nitzan. Pasa zen hango zea.
- 'Ta ze itten ziñan: etxetik eunero jon 'o han bizi ziñan?
- Ez, etxetik eunero joten nitzan, bai. 'Ta haik zin Iturriotzen leheno bizitzen zinak ne itxian ondo-onduan, ne itxia eta haina pegante. Konfintza haundiya genun. Etxeku bezela giñan.
- Miño patu 'ta ingo zizuten ez?
- Bai, bai. Bai, debalde e'nitzan jongo. E'nun itxian sosik nik.
- Bai miño... izaunak zilako 'ro...
- Bai, izaunak zin miñon, jolin, lana in da geo pena da deus ez izatia 're.
- Klaro, ordun ber gañea.
- Hombre! Beti ber da miño, gue itxian gutxi sartzen zen 'ta.
- Zer zenuten? Baserriya?
- Guk? Ez, ez genun baserriyikan. Atta perratzallia genun 'ta perratzallin lana 're halako mokua zen, 'ta gañekuk, pues... lanea. A trabajar.
- 'Ta zer zun, etxian bertan perratzen zun?
- Attak? Bai. Bai noski, e? Bai bai, etxian zun.
- Errenteiyan.
- Beno lendabiziko itxian jarri zun harrek. Etxian zun perratokiya miñon geo... ez dakit nola zen ordun... ordun 'e izaten zin zeak... bakotxak ez dakit zenbat zea ber zun... jesus! zerbatte bazittuzten, ber zittuztenak 'ta guriai lehendabiziko behint...
betenayuk 'o ez dakit zeñ, 'ta guriai lehendibiziko, 'ta in zuten ordun despatxatu in zuten guria. 'Ta geo pues Errentiyan hasi zen, beste launa, franzes bat hartu 'ta biek hasi zin. 'Ta han aittu zen, aspertu zen arte 'ro, gauza zen arte 'ro, han seittu zun. 'Ta hola.
- 'Ta gaiñeko senidik e lanin aittu berko zuten?
- Gaiñeko senidik 'e bat aieka batea 'ta bestia bestea 'ta denak a trabajar. Han ez zen iñondikan tortzen.
- Karri in ber?
- Ama 're oso zea eoten zen, hanketatikan eta mintxo 'ta, denak nahiko lanakin. Ba al dakizu zer den nahiko lana?
- Ez. Guk ez dakigu.
- Ez dakizute. Nik ikasi ttut ba denak.
Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-021
Pasartea 0:12:00 - 0:15:30 (3' 30'')
Laburpena Adurizenekoak oso ezagunak zituzten. Iturrioztarrak ziren, beren bizilagunak. Hori dela eta hasi zen bertan lanean. Etxean senide gehienek hasi behar izan zuten lanean. Aita ferratzailea zen.

Santioak eta lana

Transkribapena

- Fiestak 'e, geitzak izaten zin ez? Santiyuk?
- Bai. Santiyuk oso famatuk genittun.
- Gotze al za nolakuk zin?
- Santiyuk? Bueno, pixka 'at bai, biñon hola... kontentuguo, bazkaiya difente izaten zen Santiyu eunin 'ta. Haikin 'ta kontentu. Jesus! Erki kanbitu dia hortikan honea 're. Oaiñ 'e ez tuu lujo haundiyik ibiltzen biñon beste gauzikan da oaiñ. Beste gauzikan da. Holaxen.
Ni berriz, gazte xamar hasi nitzan lanian. Saardotegira joten nitzan, Adurizenea, 'ta oaiñ jaiakin no handikan miñon gañekun han 'ta itxian 'ta.
- Zenbat urtekin jon ziñan Adurizenea?
- Oi, nik ez dakit zenbat nittun, miño gaztia nitzan oso. Seuru ez dakit zenbat nittun 'e neska.
- Hamabikin.
- E? Hamabikin. Bai.
- Goiz hasten zin ordun neskame 'ta.
- Bai neska.
- Zu bezela asko dia ibiliak neskame ez?
- Ai, jon ber baigenun. Ez baizen ailletzen dena itxian. Ni kontentu joten nitzan e, kontentu joten nitzan. Telefonua ai du. Hartuko 'ute?
Nor Zalakain Irastortza, Roxario
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-021
Pasartea 0:10:31 - 0:12:00 (1' 29'')
Laburpena Iturriozko santioak fama handikoak izan dira beti. Etxean bazkari berezia egiten zela gogoan du Rosariok. Festak ez ditu ongi gogoratzen, gazterik hasi baitzen Aduriz sagardotegian lanean.