Kanpotarrak

- Hemen 'de noiznahi argiyik gabe gelditzen giñan e. Hemen 'e haizia... honek esan duna, haize golpia...
- Haize pixkat atetzen bazun...

- Paluk bota 'ro in bai.
- Bai 'ta alambrik 'e... kruzatu alambriak 'ta... gaizki jarriya nola baizen, askotan argiyik gabe.

- Ahal zen bezela jarriyak. Miño geo pixkan-pixkan... oan, jode!
- Eta ura? Ura noiz hasi zin baserrita 'ta?
- Ura guk aspalditxun bau, miño guk jarriya.

- Hok jarri zuten beliakin.
- Beliakin. Presiyun jarri 'ta. Oaindik 'e botzen du ura harek! Bueno!
- Belia harrei motorra jarri erreka batin 'ta harrek kon-kon-kon soiñua...

- Ez al zu behiñe ikusi beleikan? Belia ikusi ez? Oain 'de baia.
- Hokena funtzionatzen ai da oain 'e. Hoi zea da, aparatu bat hola burnizko zea bat eta tubo lodi batetik tortzen da ura horrea.

Goian presa iñ 'ta kartzen dun presiyukin balbulak muizitzen ttu 'ta kanka. 'Ta geo, kolpe bakotxin prixt-prixt tubeitikan salida ematen yo. Oseake, presiyua horrekin, oaiñ...
- Miño oaiñ zuek, ayuntamentuna 're bakazute.

- Hoixe.
- Lautatikan bat 'o hola aprobetxatzen da e.
- Erdaraz ez da esaten horrei ariete?

- Ez dakit, ez dakit.
- Miño nola gau 'ta egun ai baiden, goian deposttua itten da 'ta alkantzatzen du. Aizabeko 'ro erreka hortan hantxe do etxeko gaiñeño tubeia jarriya. Zenbat metro?

- Bostehun metro 'ro... 'Ta ura botze 'u! Guk oañ bi itxe... Aizabe... hiru itxe... hamar itxentzat 'e ura sobra botzen du harek. Gau 'ta eun ez da geatzen hua. Dapa 'ta dapa 'ta dapa 'ta... Oan, urak haundiyoguk 'ta zakarra betetzen duk puskat tubeiyak 'o zeak,

kanalik 'ta haik garbittu ber, miño oaiñ espezial jarriya do 'ta botzen du ura harek!
- Lanbarrengu hortan 'de bayun iguala errekan 'ta nik jakiñ ez han zeaik beleik baldin bazen 'ta krak-krak-krak itten 'ta han aittu gattuken gu lanian bi eun 'o

hormioi puxka 't botzen, hor katalan bat 'o bayun, goiko Lanbarrenen, katalan bat.
- Lanbarrengoia.
- 'Ta han hormioiya botzen aittu gattuken eta Antonio Gainza, ne launa hura,

itxea jon yun hua bazkaltzea 'ta ni ne zakotikin jona, 'ta han jon nak bidia hartan 'ta krak-krak "Mekaguen, hor heaztiya 'o zerbatte..." 'ta harriya hartu 'ta tiraka 'ta altxatzen ez 'ta aittu niyun 'ta altxatzen ez 'ta geo entetu: Antonio san ziot 'ta haik parrak harrek:

"Han belia jarriya yeu ura iyotzeko!", "Mekaguen, nik e'nekiken motel, nik heaztiya zela uste nin zerbatte".
- Horregatik izango dute izena belia? Soiñungatik igual?

- Krak-krak-krak itten baizun.
- Hoi zea saten yote erdaraz: ariete. Miño euskeraz beti, belia, belia.
- Miño hua ideatu zin baten batek eta ondo funtzionatzen dik.

Ura jarri ber, 'ta ixtoi, saltuk 'ta jarri ber zin... miño... Guria jarrik bauk urtia franko.
- Asko, asko.
- Oaindik (...) zea hua. Zea calle treinta y uno de agosto, Parte Zarretikan.

'Ta kolokatzen zea aittu yun Gallastegi, Luzio. Luzio aittu yun hua jartzen.
- Ez hua Ergoiengo zeak jarri zin, Artolak. Ximonenekuk.
- Miño Luzio ibilli izandu yun, Luzio 're, problemak izandu ziteken,

hasi berriya hartan e'yun ondo ibiltzen 'ta Luzio 're hara ailletu izandu 'uk, nekin jonta gaiñea.
- Ximonenekua, Ximonenekua behintzat bai hor.
- Ximonenekua 'ta behintzat aittu ttun hor tokiyak (...) saltuk ematen

eta Ximonenekuk aittu ttun. 'Ta ondo jarriya yeu guk belia.

- 'Ta zuek gotzen al zazte, hoixe gotuko zaztela, itxian argindarrik 'ta ur korrintik eta ez?
- E?
- Argindarrik... zeaik ez zela, argiya 'ta?

- Ezta zea... len san duuna kandilla ostia hoikin.
- Ura 're gabe. Ura 're ez zuten, urte askuan.
- Deusez, ordun... Oan ze ganbiyo din iñak!

- Guk bagenun indarra bai, hor, zeakua... Irun-Endara 'ro.
- Irun-Endara bai. Hemen. Hau bea.
- Bai, hau bea. Guk hor bagenun. Oan, haize pixka 't ate bazun

kablia denak ti-ta 'ta beti argiyik gabe miño...
- Behintzat.
- Argiya bagenin gaiñekun guk hor, bai.

- Hemen argiya zeak, Kukullu 'ro harek jarri zin, lenbiziko.
- Pikoketan 'de jarri zin harek zea... haiziakin, beleta gaitzak baizkiken jarriyak, dotore jarriyak 'ta pixtu argiyak alu harek! Hala in 'men zittun miño...

- Kukulluk?
- Bai Kukulluk.
- Bai, hua yun.

- Bai 'ta Pikoketan geo 're hor Altxikiko bordan gainkoaldin urakin izaten zin ba...
- Urakin bai makinakin. Miño harek ura gabe zeakin, haiziakin. Haize haundiyakin erki atetzen miño... haizeik gabe beleta zar haik eon.

- Kieto.
- Ez argiya pixten.
- 'Ta zein zen Kukullu 'ro hoi? Len aitzia bakat nik hoi.

- Kukullu hoi zea zen, Irungua zen. Irungo mutil bat. Hor zea eletrizixta 'ro hola ibiltzen zena 'ta idea puxka 't zuna. Ideak bazittin harek.
- Miño jarri zun...

- Inbentoria?
- Jarri zun 'ta... Izuarrizko toki erra in 'ta beleta gaitzak jarri zittun 'ta haize haundiya tortzen zenin han hasten zin... beleta zar haik, 'ta argiya pixtu!

- Bai, dinamua jarriko zin 'ta.
- Miño haizeik ez zenin...
- Resultadoik ez zun.

- Haik Pikoketan jarri al zittun?
- Bai, Pikoketan jarri zittun.
- Geo urakin...

- Zea... Ozentziyoko ermita izautuko zenun zuk? 'Ta zutik izautu zenun?
- E?
- Ongi zolik?

- Bai, jon zandu ga bestela 're. Ezkondu biño leno 're zean itten zen, urtian behiñ meza 'ta. Biño oaiñ atzendu nau. Jende asko joten zen.
- Biño hoi len 're bai? Zuek gaztiak ziñaztela?

- Bai, bai, bai. Uaiñ ez dakit seitzen bau 're. Uaiñ apaizik 'e ez da 'ta. Oiyartzunen 'e bi bakarrak dia, Bikaiyua 'ta beste bat.
- 'Ta zuk aittu izandu al 'zu, han Santa Kruz apaiza ibilli zela 'ta?

- Bai. Saten zittuzten harren istoiyak bazian zerbatte...
- Gotze al za?
- E?

- Gotze al za? Santa Kruzen istoiya gotze al za?
- Enaz... Aittua bai, amai 'ta kontatzen zerbatte itxian, biño... Santa Kruz... Gerrerua ez al zen hoa?

- Karlista.
- Ordun 'e politika izango zin.
- Zuek ez ziñazten sartuko iual!

- Ez. Pues bai, gue dembun 'e izandu zin istoiyak, biño ez giñan sartzen gu politikan. Bazin bai, familiyak haserretu 'ta itten zinak! Batzuk nazionalistak, bestik komunistak... Bestik gorriyak... O...! Txarra da politika, e! Zembat familitan haserrik 'e! behiñe ez zin gustatu...

Bitu ze ille ederra dun, hemen lana itten duna da.
- Bai, aski politta.
- 'Ta gerran aurretikan 'e ba al zen jendia haserre politikangatik? Hemen?

- Gerran aurretik? Ez, ez. Gerra torri zen...

- Ordun saten ai ziñan, hoi, zean, Albixturreneko hortan jaiyo, hazi, bizi... Dena!
- Dena! Albixturreneko itxiak izena zun. Geo handik atetzen nitzanin, meno, itxeko lanak in 'ta, lana ber genun nahitanahiyez. Ama ba gaixua alarguna 'ta,

apopilukin 'ta lana itten genun, biñon, 'ta jateko 'ta 're asko ber baizen. Mutillak 'e apopiluk, apopiluk harrobitik tortzen zineko bazkaiya jarri 'ta, itten... 'Ta geo, kalea jun 'ta udaan, udaan tortzen zin jendintzat kalin, arropa garbitzen genun. Bai, aski ongi bai!

- Han, itxian bertan? 'O ben etxetan?
- Ez, ez. Nik pardela hartu buruan, 'ta tortzen nitzan Altziberra. Altziberren maiya attak in zigun, 'o Santosek in zun mai bat. Aurreko bi hankak motxak 'ta atzekuk luziak,

'ta halakuk zabal zabalak in zittun. Bi, amantzat 'ta biyentzat. Demboa bagenun biyek, bestela bakarrik ai ber. 'Ta han arropa zabal... Arropa itten nun han, 'ta saten ziten, Donostitik joten zinak Egieneko 'ta hoik Donfelizeneko ondu hortan bizi zin haik zea,

'ta oso launak zin 'ta, saten ziten: "arropa non zabaltzen dezute, Kornelia?" "Oi, arropa! Sotun! Sotoko, sotun ez, sotun ez, baratzin. Baratza haundiya dugu 'ta denin alambria jarriya baidugu, 'ta han zabaltzen dugu" " 'Ta garbittu?" 'ta "garbittu?

Garbittu zean, jaboiya eman, 'ta kuela... Zuek ez dakizute zer den kuela!" Hola barrika bat bezela, 'ta han arropa jarri 'ta arropa garbiyena onduan zolua in 'ta bi trapo jarri. Bi, beno, trapo bat jarri haundi xamar bat 'ta,

bi zolu haitatik atetzen zen 'ta geo trapotikan beko baldea atetzen zen ura. 'Ta geo ur hora bero ahalin botiz, 'ta berotzen zenin, ya iña zon arropa hura. Garbittua. 'Ta hora aittu nahi! Itxeko andri harek! Nola itten zen, Donostiko,

Donostiko usaiya ez zula izaten hemengo arropak!
- A...!
- 'Ta san niyon: "oi! Klaro! Haik beste modo batea ingo zuten Lejikin 'o!"

"Bai ba, lejikin! 'Ta nik ne arropa ez nuke nahi lejikin, dena harizko arropa dut eta!" 'Ta: "Guk halaxe itten 'ttugu ba!" 'Ta neuan 'e geo bialtze 'izkin arropak, maindirik eta itteko! Biajia patuko zila Donostira 'ta bestela kalea eamateko Donfelizenea

'ta han uzteko ne arropak, hain erropak! 'Ta joe! "Atsu honek lan erra jartzen ziuk!" saten genun.
- 'Ta itten zenuten azkenin?

- 'Ta itten zenuten azkenin?
- Itten genun. Geo propina pixka 't ematen zin nei, 'ta ordun 'e oaintxe bezelaxe dirua ber zen asko! 'Ta...

- Ahal zenai heldu!
- Hala, halaxe bizittu ga gu! 'Ta geo Albixturreneko taberna ereki zenin, Albixturreneko taberna 're joten nintzan, maiyak serbitzen 'e ibiltzen nitzan jaitan 'ta lanin,

goiko komedorin, 'ta holaxe bizimodua! Lanin, lana harrapatzen nun tokiyan lanin 'ta...