Hiztegia: ALL | Oiartzuarren Baitan

Bereizi

jostaketa, Jostaketa. Izena. ★ Jolas. 🔍

"jostaketa" dibertitzeko asmoz egiten den ekintza da eta ez lehiatzeko soilik egiten dena. Irabaztea helburu izan baliteke ere, ongi pasatzea du helburu nagusia.

. 🔀 Juego para divertirse.

jostatu. Nagusia. ★ Jolastu. 🔍

Jolas egitearen ekintza, dibertitzea helburu duena.

. 🔀 Jugar.

kalamidade, kalamidadia. Adjektiboa. ★ kalamitate, ganoragabe. 📄 Fundamenturik ez duen pertsona. 🔀 calamidad.

kale, Kalia. Izena. ★ Herriko plaza, Elizalde auzoa. 🔍

Oiartzunen "kalia" ez da "calle" adierarekin soilik erabiltzen. Herriko plazari edo herriguneari erreferentzia egiteko ere baliatzen da.

. 🔀 Plaza del pueblo, barrio Elizalde.

kamaña, kamaña. Izena. ★ kamaina. 📄 Artzainek eta ikazkinek mendian, oholez, lastoz edo hostoz egiten zuten ohea 🔀 camastro. ⚑ Leatza eta Trumoiak"Txabolako sua" pasartean esaten dute. (Transkribatu gabe daude).

kamiyo, kamiyua. Izena. ★ errepidea. 🔀 carretera.

kamposantu, Kamposantua. Izena. ★ Hilerri. 🔀 Cementerio, camposanto.

kardaki, kardakiya. Izena. ★ ardagai. 🔀 yesca.

karga. Izena. ★ karga. 📄 Zenbait gauzaren pisu unitatea. Hainbat balio izan ditzake, normalean 300kilori egiten dio erreferentzia.  Joxepa Etxeberria Olaziregi: "Sei [sagar] zakukin itten da karga"..

karraittu. Nagusia. ★ Garraiatu. ⚏ karritu 🔀 Transportar.

karraxi, Karraxiya. Izena. ★ garrasi., ★ oihu. ⚏ karrezi, ⚏ karrazi 🔀 grito.

Karrika. Toponimia. ★ Karrika. 📄 Oiartzungo auzoa.

kasi. Adizlaguna. ★ Ia. 🔀 Casi, por poco.

kaskaor, Kaskaorra. Adjektiboa. ★ Burugogor, egoskor, temati. 🔀 Cabezota, rudo.

kastillana/o, kastillana/kastillanua. Adjektiboa. ★ Erdalduna. 🔀 Castellanoparlante.

kastillanoz. Adberbioa. ★ Gaztelaniaz. 🔀 En castellano.

Katalintxo. Toponimia. ★ Katalintxone.

katxarro (1), katxarrua. Izena. ★ Traste. 🔍

Gure zaharrek kotxea edo autoari ere 'katxarro' deitzen diote.

. 🔀 Armatroste, cachivache.

katxarro (2), katxarrua. Izena. ★ automobila. 🔀 coche.

katxarro (3), katxarrua. Izena. ★ ontziteria. 🔀 cacharrería.

kaxko, Kaxkua. Izena. ★ Gain, gaineko alde. 🔍

Elizalde auzoari ere horrela esaten zaio, "kaxkua" .

. 🔀 Casco, parte superior.

kazka. Onomatopeia. ★ Kazka. 🔀 ?.

kazkaiz, kazkaiza. Izena. ★ karraska. 🔍

Areago-ta taupada ta kazkaiza biziago, zer zan garbi ikusi zutenean. Berrondo, Kijote.

. 🔀 castañeteo.

Killikupe. Toponimia. ★ Killirikupe.

killimakurtu. Aditza. ★ kilima egin. 🔀 hacer cosquillas.

kinkillero, kinkillerua. Izena. ★ kinkilari. 🔀 vendedor ambulante, buhonero.

kirikaka. Adberbioa. ★ kirikaka., ★ zelatan. 🔀 asomándose y escodiéndose.

koape, koapia. Izena. ★ gorape, estalpe, aterpe. 🔀 atrio, claustro, sotechado.

kompaziyo batea. Lokuzioa. ★ Adibidez, esate baterako. 🔀 Por ejemplo.

kontrabando, Kontrabandua. Izena. ★ Kontrabando. 🔀 Contrabando.

kontu (1). Nagusia. ★ Zaindu. 🔀 Cuidar.

kontu (2). Nagusia. ★ eutsi. 🔀 sujetar.

kontzeju, Kontzejua. Izena. ★ Udaletxe. ⚏ kontzeju, kontseju, kontseku 🔀 Ayuntamiento.

kozkor, Kozkorra. Izena. ★ Koskor. 📄 Haur aski hazia. Normalean; ume, neska edo mutilen atzetik erabiltzen da. 🔍

Hemendik eratorrita kozkorreiya ere erabiltzen da.

. 🔀 Chaval/a., 🔀 Muchacho/a.

kriskitiñ, Kriskitiña. Izena. ★ Kiskitin. 🔀 Chasquido, castañuela.

kuela. Izena. ★ Kuela. 📄 Arropa garbitzeko ontzia

kuik-kuik. Onomatopeia. ★ kurrinka. 📄 Txerriak egiten duen soinua. 🔀 gruñido.

kukuso, kukusua. Izena. ★ arkakuso. ⚏ kukuso 🔀 pulga., 🔀 puce (fr.).

kuxkullua, kuxkullu. Izena. ★ kuskuilu. 📄 kuku-sagarra, lehortu eta gero, jolasteko erabiltzen da. Kanika bezala edo zipotz bat sartuta zibota gisa ere bai. 🔍

OEHren arabera Mariano Ostolaiz oiartzuarraren liburuan bakarrik azaltzen da esanahi honekin. Gainontzekoan, zuberoan topatzen den hitza da burbuila esanahiarekin. kuku-sagarra

. 🔀 agalla de nuez.

laineza, Laineza. Izena. ★ Laineza, guraria, apeta.. 🔀 Capricho..

laineza, laineza. Izena. ★ laineza, guraria, apeta.. 🔀 Capricho..

laineza hartu. Nagusia. ★ laineza hartu, harrotu. 📄 Harrotu 🔀 envanecerse.

leiku, leikua. Izena. ★ babarruna. 🔀 alubia.

Lemona. Toponimia. ★ Lemoa.

lendabizitik. Adizlaguna. ★ Hasieran. 🔀 En un principio, en el comienzo.

lengusu, Lengusua. Izena. ★ Lehengusua, lehengusina.. 🔍

Oiartzunen ez da ohitura "lehengusua" eta "lehengusina" bereiztea. Hala ere, bereizketa hau egiteko joera handituz doa gazteen artean.

. 🔀 Primo, prima..

lenoztik. Adizlaguna. ★ Lehenago. ⚏ lenuo, lenoztikan 🔀 Antes.

lepoaiño. Adberbioa. ★ Goraino. 🔀 Hasta arriba.

libru, Librua. Izena. ★ Liburu. 🔀 Libro.

Lizarrazpi. Toponimia. ★ Lizarrazpin.