1936-1939: Gerra zibila

Egoera politikoa. Gerra. Batailoiak. Frentea. Milizianoak eta gudariak. Gerra sasoiko kantak. Bonbardaketak. Herritik ihesa. Refugioak.

Soldaduak etxean, amak alde

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:54:57 - 0:56:53 (1' 56'')
Laburpena Soldaduak etxean geratu ziren, amak eta ahizpek alde egin behar izan zuten. Oiartzunen herrian ez zen erresistentziarik, mendian izan zen izan zena.

Etxetik baserrira

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:41:50 - 0:44:36 (2' 46'')
Laburpena Etxera bueltatu eta baserri batera bidali zituen Errenteria aldera. Bost ahizpa izebarekin, aitaren arrebarekin. Oso ongi tratatu zituzten. Beraiek platerean jaten zuten eta gero baserrikoek eltzetik jaten zuten denek. Gero Artikutza inguruko baserri batera joan ziren familiako besteekin elkartzeko.

Gerraren hasiera

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:38:59 - 0:41:50 (2' 51'')
Laburpena Ederki gogoratzen du gerra hasi zenean zer gertatu zen. Altzibarren zegoen amonaren etxean eta izeba etorri zen soldaduak zetozela esanez. Izebarekin joan zen Ergoien aldera, Arraskularre menditik jaisten ikusi zituzten erreketeak. Baserri batean sartu ziren izututa. Baserritik atera ziren tiroka hasi zitzaielako.

Mendiko baserrira ihesi

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:37:11 - 0:38:59 (1' 48'')
Laburpena Gerra hasi zenean Artikutzako bidean dagoen amonaren baserrira joan ziren. 19 ume, lehengusu, elkartu ziren bertan. Ederki pasa zuten umeek, baina gurasoek gorriak pasa zituzten.

Aita kartzelan

Transkribapena

Nor Rekalde Urdanpilleta, Maria Luisa
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-108
Pasartea 0:35:29 - 0:37:11 (1' 42'')
Laburpena Aita San Cristobal gotorlekuan eduki zuten. Gero Martutenera eraman zuten. Donostiako lehen epaiketa militarra beren aitarena izan zen, multa ordaindu eta etxera joaten utzi zioten. Oiartzungo karlista batzuek salatu zuten aita nazionalista zelako. Gerran zehar bi bonba bota zituzten Garrora, estrategikoki.

gerra

Transkribapena

Nor Oiartzabal Egiguren, Joxepa
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-110
Pasartea 0:18:30 - 0:22:06 (3' 36'')
Laburpena Urkaben gerra izan zenean, ospital zaharrean egon zen hango zaurituak zaintzen. Elizaren ondoan zegoen. Gerra etorri zenean baserrian egon ziren. Jende asko hil zuten baina beraiek ez zuten ikusi. Tiro hotsak entzutean eta etxe barruan egoten ziren. Zazpi mojak alde egin zuten kalez jantzita.

-

Transkribapena

Nor Manterola Artola, Xeledonio
Lehentasuna 2
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-105
Pasartea 0:29:13 - 0:30:35 (1' 22'')
Laburpena Ez zen borroka handirik izan Oiartzunen, halere tiroa entzuten zen. Etxeko inor ez zen soldadu joan. Jendea kanpora joan zen ihesi.