Etxeko giroa

- Igual, lendabizi san 'zazu non jaiyo ziñan 'ta nola Donostiyan jaiyo...
- Donostiyan, Altomirakutzen jaiyua ni. Altomirakuzen jaiyua, 'ta geo honea torri giñan gerra ondorian. Zortzi urte nittula nik, gerra hasi zen 'ta geo gu honea hamar, ni hamar urte nittula honea torri nitzan.

Biño lendikan 'e, hemen ibiltzen nintzan ni beti, e! Hemen 'ta Altxikin 'ta ibiltzen giñan gu. 'Ta handikan holaxe torri giñan 'ta, osabak eta hemen hil zinian, bat hil zen, osaba bat Arditturriko gaitza zula 'ro... Fakundo. Geo harrobiyan hil zen bestia, zea, harriya goitik torri 'ta, 'ta bestia...

Afrikan soldauxka kumplittu, 'ta torri 'ta pulmoniyak harrapatuta hil zen beste osaba. 'Ta ordun torri giñan gu honea handikan.
- 'Ta haik zin aman anaiyak?

- Aman anaiyak haik. 'Ta ordun torri giñan gu honea, Altomirakruzetik honea bizitzea.
- Han 're baserriya zenuten?
- Ez. Baatza erra eukitzen genun han! 'Ta beti bi 'ro hiru txerri ibiltzen zittun gue amak.

Bai. Han ordun zea asko ibiltzen baizen, billetako zerri jana 'ta, bota hairi 'ta...
- Karo!

- Txerri batzuk eukitzen genittun bai, han, Altomirakruzen. Parada zarrean... Oaindik han do, eskudu haundiy harrekin, Altomirakruzen ezkerreta. Parada zarre. Harrek azpikalditik zea zun, pisua, itxi harrek, hola balkoi haundi batekin 'ta zea aldea, Intxaurrondo aldea, zea, kara zula.

- A...!
- 'Ta han bizitzen giñan gu gehinian. 'Ta geo, gu koskortzen hasi ahalian, zeara, zea Arzakeneko aurreko... Herreratik gora joten za zeara Altomirakruzea.

- Bai.
- 'Ta altomirakruzen ezkerreta, gora zuzela ezkerretan, lembiziko itxi hartan, hirugarren... Balkoiya beti han pasaeran beitzen dut, balkoi hartatik amakiña pixa iña gaude gu kamiyoa ordun. Garaiy haitan bai, garaiy haitan baserriyak bezelaxe zian, beno, pisuk zila.

- Han etxe gutxi izango zen?
- Etxe gutxi ordun Altomirakruzen. Futbolin ibiltzen giñan kamiyun 'ta.
- Oaiñ ibilli ber!

-Len ezkontzen zen 'ta ya pixkat galdu itten zen, ez etxeko zea hoi?
-Ez, beti kontutzen zen, biño beti lanakin 'ta okupaziyukin atzentzen joten zen.

-Ez zen kostumbreik ateratzeko 're ordun oan bezela.
-Ez, ez zen aparatoik, kotxeik 'ta ez baizen.
-Ez ba!

-'Ta geo umiak 'e eskolatik etorri 'ta ama ez bazen itxian, mal azunto!
-A hoi bai! Amak itxian eon ber beti.
-Bai. Ama miñez jartzia ez da libre.

-Joe... Bai bai.
-Ama, ama beti.
-Bai, bai.
-Hoi ez da kambitu.
-Hola da, hoi ez da kambituko, ama ama da.

-Orduan 'e gaiztuak bazien e!
-Bai. Bo anaiya
-Atzamarra...

-Anaiya zaharrena zelebria zen. Harrek rebolberra, hombesteko rebolberra bazun eta hua zintzillikan atian, kuartoko atian sarreran zintzillikan eukitzen zun. Eta beste ttiki bat 'e pistola ttiki bat 'e bai bazun.

-'Ta nondik konsegittu zun?
-A... Konseitzen zittun nondik 'o handikan. Biño ez ziyoten ezertako serbittu. Zergatikan lapurrak ate zizkaten ostiral santu eun batian, ostiral santu eun batian.

Zeara joan Hondarbira. Hondarribiko fiestak 'o horko prozesiyua beti zea izaten zen 'ta. Ezkondua zen ordurako eta andriakin aittu 'men zin taberna batian bakailluakin intako tortilla 'o jaten 'ta.

Arraura torri topuan, Arraun jetsi 'ta Audeleko malda hortatikan kamiyuan seittu berrian belar sorotikan zean bizi zian.

Anttoni maistra 'o delako maistrak ematen zuneko itxe horren bazterrian. Pixka bat zeatzeagatikan, auroxio sartzeagatikan handikan. Biño jakingo zuten han lapurrak 'o zienak 'e.

Eta geldittu 'ta alto 'ta dirua 'ta zea 'ta relojua behintzat zuna. Euskaldunak ibiltzen zutena, bat zeakin bere ikurriñakin 'o 'ta zun relojo bat eta.

Bost duroko bat biño besten bat bai 'men zun numbaitt 'e txamarran beste bolsillon batin 'ta hua ez 'men ziyoten harrapatu. Biño kendu 'ta atzea ez beitzeko 'ta seitzeko aurrea 'ta desapiyua inta atzea.

'Ta itxea jon 'ta hamarretako papelera lanea torri in biar. Andria han utzi 'ta papelera lanea! Hola ibilli 'men zen, hala saten zun geo: "Nik orduan pistola banikek" Biño nik ez dut demboikan, iñorrek ez dakila tak.

Alto 'ta atea aurreko aldea 'ta pistola patrikan dula 'ta bueno!
-'Ta patrikan al zaman ba?