- Behintzat garaia hartan guetzako ez zen izaten ez oillaxko erreik eta ez ezerre. Zardin-zarrak
gotti 'ta... Zardin zar bat, gu lanin aitzen giñan baserriyan, 'ta zardin-zar bat bi puska inta ogi muttur batin gaiñian, bi puska inta 'ta hola bizitzen giñan. 'Ta bueno, len 'e san dut kaltzetin
txuiyakin ni petrala
izaki 'ta jatekukiñ 'e jolines ba. Esnia maten hartzailleari lau marmita ez dakit zenbat litro izango zittun miño esnia bastante izaten zen gue etxian... Xanixtebanak zin 'ta nei torri zitzaian tentaziyua: "Gaurretikan a ze bazkai goxua in ber duten itxia hontan jarri nik!" beitu e, miño bai erki damutu 're.
- Idea
errak izaten zenittun.
- Bai nik ideak bai, nik ideak atetzen zizkin, egiya sango dut gaiñea, miño ez kaltetako, familiyaiy
ongi itteko bezela atetzen zitzaian miño garai hartan ez zen...
Hoi familiyantzako txarra zen. 'Ta ama jon zen esniakin, ama jon zen janztea
gotti hobeto sateko, jaitxiyak zin denak, marmitatan jarriya zeon esnia 'ta ama jon zen
gotti. 'Ta etorri zitzaian tentaziyo bat etorri zitzaian: "Ostras, lau marmita hotatik..." Txantxilla badakizu zer den, litro t'erdiko txantxilla 'ro zea litroku hoik?
- Bai.
- Bueno. Torri zitzaian tentaziyua: "Gaur ahatika in ber dit. Xanixtebana erra pasatu ber yeu. Lau marmitetatikan lau txantxillaka ateko ttut 'ta botako yot geo lau txantxillaka ura hoita.
Nastuko 'ut pixka bat 'ta ez du izautuko amak hoi 'ta ezta esne-hartzaillik 'e". Ezta esne-hartzaillik e! Ezta pentsatu 're gaiñea! Hombre! Neria hua bota nun, behintzat, 'ta jarri nun tapatuta len zeon bezela 'ta esnia gorde nun ama
kalea jon arte, 'ta
kalea jon zen 'ta
ne artin:
"Ba, arrozkonletxe in ber dit. Oillaxko erria baziok gaur..." Amak esan zin hoi: "Oillaxko erria in tzazu, oillaxkua akatu", "Nik ez dut akatuko ama. Zuk akatu 'ta nik ingo dut. Nei oillaxkuk akatzia e' nau gustatzen. 'Ta ollua akatzia 're ez". Harrek akatu zun oillaxkua 'ta:
"Beno, nik oillaxkua erreta jarriko dut", miño bittarti hortan tentaziyua torri zaitzaian. Oillaxkua erreta jarri nun eguardiyan 'ta jan zen oillasku hua 'ta Xanixteban euna 'ta denak gustora, 'ta postrik ez zen, ez zen izaten, txokolatia 'ro gazta 'ro... hola. 'Ta amak san zun:
"Bueno atera donetikan, txokolatia 'ro, gazta 'ro... atera donetikan". Nik inoxentemente: "Ez, gaur postre goxua jan ber dugu ama", así mismo, denak, atta 'ta denak han: "Zer zu ba postre goxua gaur? Ez za iñoa atera 'ta, zuk ze postre dakazu ba?" 'ta "Bueno, nik postre goxua ateko dut gaur.
Xanisteban euna da 'ta ikusiko zu ze
ongi pasako dugun". Hor ate ttut hiru fuenteka arrozkonletxe maiyan gaiñea! Ate battut atea ttut! Amak esan zin: "Hoi? Arrozkonletxe hau nondik atea da? Nondik egin duzu? Jakin leike?",
ne artin: "Adios, zepo
erra harrapatu 'it oaintxe! Ai ama! Ze pasatu ber 'te du?",
san niyon: "Ama, egiya sango zattut: lau marmitai atea yot litro bana, bota yot ura, esne-hartzaillik ez dute izautuko, zuk ez duzu izautu... 'ta Xanixteban euna da ama, familiyan arrozkonletxe pixkat eziñ al dugu ba jan?". Hasten zitt atta! "Hori ezin da iñ, pekatu bat egin duzu esnia hartzailliai ura matia"
ez dakit zer, bakit zer, atta e, hasi zen e. San niyon: "Miño atta ez da pekatua. Familiyak arrozkonletxe pixkat ezin al du ba Xanixtebanetan jan? Urtian behin da atta!" saten niyon "Hori pekatu egin duzu.
Ezin duzu egin amari esan gabetanik ezin da iñ" ez dakit zer, hasten naz nearrez... Ohira near 'ta near. Ni ohira near 'ta near, bestiak bian arrozkonletxe jaten 'ta ni goitikan... Ama attai erritan, san ziyon: "Zergatik in yozu hoinbeste errita horrei?
Horrek familiyan oneako in du hoi, 'ta zuk zergatik hoinbeste errita man yozu horrei? Hoi zeiñek ekarri ber du oaiñ
betti?" 'ta attak san ziyon "Ni jongo naiz", "Zu ez jon. Ni jongo naiz. Zu ez jon". Ama jon zen miño nei ez ekarri.