Hiztunak
Etxebeste Etxabeguren, Kontxita
1915 - 2015 · Elizalde
Oiartzungo elizaren atzean zegoen Kinkirrinkiñene etxean jaio zen. Aita eta ama ere oiartzuarrak zituen. Aita arotza zen eta Errenteria-Oreretako "Real Compañía Asturiana de Minas"-en egiten zuen lan. Kontxitak esaten duenez, familia pobrea zen beraiena. Zazpi senide ziren, bera ahizpetan gazteena eta mugituena, herriko gauzetan parte hartzea gustatzen zitzaiona. Gaztetan antzerkia egiten aritu zen, 36ko gerra hasi baino lehen. Euskaraz, hainbat antzezlan prestatu zituzten eta baita jendaurrean antzeztu ere, horietako zenbait emanaldi Donostiako Kursaal zaharrean. 36ko gerrak giro hura hautsi zuen. Kontxitaren anaia, Txomin Etxebeste, fusilatua izan zen. Familia abertzalekoa izaki, oso momentu gogorrak igaro zituztela kontatzen du eta horretaz hitz egitea oso zaila egiten zaio. Errenteriar batekin ezkondu zen eta Errenteria-Oreretan bizi izan dira. Bi seme-alaba izan zituzten.
Galdos Arbide, Faustino
1934 - 2016 · Gurutze
Faustino, Galdos tabernako seme gazteena da. Beti ezagutu dute taberna etxean, Eguzkialden. Lehendabizi, zati zaharrean, eta, gero, berrian. Galdostarrak izan ziren Gurutzera berrikuntzak ekartzen lehenengoetarikoak: kamioia, irratia, telefonoa. Auzoko esne guztiak eurek biltzen zituzten, gero Donostiara eramateko.
Galdos Arbide, Juanito
1924 - 2015 · Gurutze
Juanito, Galdos tabernako seme zaharrena zen. Beti ezagutu zuten taberna etxean, Eguzkialden. Lehendabizi, zati zaharrean, eta, gero, berrian. Galdostarrak izan ziren Gurutzera berrikuntzak ekartzen lehenengoetarikoak: kamioia, irratia, telefonoa. Auzoko esne guztiak eurek biltzen zituzten, gero Donostiara eramateko.
Gaztañaga Etxeberria, Maitxo
1927 - 2012 · Abaltzisketa
Maitxo, berez Abaltzisketakoa, bost urterekin familiarekin batera etorri zen Errenteriako partean dagoen Isturitzagagoikoa baserrira. Bertan jaioa ez bazen ere, bere bizitzan zehar izugarri maite izan zuen Isturitz aieka. Ttikitatik hasi zen ama eta izebarekin Errenteriako merkatu plazara joaten. Garmendira ezkondu eta gero ere, makina bat urtean jarraitu zuen barazki-salmentan. Elkarrizketa bere koinata Frantxiska Iragorrirekin batera egin genion.
Gaztelumendi Urruzola, Maritxu
1938 - 2020 · Karrika
Oiartzungo Karrika auzoko Aroxkene baserrian jaio zen, 1938ko uztailaren 17an. Aroxkene baserrikoa bertakoa zuen aita, eta Errenteriako Egiburu baserrikoa ama. Ahizpa zaharragoa eta bi anaia gazteago izan ditu Maritxuk. 22 urte inguru zituela kalera joan zen bizitzera familia guztia, Karrika auzoan bertan. Eskola garaian, etxeko lanetan laguntzen eta esne partitzen ibili zen. Zerbitzari lanetan jardun zuen gaztetan, Gurutze auzoko jatetxe batean hasi eta Errenteriako Panierren, Maria Cristinan, Igeldon, Fagollagan zein Epeleko Etxeberrin ere aritzeraino. 24 urte inguru zituela, ordea, administrazio ikasketei heldu zien Maritxuk, eta ikasi bitartean, haurrekin irakasle aritzeko aukera sortu zitzaion, Errenterian lehenik, eta hazten ikusi zuen auzoan bertan gero, Oiartzungo Karrikan, hain zuzen. Karrikan kultur sustatzaile lanetan ere jardun zuen, dantza taldea eta beste hainbat kultur adierazpen bultzatuz, eta gaur egun Karrikan den Artaso Elkartea abian jartzeko lehen pausoak eurek eman zituzten, gerora auzolanean altxatua izan bazen ere. San Migel patronatuan hasi zen lanean gero, eta Villabonara ezkondu zen; bertan zazpi urte inguru egin eta Oiartzunera itzuli zen bizitzera, Ugaldetxo auzora, senarra eta bi semerekin. Oiartzunera itzuli eta gerra aurreko “poxpolinak” berreskuratze lanetan jardun zuen, Jon Oñatibia idazle eta txistulariak abiatutako asmoa gauzatuz. Hiru liburu ditu idatziak eta bere kontura argitaratuak: `Karrika Xabaleko aritz-ondotik´ (2004), `Poxpolinak´ (Jon Oñatibiaren oroimenez) (2004) eta `Aitona sutondoan ipuin kontari´ (2014).
Harreguy Agirrezabala, Xabier
1932 · Elizalde
Ama Lazkaokoa eta aita Hazparnekoa zituen Xabierrek. Oiartzunen ezagutu zuten elkar eta bertan ezkondu ziren. Gaztea zen oraindik gerran aita eraman zutenean. Amak ezin sei seme-alabak mantendu, eta familiakoen artean banatu zituen, aita desterrutik etorri eta berriro elkartu ziren arte. Xabierrek hasieran ez zuen gustukoa barbero ofizioa, baina aitak bere lanbidea jarraitzea nahi zuen, eta behartuta sentitu zen. Gaur egun ez dauka damurik, azkeneko urteak oso gustura egin baitzituen, eta bezeroen artean lagun asko ditu. Herritar askoren gestio eta diru kontuak eramaten lagundu du; izan ere, ez zuen eskola asko eduki baina beti izan du ikasteko gogoa, eta halaxe ikasi du: zaletasunak eta esperientziak lagunduta. Arantza ttiki bat ere badauka Xabierrek: gazteei jakinarazi nahi die euskaldunak bere eskubideen alde ez gaur egun bakarrik, aspalditik borrokatu behar izan duela.
Idarreta Cardona, Julen
1990 · Elizalde
Julen Idarreta Cardona oiartzuarra da. 1990eko urriaren 12an jaioa, Oiartzunen bizi izan da beti. Ama oiartzuarra du eta aita, aldiz, donostiarra. Hiru senidetan zaharrena da bera, eta Lizentziatura du Hezkuntza Fisikoan. Master bat bukatzen ari zen elkarrizketatu genuenean, eta judo irakasle eta entrenatzaile moduan eskolak ematen aritzen da Donostiako Amara auzoan. Judo irakasle moduan haur zein helduekin dabil Julen eta jarduera horri lotutako eta beste hainbat kontuez dihardu, Asier Retegi koadrilako lagunarekin egin genion elkarrizketan.
Iñarra Lizaratzu, Manuel
1924 - 2011 · Errenteria
Manuel Zamalbideko Bidegurutzeta baserrian jaio zen (orain desagertua dago baserri hori). Gazterik hasi behar izan zuen fabrikan lanean. Hasieran, Laneran; ondoren, Pasaiako Astilleroetan; eta, azkenean, Luzuriagan aritu zen, erretiroa iritsi zitzaion arte. Lan asko egin bazituen ere, berez arotza zen Manuel. Gizaseme isila zen, baina gustura aritzen zen garai bateko kontuak kontatzen.
Iragorri Iriarte, Frantxiska
1920 - 2019 · Iturriotz
Frantxiska Garmendi baserrikoa da. Batez ere gerra garaiko oroitzapenak ditu. Oroitzapen gogorrak. Bera orduan gaztea zen, eta gauza askotaz konturatzen zen. Gerra garaiak gogoratzeak ongieza sortzen dio, baina gaia aldatzen duenean, umore ederreko emakumea dugu Frantxiska.
Irastortza Artola, Inaxi
1914 - 2008 · Irun
Inaxi Irungo Kateakoa zen, eta igarri egiten zitzaion hizkeran. Ureder baserrian jaio zen, eta Maldaburura ezkondu. Gizona Betelu aldekoa zuen, artzain familiakoa. Gero Maldaburu saldu egin zuten eta Altzibarrera etorri ziren. Bizitza osoan baserrian lanean aritua izaki, asko zekien gai honen gainean. Baserritik kanpora ere lan asko egin zuen: Fonda San Marcialen, Sein baserrian, esneketan... lana zer zen ongi zekien emakumea genuen Inaxi.
Irastortza Gaztelumendi, Maitxo
1929 - 2020 · Ergoien
Ergoien eta Karrika goitik begiratzen dituen Zabalea baserrikoa da Maitxo, eta ongi ezagutzen ditu bi auzoak. Eskolara Aierdira joan zen. Gogoan du erdaraz jakin ez eta isilik egon behar izaten zutela, eta baita Lexoti bertsolariaren familia jatorra ere. Esne-banaketan gaztetan hasi behar izan zuen, neskame gabe gelditu zirenean. Borrondira ezkondu zenean ez zuen mira askorik egin, ordurako aski ederki zekien-eta zer zen baserriko lana.
Irastortza Mitxelena, Joxe Luix
1917 - 2009 · Iturriotz
Joxe Luix, Iturriozko Larrazabal baserrian jaio zen. Baserri honek Oiartzungo kalea baino gertuago ditu Goizueta eta Arano. Ez da harritzekoa, beraz, Larrazabaltarrak aieka hartarako joera izatea. Andregaia ere Aranokoa egin zuen: Gregori. Hala ere, bai aieka batera bai bestera, oinez asko ibili behar izaten zuten; eskerrak Joxe Luixek beti gustukoa izan zuen oinez ibiltzea. Erretiratu eta gero ere makina bat sari jaso zituen ibilaldietan. Hasieran baserrirako izaki, beste senideek baino eskola gutxiago izan zuen, baina gerran zauritu ondoren lanean hasi zen eta han nabaritu zuen eskola falta. Hala ere, beharrarekin ikasi zuen eta jubilatuen etxean ere 20 urte baino gehiago aritu zen bertako kudeaketa lanak egiten.