1. Hasiera
  2. Gizartea
  3. Hezkuntza

Eskolak

Herriko-eskola; eskola txikiak,

Eskola

Aintzane Toledo...-k bidalia Or, 12/29/2017 - 10:32-n

Transkribapena

- Ordun zu eskola gutxi jon ziñan.
- Bai, gutxi aleiya, gutxi ze lotriña pixkat ikasi 'ta letzen 'ta eskribitzen 'ta kontutan e' gutxi 'ta
gañontzekun ez. Han gañea oso jakiña baserriyan lanik zenin ordun eskola.. eskola ez zen asko juten.
Batetik baserriyan lan in ber zenun ikasi in ber zenun, 'ta bestin arrimun iñ in ber zenun itteko moduan tartin egualdi txarrra zenin 'ta, hola.
- 'Ta gio e ya pues ya urte pixka bat geiyokin ya gazte denbuan ya, ba zea jostea o' ...
- Ez giñen urruti 'ta ahizpa bai ahizpa ibilli zen josten Oiartzuna ibilli zen.
Miño ni e' Nitzan nik e' nun josteko gogoik. Nayo nun baserriyan segi lanin. Horra.
Birian, goizin tortzen giñen gio arrasaldin birian... goizin tortzen giñen geo arrasaldin zean 'ta ez. Bi biraje 're haundiya 'ta nekia 're somatu itten 'ta
- Ordun zuk bazeun konformidadia baserriko lanakin?
- Bai ni baserriyan ... 'ta oañ e' oañ e konformidadin e'! bestela zer? miño nei e' nau gustatzen zikiña, gauza nazen arte segi! Lengo abildadia ez miño
bestela! Ba jesus! hau 're honezkio zikiñak hartu zun!
Nor Mendiburu Etxeburu, Teodora
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-088
Pasartea 0:51:17 - 0:53:07 (1' 50'')
Laburpena Teodora gutxi joan zen eskolara. Dotrina, irakurtzen, idazten eta askoz gehiago ez zuten ikasi. Baserrian lana izaten zenean gutxi joaten ziren eskolara. Eta gero ere, ez zen jostera ere joan. Nahiago zuen baserrian lanean segi.

Eskolako piperrak

Aintzane Toledo...-k bidalia Az, 11/22/2017 - 09:15-n

Transkribapena

Nor Aduriz Urdanpilleta, Tiburtxi; Unsain Aizpurua, Dolorex
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-103
Pasartea 0:32:51 - 0:34:27 (1' 36'')
Laburpena Diburtxi Oiartzungo kaleko mojetara joaten zen eskolara. Baina, maiz egiten zuen piper Pikabeneko palazioko zaldiekin ibiltzera.

Eskolara

Aintzane Toledo...-k bidalia Or, 10/06/2017 - 12:19-n

Transkribapena

Nor Urritegi Artola, Pili
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-094
Pasartea 0:58:48 - 1:01:37 (2' 49'')
Laburpena Portuberrira joan zen eskolara. Eskolan dotrina ikasi zuten. Gainerakoan ez zuen deus ikasi. Beste anai-arrebak gehixeago ibili ziren. Berak bere kontura ikasi zuen, amak erakutsi zion zer edo zer. Aitak eta amak non ikasi zuten kontatzen du.

Aizegainen eskola

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:35-n

Transkribapena

-Urruti jayuak
- Jo
- Bestiak denak eskolan ibilliyak zin, an anaiya Zamalbiren ibilli zen Joxemai, Zamalbiren
Hortako harako, Egiyuxe sagardoteiya aitzia ba al tzu?
- Bai
- Han ne zea zen han
- Izeba
- Ne aman ahizpa 'ta han hara joteko jarri(...) hara joteko 'ta geo Miel zea hoi Trumoiya hoi zean Azañen gaueko eskola jarri ber zula 'ta
(...) Hoi itxian lan iñez 'ta hua zea hobia zula netzako zea hoi behintzat, 'ta ne tokiyan anaya biali. Ni zarrua nitzela hua miño 'ta nik itxin lan itteko (...) 'ta hua biali
- Joxe Luix kastigatua
- 'ta harek ni miño eskola geyo zula, hua Zamalbiden eztakit zenbat denbo pasa zun, demboa pranko pasa zun harek eta ni zea... Azañea joten eta erdi lotan eon han 'ta geo etxea!
- Ze ikasi, nahiko lan ikasten! 'Ta zein jon tzi hango ingurukuk jongo ziñazten, Azañea ? Azañea ikastea zein joten ziñazten? ingurukuk? Han ingurukuk ez?
- Bai ingurukuk bai (..) dozena erdi bat eo dozena igual. Alepokuak e' bazin joten zienak eta, Ailuxietakuak eta (...)Negu batin eo ibilli giñan.
- 'Ta zemouzko maisua zen Trumoi hoi?
- Trumoiya? Zea ikaz itten aitzen zena! Zea(...) kulpik etzun
- Bai miño eskola izango zun
- Praile ibilli praile ibilli zen zen eztakit zenbat denbo pasa zun, praile pasa zun eta eskola, bai guk miño geixio izango zun
Nor Almandoz Huitzi, Gregori; Irastortza Mitxelena, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-078
Pasartea 0:03:50 - 0:06:00 (2' 10'')
Laburpena Berak baserrirako gelditu behar zuen hasieran, eta beste senideek eskola gehiago izan zuten. Trumoitar batek Aizegainen gaueko eskola jarri zuen eta han egin zuen negu bat, inguru hartako beste baserritar gazteekin batera. Trumoia ikazkina zen, baina fraile ibilia zenez, zer edo zer bazekien.

Altzibar eta Basterotxiki

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:35-n

Transkribapena

-'Ta ni Oiyartzunan. Hementxe jarri giñan itxi hontan ezkonduta. Bazen ordurako itxeik ezin billatzen zen. Geo hau hustu zen numbait, maisterra fan 'o zerbait in 'da. Honen familiyai san Torrekuak, familiya bezela izaten baigiñan gu haikin.
Eta harrek ordun. A, hoi haik pisua libratua zutela ba. Oain fana zutela. 'Ta bai 'ta hartu dugu 'ta ordun hementxe jarri giñan, hementxe geoztik damazkiu hirurogeita bi 'o hiru urte o lo ke sea lo ke llebamos.
-Biño lendabizi Aranoa ezkondu ziñazten?
-Ez, ez, ez. Honea!
-A, honea?
-Honea ezkondu giñan, ya Aranotik ezkondu 'ta ya atera nitzan ni.
-Ya, ya, ya. Eta zer zen zailla itxia harrapatzia?
-Bai, garaiy hartan hala zen, e? Bai 'ta.
-Zailla zela itxia harrapatzia.
-Garaiy hartan bai.
-Jo! Garaiy haitan jesus!
-Oso zailla. Oso zailla.
-Karo 'ta Altzibar aski difentia izango zen?
-Arront zea, oi pentsa zazu bizikera 'ta kusten bazen jesus! Bizikera 'ta. Eta...
-Hau, itxi hau, zeakua zen. Torrekua, horkua zen.
-Bai, Arbidena zen hau.
-Horkua. Hemen leno, hemen bizi zena Prantzira jon zin. 'Ta hau libratu zenin seittun san zin. Eta geo seittun torri giñan, etxia dena zarra arront zarra. 'Ta dena
-Bai, oan 'e nahiko zarra, biño ordun zarra bai klaro! Obrik in gabia 'ta.
-'Ta bian eskola ez?
-Bian eskola leno.
-Bian eskola zon leno.
-Beti eskola guk izautu giñun.
Nor Almandoz Huitzi, Gregori; Irastortza Mitxelena, Joxe Luix
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-077
Pasartea 0:40:20 - 0:42:10 (1' 50'')
Laburpena Basterotxikira ezkondu ziren. Garai haietan zaila zen etxea aurkitzea. Altzibar arrunt ezberdina zen garai hartan. Basterotxikin eskola zegoen.

Gaztetatik lanean

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:35-n

Transkribapena

-'Ta zuek gustoa joten al ziñazten eskola?
-Gu ez.
-Zuek nahiyo hortik ibilli.
-Gu amakiñat bier joten giñan hemen harrobiyan gora iyo Malbun barrena gora 'ta hor udarik lapurtu 'ta kolkua betiakin zea eskola, udarik lapurtuta.
-Aurretik lanak inta ordun eskola?
-Bai.
-Jo. Geo hamalau urtetan san zu zean e...
-Herri lanin?
-Bai. 'Ta geo hasi ziñan harrobiyan? 'O nola izan zen?
-Ez. Geo hamasei urtekin ni zean hasi nitzan papeleran.
-A! Papeleran lenoztik... A hoi hoi!
-Altziarko papelera hortan. 'Ta geo hortikan soldaduxka kumplitzea Arditturrira jon nitzan.
'Ta geo Arditturrin soldaduxka bukatu 'ta berriz papeleran hasi nitzan. 'Ta geo horrek kiebra jo 'ro zeatu zenian, dena txikitu zen 'ta ordun geo harrobiyan hasi nitzan.
'Ta hortikan sartu nitzan zean diputaziyun.
-Diputaziyun.
-Bai. Diputaziyun sartu 'ta geo examinatu 'ta in nitzan 'ta enkargatu ibiltzen nitzan ni kamiyun, kuadrillakin. Hor ibiltzen giñan.
-Bai. Urte pilla erra.
-Bai hogeita hamabost urte. Hogeita hamar urtekin sasoi errian sartu nitzan, dios a ze sasoiya nakana nik ordun!
Hogeita hamar urtekin. 'Ta hirurogeita bostekin fuera! Ba, biño ordun garaiy hartan 'e diputaziyun ez zeon adelantoik e!
Zea hor galipota hartu kamioiyan 'ta kamioiyan gaiñian geo gen galipotan gaiñian, toldo bat hartuta 'ta hortikan Aiyara 'ta Aiyaiño 'ta igual joten giñen.
Galipota tartin 'ta. Ez zon, ez zon martxikan ordun, martxa txarra. 'Ta geo galipota 're kamiyuan regatzen 'o hasi ber baldin bagenun, kaldera haundi batzuta bota likidua.
'Ta denak zeakin maten, eskuakin dimpi-dampa, bombakin, bimbi-bamba, bimbi-bamba. 'Ta hola. Ez zeon ordun adelantoikan.
-Zikin-zikin iñak.
-Denak zerri iñak ibiltzen giñen bai. 'Ta arbol botzea 'ta hemendik Aiyara 'ta holaxen ibiltzen giñan.
Geo ez, geo kambitu zen arront. Kamioi errak karri 'ta geo desbrozadora hoiyek laneako 'ta. Bueno!
Bestela Jaizkibelei buelta maten, zertik San Juan aldetik hasi 'ta hamabi kilometro bueltan pasa ber izaten zin hor e, segan 'ta matxetikin.
-Guadalupe arte.
-Oan zea, raa... desbrozadorakin bi laun jartzen baldi baia adios.
-Erki.
-Tarte batian dena pasia dakate.
-Ze makiniyak eta ze oan dela zembat urte? Zuk zembat urte in zenun bate makiniya 'ta hoi gabe?
-Nik urte mordoska gabe, urte mordoska. Habek oandikan, makina habek honea karriyikan, zembat urte dia ba? Urte asko asko 're ez dia.
Nik ordun zembat urte eukiko nittun ba? Ba, nik hirurogei urtekin.
Nor Zabaleta Labandibar, Joxe
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-076
Pasartea 0:20:14 - 0:23:32 (3' 18'')
Laburpena Joxe ez zen oso gustura joaten eskolara. 14 urterekin herri lanean hasi zen eta 16 urterekin Altzibarko paper fabrikan. Soldaduska Arditurriko meategietan egin zuen. Paper fabrika desegin zenean, harrobian hasi zen, eta handik Diputaziora pasatu zen. Errepideak egin eta konpontzen aritzen zen. Garai batean, aurrerapenik ez zegoen eta dena eskuz egin behar zen. Lan zikina zen.

Eskola gutxi, baina buru ona

admin-k bidalia Ar, 04/22/2008 - 12:35-n

Transkribapena

Nor Mitxelena Gelbentzu, Joxemari
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egin gabea
Zinta OIA-070
Pasartea 0:39:05 - 0:41:10 (2' 05'')
Laburpena Berak esatea gaizki dagoela baina buru ona zuela dio. Oiartzunen Bekoplazara joan zen eskolara. Don Ignazio Iurrita Aranburu usurbildarra zuten maisua. Irakurtzeko afizio gaitza zuen, baina gaizki idazten omen zuen. Soldaduskara joan zenean uste zuen tontoena izango zela, eta pixkorrena bera izaki.