1956ko jelateari jarriak

Nor Arbelaitz Sarasola, Rufino
Lehentasuna 1
Transkribaketa Egina
Zinta OIA-046
Pasartea 0:50:50 - 0:57:00 (6' 10'')
Laburpena 1956an jelate izugarria egon zen. Ibarguenek jarritako bertsoak kantatu ditu.

Transkribapena

-Hok dia hemen hillabete osua jela in zun. Hillabete osua! Ez al za gotzen? Zue koñau, zuegatikan holako girun itxetik emakumia lanea nola jon litteken.
Ordun jarriyak hemen:
"Milla bederatzirehun berrogei
eta hamaseigarren urtian
otsaillaren lehendabizitik
dana bukatu artian
hillabetian egondu gera
jelate gogor batian
hori goguan izango degu
bizi geran artian.
Hillabetian elur 'ta horma
hori bai zala fuertia
azkar egin du kampuan zegon
gauzaren errematia
Haize gogorrak sasoi zeukan
numbait zelaik atia
egun gutxitan eragin digu
millloi askoren kaltia.
Esan digute haize hori
atera zela Rusitik
gu bizi geran leku hontara
aillegatu zan Frantzitik.
Kampuan zegon berderik ez du
ezer utzirikan zutik
zembait egunez kasik ez zegon
ateratzerik etxetik.
Otsaillaren aurrena arte
negurik ez da izandu
dudarik gabe golpia ondo
preparatutzen egondu
Kampoko gauzak hondatutzeko
errurik ez du izandu
bere partetik egiñak ditu
hasi arren berandu.
Rusiyak jua zela haizea
hemendik Franko aparte
honuntz etorri 'ta agintzeko
ez zuen kulparik bate.
Bera jarri zan gobernadore
bai eta ere alkate
horregatikan ez du aldeegin
danak hondatu bitarte.
Makiña bat erori gera
irrixtatuta jelian
segurantzirik ez degu izan
hillabeteko birian.
Elur 'ta horma egin dizkigu
biyek dembora batian
diferentzirik ez degu izan
egunez eta gabian.
Buruak ezin hotzak bere
indar haundiyak baditu
arbolai 're begiratuta
nor ez da eiten harritu
Haize horrekin hor egin dira
piñuti denak gorritu
hoiyen puntarik ez dakit gehiyo
egingo al dan berritu.
Larogei urte dituztenari
aritua naiz galdian
holakorik len izan danik
akordatzen al dian.
Izaten dute pasatutakuak
nola ahaztutzen baidian
baleike baiña ez dute uste
hoiyek bizi diran artian.
-Doiñuik gabe ai naz kantatzen hoik!
Bizi osoko urtia degu
hontan hartu dugu parte
oraiñ artian ekarri digu
beste hainbeste kalte.
Aurreko zaharrak abundosua
izaten dala diyote
ez dakigu zer pasako dan
dana bukatu bittarte.

Otsaillak 'e bai omen dira
nahiz zahar 'ta nahiz gazte
neronek ez dut ikusi baiñan
maltzurra danik ez det uste.
Hegazti yake kampuan hillak
asko billatzen dituzte
oraingo hau izango degu
gogoratzeko haimbeste.
Osasun onin ni arkitzen naiz
hontan badaukat graziya.
Hori degunok gutxiyenez
hartzagun pazientziya.
Mixeiyaren ondorenian
baleike abundantziya
erremituko al du jainkuak
orain galdu den guziya.
Haize hori aillegatu zan
izugarrizko boladan
horma eta botil sagarduak
puskatu ditu ganbaran.
Kristala egin oyan azpiyan
pixa zeguan oriñalan
negu honetan ikusi degu
hotza haundiya nola dan.
-Hotza ...
-Pixa 're konjelatu!
-Jode!
-Joe ...
Botilla pranko izan behar du
hormate horrek hautsiya
eta erori gozo asko
hondatu eta utziya.
Jela urtu 'ta sagardua edan
ai zer nolako graziya!
Sinistatutzen ez da erraza
aurten pasa dan guziya.
Lenago berde zeuden zelaiyak
orain dauzkagu gorriyak
su emateko moduan daude
kampo guziyak jarriyak.
Ekaitz gogorrak bukatu ditu
pagotxak eta arbiyak
pentsu hutsakin nola mantendu
hemengo behi 'ta ardiyak.
Aziendantzat zer miseriya
nola bialdu jatera
personak ere kontuak ondo
beharko ditu atera.
Gauza guziyak garestiturik
egun batetik bestera
aurtengo hontan hurrengorako
eskarmentuak gera.
Hamasei bertso Ibarguenek
horra paperian jarri.
Ondorenguak jakin dezaten
negu gogor honen berri.
Ustegabian horrelako gauzik
egiten dira etorri
ahal dan ondona pasatutzeko
lagun zaiyogun elkarri!
Hoik 'e Ibarguren.
-Ibarguren? Ibarguen.
-Ibarguen.
-Zein 'te zen hoi?
-Hoik 'e hiru anai ibilli zin Esmalteiyan, hiru ez bi! 'Ta bestia jubilatukin ...