Artzaintza: ardi-hazkuntza

-'Ta zu gotzen al za bordatan ardiyak eukitzen zinik eta?
-Bai.
-Oan ya geiyenak...
-Bueno jenelin azken aldea eoten zin antxuak. 'Ta pentsua itten zen lizar hostua, San Juan hillan moztu.

Ekaiñin. Moztu, bi urtetik 'o hola mozten zen 'ta dena hola tipo hontako adarra. Hua sekatu ongi. Eta geo ardi, jarri sotun hola sarde bat lurrin sartuta sardia 'ta harrei lotu, adarrak joten zin hola bi ailleketa, taka.

'Ta hua jaten zuten. 'Ta geo 'zaten zen San Juantan ebakiya hua re, iatzia. 'Ta izena zun iatze-ximela. 'Ta iatzi hura iuzkitan 'ta xekatu, belarra bezela 'ta gelditzen zen berde-berdia.

'Ta geo okiyo, gustuo jateko gatza bota. Gazitasun harrei okiyo heltzeko. Or, ordun izaki ordun 'e ben zeak,.
-Trukuk.
-Trukuk. 'Ta hola .
--'Ta umaitteko 'ta zea hoi 'ta nola izaten zen, hariya bota 'ta geo hariya kendu 'ta hoi nola zen?

-Hoi, hortan 'e sesiyo gaitzak izaten zittuzten, denak batea bota ber 'zaten zittuzten. Denak fetxa berin.
-'Ta hoi zertikan?
-Geo denak batea tortzeko. Oaiñ urte guziyan 'zaten da arkumia biño ordun ez. Ordun temporada batin denak batea.

-'Ta hoi zertik izaten zen?
-Ui! Hua 'zango zen ordun legia 'ta...
-'Ta ordun ze hariyik ailletzen ez denantzako 'ro nola izaten zen?

-Hariyak ailletzen zin, biño denak temporada batin. Oaiñ urte guziyan 'zaten da hariya libre. 'Ta horrengatik 'zaten dia oan bateko indiziyukin 'ta besteko zeakin urte guziyan arkumia.

-Biño len dena batea?
-Dena batea.
-Eta ordun urte guziya ezingo zen hariya euki artaldin?
-Ez, ez, ez. Bereixi itten zittuzten.

-'Ta ze itten zen hariy hoikin?
-Hariya itxian preso sartu.
-A... Kastigo.
-Kastigo. 'Ta geo be garaiyin bota. Pixkat lentxio botia baldin bazen 'ta bai alkarrekin sesiyo errak eta zeak.

-A! Artzaiyak beak ben artin?
-Ben artin.
-Karo... Karo gaiñea batek lenoztik eukitzen bazun geo lenoztik salduko zittulako 'ro halakon bat...
-Bai. Halakon bat.

-Oan biño artzai geiyo izango zin hala 're len?
-Bai, artzaiyak iualtxo, ardiyak gutxiyo. Oan artzai gutxiyo da biño ardi geiyo. Hoixe da, hor do diferentziya. Leno itxe geiyotan 'zango zen, biño kantidade gutxiyo. 'Ta oan itxe gutxiyotan kantidade geiyo. Ba hor por estilo.

Horrengatik dia Oiartzunen hazi, animali geiyo. Bat, parte bat, leno ibiltzen ez zin beiyak, beiyak 'biltzen dilako. 'Ta gaiñea beiyak, bei bakotxak hamar ardina jaten du, harrek tripa haundiya 'u.

Hara zembat ardin jana jaten dun harrek. Leno ez zena. Hoi! Difentziya hoixe.
-'Ta ardiya eosi 'ta nondik itten zen atta?

-Mm?
-Ardiya eosi ber bazen 'ta? Zuen artin 'o?
-Bai... Oan bezela iual.

-Batzuk gaiñea, arkume batzuk salduko zin biño beste batzuk utzi ingo zin...
-Bai, aurreko, aurreko utzi 're bai.

-'Ta hoi nola izaten da geo artantxua 'ro ze izaten da urte bat euki arte ez du eukitzen?
-Ez. Oan umatzen dia urtekuk 'ta dena e! Biño ordun milagro ikarriya izaten zen, ez baizuten muturretik jaten 'ta ahulak eoten zin 'ta nola hartu umia...

-A...
-Biño oan urtekuk iual umatzen dia. Den denak ez, biño geinak bai.
-'Ta ardiyak ze gaixotasun eukitzen du atta?

-Ba!
-Bai al da hola zerbaitte gaixotasun ardiyana 'ro zea itten yona?
-Ardiyak gaixotasuna, nik ez dait ba, gibeletik iual 'ta kojo 're bai askotan 'ta... Gibeletik jenelin.

-Hanketatik 'e bai?
-Hanketako miñak eta?