ane lardi enbil-k bidalia Al, 04/12/2010 - 11:54-n
Forma mugatua:
Gurdiya
Kategoria gramatikala:
Izena
Batuan:
Gurdi, orga
Esanahia:
Gazteleraz:
Carro, carruaje
| Ikusi | Aipamena | Hiztuna |
|---|---|---|
| Aipamena ikusi | - Kantai 'ta ibiltzen zenin, 'o ze? - Bai, mendira zijunin, gurdi gaiñin jarrita. - Karo. | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
| Aipamena ikusi | behiyak eta gurdiya hartu 'ta atta joten zen. 'Ta zortzi eunin ez zen itxea tortzen. Hor ibiltzen zen hairi launtzen. Reketiai 'ro zea hoiri, launtzen. Hemendik baserri guziyak, e! Tellei, Antsiskoi... Denak. | Mitxelena Aranguren, Santos |
| Aipamena ikusi | Bost-hortza zen baserri gehiyenetan zena, biñon guk karrama genun, hamarrekua. Bost hortza alde batin, eta bost hortza bestin. Eta ordun... E... Gurdiya bezela harrek perdiga zun eta hua eamaten zuten bi behiyak, biñon bos... karrama zenin. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Eta bost hortzekua zenin, eamaten zun behi batek. Eta bi behiyak eamaten zutenin esan zattuten bezela gurdiya bezela perdiga zun, bi behiyan tartin joten zen hura eta atzin hamar hortz haik, karrama. Atzin personak heldua eamaten zun hora, manejatzeko, | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Eta geo handikan sekatzen zenin hartu, gurdiyan itxea karri 'ta gambara. 'Ta neguko behiyai jaten emateko. Bai. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Eta belarra 're kantidade haundiya izaten genun eta itten genun zalaiyin bertan lehortu, biñon metak itxian onduan. Zelaiyin lehortu, behiya 'ta gurdiyakin karri itxean ondoa 'ta itxian metak iñ. Geo garai hartako gaiñeko lana, e... | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | - Nun zenuten ba? - Leuneko hortan. Eta horrea joten giñan. Lembizi moztea eta geo karraitzea. Gurdiya 'ta behiyakin karraitzea. Eta moztea 'ta joten zinin geo ni joten nitzan bazkaiyakin. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Hartu... Zea, itxian xiextua eta tokatzen baldin bazin norbaitte gurdiyakin iatzia billa zijuna, harrek hartzen zin xiextua 'ta neone gurdiyan gaiñin 'ta bueno! Ni aski kontentu bai! Bestela kostata, urruti gelditzen zen eta klaro, | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Lembizi itxetik atera, eta gurdi biretikan buelta nola emago negun Urkabeko birian barrena joten giñan Xixtiyoko haixtiyan barrena, Xixtiyoko saardiyan barrena, Xixtiyoko, Xixtiyoko bire gurutzea atera. 'Ta Xixtiyoko bire gurutzetikan, e... | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | 'Ta ya Gorrintzolo Zaharretikan Leunea. Hara jon, han zinai bazkaiya man, eta iatzia billu ber baldin bazen 'o, goiko iatze lekua tokatzen zigunin, haundiyena tokatzen zigunin, han lan gutxiyo in ber izaten zen. Zertikan harren azpikaldin bazon gurdi biria. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Biñon... E... zea ayeka, e... Gorrintzolo aldea tokatzen zigunin, birian azpikaldia zen 'ta hora in ber zen zalaarduk hartu 'o zamaka eta gurdiya sartzen zen lekuiño atera. Zen ttikiyua 'ta nekesuo. Eta gu... Mendiyan hoik itten ai giñan bittarte, itxian zenak ilarra billu, eta... | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Hegu-hazik eta igual... Zea itten zigun, iraultzen zigun iatze jorrada. Bai, 'ta suertia baldin bazen beste norbatte heldu zela iatzikin kargatua harrek behiyak kendu gurditikan 'ta, e... Zea, sokakin 'ta lotuta 'ta buelta gurdiyai maten baldin baziyon, | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | biñon ez baldin bazenun suerteik, berriz hustu, kargatu gurdiya eta han bire onetan karga, oi, zea... E... Gurdika haundiya hartzen baldin bazenun, Xixtiyoko kruzea ailletzin nola estrata estutu itten zen, ber zenittun beste behi pare bat, hora itxea ailletzeko. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Hua 're gurdiyakin itten zen, gurdiyak kajolak baldin bazittun, kajolin, eta bestela zakutan, 'o kajola betetzen baldin bazen, harren gaiñin zakuk beteta. 'Ta hora gambarara. Ilarra gambarara, sagarrak gambarara, e... | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Santosene aldeko tarti hartan arto-zelai izugarriya zen. Eta goiatik biria, eta goixiotik biria, geoztik in zuten Ergoinea biria, zea karretera, bestela zen gurdi-bidia miño zabalxio miño ya... - Bai, Gaztañea atetzen zena. | Pikabea Artola, Arroxa |
| Aipamena ikusi | Atzea, hara, soldadu hilla zon tokiya harta ekarri zianen, porke han bailtzaten soldadu hil zina haik eramateko 'ta prepatzen, behiyak 'e, behi paria jarri 'ta gurdiyan eamaten zittuzten 'ta, hoik begitik ezin kendu zit soldadu haik kuneta zoluan. | Pikabea Artola, Arroxa |
| Aipamena ikusi | - Kajak itten... Arotza baizen. Kajak itten, eriyak eamaten, "eta, ba al dakizu ze in ber 'ten bihar?" 'Ta "Zer?" "Garatea jon 'ta gurdiya hartu 'ta behiyak eta gurdiya jarri eta haikin ibilli ber dut lembiziko eta etorko naz libratzen nazenin, biño zu trankill eon, | Zubialde Olaskoaga, Kaxilda |
| Aipamena ikusi | Han barrana, guk kusi izan dugu, gurdi pirril arrastua harriyakin iña. Han arrastua itteko. - Oaindik izango da han Erramun. - Han arrastua itteko zenbat bider pasa 'tezin han. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | - 'Ta, joe... - 'Ta joten 'men zila han kargatu gurdiya, miño eziyon asko eatsi berko, handik Errenga iyotzeko. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | Eta ibiltzen zin holaxe, e... Biñon korrittu, e? Igual Gurutzetik Ergoina! Bai, bai, bai. Bai. 'Ta saten zattut, bire... oi, zalai guziyak bire xurrak. Bai, guk e... Ez genun zea... Askotan biria, gurdi biriaik zampatuko, batetik bestea joteko. 'Ta bire xurrak eoten zin korrintik, bai. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | jartzeko eta estratak, klaro, animaliyak eta orduko gurdiyak erruedak oso mihak zittuten eta klaro, estrata itten zuten beti zabiztela bajatu. E... Estrata generalin ordukuk bajuok izaten zin 'ta ondoko lurra altuo. Ordun kroskara ailletzin, nik, enitzan atrebitzen jartzia | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | - Besteikan ez. - Eta gurdiyak 'ta... Zu ze gotzen za, oaiñik e... Rueda eurrezkukin 'ta? | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | biñon lenotikan, berriz, arriu hoi dena eamaten 'men zen gurdiyan. Eta gurdiyari zerbait jartzen 'men ziyoten soiñua ateratzeko, jendia konturatzeko zamatela. Bai. Eta zerbatte krik itten zun holoko soiño bat jartzen 'men ziyoten gurdiyari. Bai. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | Eta ordun 'e arriun kasun bezela, ben gauza denak gurdi batin 'o gehiyotan hartu 'ta joten 'men zin jon ber zuten leku harta. Bai. | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | askotan biria luzia baldin bazen 'o gurdiyan eamaten zen eta geo bire onea atetzen zenin, ordun hartuko zuten jasotzillik. Biñon biajetan, biaje luzetan. Bizkarrin hartu, txandaka 'ta... Geo kalea joten zinin, kalea ailletzen zinin, kajak zintak eamaten zittun, segun ze kategori | Enbil Urdanpilleta, Maria Jesus |
| Aipamena ikusi | - 'Ta iatzelekua guk badugu haundiya, (Xoragura) deitzen yogu, 'ta hoik iatzia hura hangua ebakitzen 'ta zamaka, (Biamokuta) non den ba al dakizu? Baserriya, Biamuta, Zabalekua da. Horrea zamaka karri 'ta hortikan gurdiyakin itxea eta trenabidi harta pasa ber 'ta beldurra, | Lekuona Artsuaga, Enrike |
| Aipamena ikusi | iatzia ebakitzen zuten 'ta behiyak lotzen zittuzten uztarriyan, behiyak hartu, gurdiya jarri harrei 'ta mendira. Hala! Segi taka-taka-taka-ta. Mendira jon 'ta bagenun irriyo bat: mendiya aieka batin erdiya 'ta beste erdiya atera in ber zen iatzia. Zamaka: zamak iñ 'o bestela jorraa | Iñarra Lizaratzu, Manuel |
| Aipamena ikusi | erdiya jarri gurdiyaiy 'ta gotti kartzen genun 'ta hura bota lurrea. Berriz atzea jon, beste erdiya gurdiyan jarri 'ta gotti ekarri, 'ta bota zenun hua, harrei gañin jarri. Gurdiya ondo jartzen zenun denbuan, etxea. Etxea torri, illunakin igual tortzen giñan, in ber izaten zin metak, illunduta igual. | Iñarra Lizaratzu, Manuel |
| Aipamena ikusi | Anaia, sega hartu ta mazka ebakitzea, bestia metan gaiñea 'ta ni sardia hartu 'ta gurditikan iatzea botzea. Meta itten genun denbuan: "Bueno, oain segi... Txokorra bota behiyaiy errapea 'ta txokorrai eanazi", azpiyak atea, azpiyak egiñ, behiyaiy jaten eman, (aspes-aspes) iña. | Iñarra Lizaratzu, Manuel |
| Aipamena ikusi | - Eta ordun prozedimentua nola izaten zen, zea, lendaizi saarra karri berko zuten baserritarrak. - Bai, baserritarrak honea beák ber zutena 'ta beaiy iñ itten niyon. - 'Ta karri nola itten zuten, gurditan 'ta? | Isasa Iartzabal, Jexux |
| Aipamena ikusi | - Bai, gurdi birin, gurdiyan. Gurdiyan. - Eta neurriyak nola izaten zin? Zakutan 'o.... | Isasa Iartzabal, Jexux |
| Aipamena ikusi | 'ta kabill hua aber zer zen 'ta pistola zelakun 'ta... Ez dakit, akaso broman 'o, broman 'ta ezin san zer 'zu ezin san hoa. 'Ta tartin eskualdunak 'e tokatzen dia 'ta haikin. Haik hemendik Oiyartzundik Lesaka herittuk eamaten. Lengo bire zarretik ezin jonik. Bi soldao ezin eamanik gurdiyan. | Elizondo Lekuona, Domingo |
| Aipamena ikusi | -Grabillakiya 'ro holakua. -Pf... Deusez! Zolua galanta toki batzutan 'ta... -Miño zuek gaiñea kamiyotik biño geiyo, len herri birik 'ta geiyo izango zin, 'ta gurdi birik 'ta estratak eta ez? -Bai, estratak eta bai. Oan denak zikindu dia. Eyote kasoik itten 'ta! | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | 'Ta han lo itten gelditzen zin. 'Ta pixkat goixio zen borda Txarrixulo 'ro saten zena, oandik han dia paeta zarrak. 'Ta han iatze metak, biño hola gurdi biria 'ta hola gurdi biria 'ta han metak. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | 'Ta seuski hankak kampun 'zango nittun e! Gurdi birea aterik hankak. 'Ta braust! Kriston soiñua 'ta mekauen dion! Bai ya aski erne! Barrenin zeudenak makisak! Zean txabola harren barrenin. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | 'Ta oañ zerbaitte in ber baldin bazu patun in ber. E! Nola kambitu din gauzak e! 'Ta geo hola kami, biriak, gurdibiriak eta hola pajina saten ziyoten 'o malobra. Biria txarra baldin bazen kompaziyo batea, haik, hua arreglatzeko 're mateila mango zun, biño jornalik ez zun patzen. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -Biño gauz bat in nun gaizki. Lembizi motua karri, karneta ate biño lenoztik. 'Ta geo hor ibiltze' giñan lapurrak bezela! Kauen la letxe! Gurdibiretan barrena 'ta ezin pasik... Zea baizen, Irungo Bentasen kontrola baizen! Guardizibilak eoten zin... | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -'Ta han ez pastzetik. Goiko aillekako gurdibirin barrena pasa 'ta atzea kamiyoa 'ta. -'Ta geiyo nombaitte eoten al zin han Irunen bezela Aitxulein 'o nombaitte eoten al zin kontrolak baita 're? | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | Ya ke 'ta billu 'ta dena itten zuten ùes gurdiya kargatu 'ta karri. Bestela bi lan. Meta in 'ta geo berriz metatik atzea gurdira kargatu. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -Ez... Beak bokaillua jaten ai zila, ni bi hankak hola gurdibirin jarri hola ixeita bat ixkin batin 'ta bestia bestin hola gurdibirin. 'Ta ni gurdibirin helduki 'ta hain bi hankakin trabatuta aurreko aldea eroi. 'Ta beak izutu. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -A bai,bai bai... -Haik hartaxeko dia, hartako dia haik! -Animaliyana izaten zen? -Bai, han jarri batzuk ahal zunak 'o ongi zenak 'o gurdiyan. 'Ta beste batzuk berriz astuan xextutan. Ja! Ahal zen bezela. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | Goixio 'torri 'ta goixio zin gurdibiria hola bueltan 'ta beste person biria 'ro hola 'ta: "Han pasako nak". Hara ailletu zenin umik batetikan 'ta bea bestetikan. Bitatikan. 'Ta: "Ez ziok hemendik pasatzeik". Honaxeiño 'torri, azpikalde hontaiño. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | ikusi ber 'men zula 'ta herrira jon zen kalea. Jon zen. 'Ta handikan jaso zuten como espía. Be zarpa zarrakin 'ta handikan geo Aitxulein barrena... Aitxulein eamaten zittuzten, Aitxuleitik barrena gurdiyan eamaten zittuzten presuk eta herittuk eta Naparroa. | Sagardia Olano, Maitxo |
| Aipamena ikusi | - 'Ta akortzen naz, e, geo gue attak béak saardua entreatzen zun. Garlian, garlia jakingo 'u horrek zer den! Gurdiyan hartu, eta jabii. 'Ta Altziberra eun batin jon giñan, ni lautzea beti, attakin 'ta. Handik ate giñanin, Altzibarrin, | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
| Aipamena ikusi | - Behiyakin. Ni goizian joten nitzan, bueno, haik lanea joten baizin, anai zarrena 'ta atta Donostira, 'ta ni hortxe joten nitzan geo behiyan gurdiyan gaiñin jarri 'ta xixtoka behiyak biria erki zakiten! | Zabaleta Labandibar, Joxe |
| Aipamena ikusi | - 'Ta gurdi biria zen Penaiño e? - Bai. - Bai, e? | Zabaleta Labandibar, Joxe |
| Aipamena ikusi | - 'Ta kampokuk zinak, garliakin tortzen zin baserritarrak, 'ta garlian bete 'ta garlia gurdiyan gaiñin jarri 'ta baserrita eaman! - Garlia zen kupel klase bat, ez? | Zabalegi Lazkanotegi, Joxepa |
| Aipamena ikusi | Hala 'ta, gurdiya 'men zon kampun. 'Ta gurdiya, estrata xar bat zen han goiyin kamiyoa. Oaiñ 'e... Oan zabala da, zabala. Biño estrata xar bat, gurdiya eaman 'men zuten bultzaka hara. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | -Han argiyak eta kristuk izango zin 'ta. -Bai... 'Ta jon da arreba berriz. Leno despeittu 'ta abitua 'ta. Jon da 'ta atia jo yo anaiyai 'ta : "Oan 'e, oan 'e ume alu hoik zebaitte in ttek!" 'Ta torri 'ta gurdiy hura nolabaitte anai-arreba biyen artin nolabaitte baztertu 'men zuten. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | -Bai, airin. 'Ta ez atetzen. 'Ta san niyon: "Jon 'ta proba ingo 'ut" 'Ta hartu nun zea gurdi gaiñekua, iatzia emateko gurdi gaiñekua hartu nun 'ta. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | -Manduakin 'ta. -Oi! Manduakin 'ta. Mandobirin 'ta gurdibirin. Gurdibiria 're gutxi ordun. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | -Jendiai iñezi gurdiyakin 'ta. Jendia benga, herittuk hartu 'ta Lesakara. Persona heritzen zinak hartuta. Reketik eaman 'ta. | Irazu Apezetxea, Erramun |
| Aipamena ikusi | -Errotako errekatik ahuntza 're ez zen iyoko, halako bire, gurdibire xar bat. Kurba 'ta zikiña, malda 're bai galanta! -Errotatik Txaundoa? -Txaundoa. | Pagadizabal Artola, Joxe |
| Aipamena ikusi | -Hoi da. Gurdiyik ez zen ibilko han. -Gurdiya ibilko ez zen leku asko. -Karo! Eta geo zer zen kale ailleka errotatikan, erreka ondotikan zen biria hor? | Pagadizabal Artola, Joxe |
| Aipamena ikusi | - Bai - Netzako izaten zen txarrena. mendiyan ler iña tortzen za etxea, 'ta geo hainbesteñoko gurdika iatzia, jartzen zen anaiya metan gñian, 'ta hua ezin boteikan hara, etxounkristo zaude 'ta hua dena ezin boteikan. | Iñarra Lizaratzu, Manuel |
| Aipamena ikusi | -Eurra, eurra. -Eurra. -Hoik dena lorra kartzen zuten. Zuz gurdiya motxa, aurrin errueda zeak. Geo tronkua han jarri, lotuta. 'Ta geo arrastaka gaiñeakua. | Lekuona Artsuaga, Enrike |
| Aipamena ikusi | 'Ta gue atta torri 'ta bi bei parik ben gurdiyak 'o zeakin Arraskuko estratan geldittuk harrapatu zittula. Harrek beti hoi saten zun. Oaiñ, ni ez naz akordatzen hoi zela. | Lekuona Artsuaga, Enrike |
| Aipamena ikusi | -Attai 'ta amai aittu 'zandu, Irundarrene beti taberna'ta denda martxa haundiya izandua Donostira behiyakin gauzan billa. Gurdiya 'ta behiyakin Donostiyan almazena'ro denan arte zutena. | Lekuona Artsuaga, Enrike |
| Aipamena ikusi | Handikan behiyakin 'ta gurdiyakin karri jenerua Donostitikan. Kamiyoik 'e ez toki askotan. -Ez, bireik ez. | Lekuona Artsuaga, Enrike |
| Aipamena ikusi | Puertas azules, llaves azules, puertas de abajo eta hamaiketakua itteko hor hola eta pillota partidua Killikupin. Eta geo su artifizialak arratsaldin lautan. Pago, gurdika eur karri Artikutzatikan eta fuegos artiziales itten 'men zittuztela 'ta. | Mitxelena Gelbentzu, Joxemari |
| Aipamena ikusi | -'Ta zeak e... hola estratak 'o len bazin, birexurrak nunai izango zin biño gurdibirak 'o estratak 'o, leku batetik bestea joteko printzipalaguk 'o izango zin -Estratak, estratak. -Bai. 'Ta non, zein zin estrata hola... zeanak? | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | Zaldiñen itten zuten haik jugada, tak peatsi. 'Ta hoa bakar bakarrik joten zen goitti. 'Ta aldi hartatik berriz, aldi hartatik Gurdibiria zen, Karrikako harrobiyan sartu 'ta betik goitti Albixturren goitti, Altzan goitti, Ozentziyon barrena, | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -'Ta toki batzutan gurdiya igual. Mandua ibiltzen zen tokiyan ez zen gurdiyik ibiliko! Toki asko, asko zea gurdiya pasatzen ez zen parajik. -Ta gurdiyan ibiltzeko mokuk zein zin? | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -Gurdiyakin ibiltzeko mokua 'zango zen kompaziyo batea Zaiya, Zaitik Larrezabalea jongo zen gurdiya biño jongo ez zina 'zango zin Iaurritxiki, Urraire eta Pikorrene. 'Ta hoita ya ez zen gurdiyik jongo ailleka hontatik. | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | Mandobiria 'ro biriak in 'ta bizkarrez ate gurdibirea 'ta... Joño ze lanak izaten zin! -Ze eurra, eurra denantzako beretxo izango zen, pagua izango zen geina 'o zer zen? -Ez, pagua biño geiyo haitza. Hemen bi hotan 'ta arditturriko zoku hontan 'ta... | Lardi Landa, Joxe Luix |
| Aipamena ikusi | -'Ta ba al zenuten gurdiya? - Gurdiya hoixen! - 'Ta idiyik? idiyik etzenuten - Iriyik ez, behiyak | Mendiburu Etxeburu, Teodora |
| Aipamena ikusi | - Zenek tiratzen zun gurdiya? - Behiyak, behiyak. - Behi paria - Behiya bai - Behi batek o' | Mendiburu Etxeburu, Teodora |